Xülasə I. Qlobal iqtisadi proseslər və milli iqtisadiyyat Qlobal iqtisadi meyillər 5
Yüklə 253,54 Kb. Pdf görüntüsü
|
13 Qlobal iqtisadi proseslər və milli iqtisadiyyat 2
AMB-nin apardığı real sektorun monitorinqi- nin nəticələrinə əsasən 2013-cü ilin 6 ayı ərzində ticarətdə və sənayedə mal ehtiyatları azalmış, yeni sifarişlər artmışdır. 2013-cü ilin yanvar-may aylarında ölkə iqtisadiyyatında orta aylıq əmək haqqının artımı ÜDM-in strukturunda son istehlakın payının yüksək qalmasına töhfə vermişdir. Belə ki, əvvəlki ilin müvafiq dövrünə nisbətən orta aylıq əmək haqqı nominal olaraq 6.8%, real olaraq 4.8% artaraq 408.8 manata çatmışdır. Əmək haqqı ötən ilin müvafiq dövrünə nəzərən neft sektorunda 8.7%, qeyri-neft sektorunda 7.1%, dövlət bölməsində 1.8%, özəl bölmədə 11% artmışdır. Əhalinin kredit aktivliyinin yüksəlməsi də məcmu tələbə artırıcı təsir göstərmişdir. Belə ki, cari ilin I yarısında əhalinin istehlak kreditlərinin həcmi 21% artmışdır.
hökumətin istehlak xərcləri başlıca olaraq dövlət büdcəsindən mal və xidmətlərə xərclər hesabına formalaşmışdır. Yanvar-may aylarında büdcə xərclərinin 44.9%-i iqtisadiyyatın inkişafına, 10.3%-i sosial yönümlü xərclərə, 9.2%-i isə təhsilə və səhiyyəyə yönəldilmişdir.
iqtisadiyyata ümumi investisiya qoyuluşu 22.9% artaraq 7.4 mlrd. manat təşkil etmişdir ki, bu da ÜDM-in 27%-nə bərabərdir. O cümlədən qeyri-neft sektoruna investisiyalar 19.5% artmış və onun ümumi investisiya qoyuluşlarında xüsusi çəkisi 69.4% təşkil etmişdir. İnvestisiya qoyuluşları tikintidə 24.3%, nəqliyyatda 30.6%, qeyri-neft sənayesində 2 82.8% və təhsildə 28% artmışdır. Qrafik 18-dən göründüyü kimi, qeyri-neft iqtisadiyyatında ticari sektora investisiyalar 56%, qeyri-ticari sektora investisiyalar isə 9.8% artmışdır. Əsas kapitala yönəldilmiş vəsaitin 74.9%-i daxili, 25.1%-i isə xarici mənbələr hesabına formalaşmışdır. İnvestisiyaların maliyyələşməsində büdcə vəsaitlərinin payı artmışdır. Qrafikdən göründüyü kimi, investisiyaların 44%-i müəssisə və təşkilatların vəsaitləri hesabına, 45.1%-i büdcə vəsaitləri hesabına, 4.7%-i isə bank kreditləri hesabına maliyyələşmişdir.
14 Pul siyasəti icmalı 2013/ II rüb 1.2.3. Məcmu təklif Cari ilin birinci yarımilində ÜDM real ifadədə 5% artmış və nominal olaraq 27.2 mlrd. manat təşkil etmişdir. Hesabat dövründə neft-qaz sektorunda 0.7% azalma olmuş, qeyri-neft sektorunda isə 10.9%-lik artım qeydə alınmışdır. Yaradılan əlavə dəyərin 2/3 hissəsi məhsul istehsalı sahələrinin, 1/3 hissəsi isə xidmət sahələrinin payına düşmüşdür.
artımın drayveri qeyri-neft sektoru olmuşdur. Belə ki, ÜDM-in 54%-i qeyri-neft sektorunun payına düşmüşdür. Qrafik 21-dən göründüyü kimi, yanvar- iyun aylarında qeyri-neft sektorunun bütün sahələrində artım müşahidə edilmişdir. Sahələr arasında ən yüksək artım tempi tikinti, yaşayışın təşkili və ictimai iaşə, rabitə və ticarətdə qeydə alınmışdır. 10.9%-lik artımın 2/3-i və ya 7.5% bəndi tikinti sahəsinin hesabına formalaşmışdır. Neft sənayesini nəzərə almasaq, sənayedə artım əsasən qida, maşınqayırma, tikinti materialları istehsalı, mebel sənayesindən qaynaqlanmışdır. Kənd təsərrüfatında isə müşahidə olunan yüksək artım həm bitkiçilik məhsulları istehsalında, həm də heyvandarlıqda baş vermişdir. Xidmət sahələri arasında ən yüksək artım ictimai iaşə və rabitədə müşahidə edilmişdir. Hesabat dövründə xam neft və təbii qaz hasilatı 1.5% azalmış, qızıl və gümüş yataqlarından müvafiq olaraq 544 və 331 kq hasilat əldə edilmişdir. Ümumilikdə neft sənayesi nəzərə alınmadan ticari sektorda artım 3.7% təşkil etmişdir. Qeyri-ticari sektorda isə 13.7% artım qeydə alınmışdır. İqtisadi artım üzrə gözləntilər. AMB tərəfin- dən aparılan Real Sektorun Monitorinqinin nəticələrinə görə ilin 6 ayında Biznes İnam İndeksi
3 (Bİİ) yaxşılaşmışdır. Buna səbəb sənayedə istehsalın, ticarətdə isə satışın artmasıdır. Eyni zamanda monitorinq iqtisadi aktivlik üzrə gözləntilərin optimist olduğunu göstərir. Belə ki, RSM nəticələrinə əsasən ilin əvvəlindən xidmətə tələb indeksi və ticarət üzrə satış gösləntisi indeksi artıma meyillidir. Pozitiv gözləntilər eyni zamanda sənayenin qida, tikinti materiallarının istehsalı və toxuculuq alt seksiyalarında, ticarətin isə mebel, elektrik məişət avadanlıqları seqmentlərində müşahidə edilmişdir. Gözləntilərin belə pozitiv olması Mənbə: DSK Mənbə: DSK Mənbə: AMB-nin hesablamaları 3
Sənaye Biznes İnam İndeksi =(məhsul istehsalı – məhsul ehtiyatı + istehsal gözləntisi)/3 Ticarət Biznes İnam İndeksi = (faktiki satış – mal ehtiyatı + satış gözləntisi)/3 Yüklə 253,54 Kb. Dostları ilə paylaş:
|