Xülasə I. Qlobal iqtisadi proseslər və milli iqtisadiyyat Qlobal iqtisadi meyillər 5
Yüklə 253,54 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Cədvəl 2. 2013-cü ilin I yarımilində manatın ikitərəfli nominal və real məzənnə indeksləri, %-lə
17 Qlobal iqtisadi proseslər və milli iqtisadiyyat 8.2%-lik qiymət artımı ilə izah olunur. Bununla belə maşın və avadanlıqlarının istehsalı üzrə 12%, kağız və karton üzrə 11.2%, toxuculuq sənayesində 12.2% qiymət ucuzlaşması baş vermişdir. 1.2.4.3. Kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalçı qiymətləri (KİQİ). 2013-cü ilin 6 ayında KİQİ illik orta hesabla 2.7% artmışdır. Qiymət dinamikasında artım əsasən birillik bitkilər (3%) və heyvandarlıq məhsulları (3.6%) üzrə baş vermişdir. Çoxillik bitki məhsulları üzrə isə 3.6%-lik qiymət azalması müşahidə olunmuşdur. Qrafik 30-dan göründüyü kimi, KİQİ İQİ ilə müqayisədə daha çox volatilliyə malik olsa da, onlar eyni dəyişmə trayektoriyasına malikdirlər. 2013-cü ilin 6 ayı ərzində hər iki indeks üzrə qiymət artımı müşahidə olunmuş, KİQİ-nin dəyişimi ümumi inflyasiyanı 1.1 faiz bəndi üstələmişdir. Bu isə kənd təsərrüfatı məhsullarının qiymətlərinin dəyişməsinin ümumi qiymətlərə ötürücülüyünün aşağı olması ilə izah olunur. 1.2.4.4. Daşınmaz Əmlak Qiymətləri. DSK-
nın məlumatına görə, 2013-cü ilin 6 ayında mənzil bazarında qiymətlər ötən ilin müvafiq dövrünə nəzərən 4.6% artmışdır. Təkrar və ilkin mənzil bazarında artım müvafiq olaraq 4.6 % və 1.6% təşkil etmişdir. Təkrar mənzil bazarında ən yüksək qiymət artımı birtipli mənzillərdə (5.6%), ilkin mənzil bazarında isə yaxşı layihələndirilmiş mənzillərdə (2.9%) müşahidə olunmuşdur (Qrafik 31). “MBA LTD” Qiymətləndirmə və Konsaltinq şirkətinin məlumatına görə, kirayə haqqı ödənişləri üzrə də artım müşahidə olunmuşdur. Belə ki, yaşayış və kommersiya obyektlərində kirayə haqqı dövr ərzində müvafiq olaraq 10.3% və 1.6% artmışdır. Ötən dövr ərzində ipoteka kreditləşməsinin davam etməsi daşınmaz əmlak bazarında, xüsusilə təkrar bazarda aktivliyə təsir göstərən amillərdən olmuşdur. 2013-cü ilin 6 ayında banklar tərəfindən verilən ipoteka kreditlərin həcmi 61.2 mln. manat təşkil etmişdir. 1.2.4.5. İnflyasiya gözləntiləri. AMB tərəfindən müntəzəm aparılan Real Sektorun Monitorinqinin nəticələrinə əsasən 2013-cü ilin 6 ayı ərzində qiymət gözləntilərinin azalması bütün sektorlar üzrə (sənaye, tikinti, xidmət və ticarət) müşahidə olunmuşdur. Daha çox qiymət azalması ticarət sektorunda gözlənilir . BVF-nun son hesabatına əsasən, 2013-cü ildə Azərbaycanda orta illik inflyasiyanın 3.4% təşkil edəcəyi proqnozlaşdırılır ki, bu da MDB ölkələri ilə müqayisədə 3.4 faiz bəndi, Mərkəzi və Şərqi Avropa ölkələrindən 1 faiz bəndi, ümumilikdə İEOÖ-dən 2.5 faiz bəndi aşağıdır. AMB-nin model qiymətləndirmələrinə görə
18 Pul siyasəti icmalı 2013/ II rüb də ilin sonuna inflyasiyanın pul və maliyyə sabitliyi siyasətinin əsas istiqamətləri barədə bəyanatında müəyyən etdiyi hədəf çərçivəsində olacağı proqnozlaşdırılır. Qiymətləndirmə zamanı
ARIMA (Autoregressive Integrated Moving Average) modelindən istifadə olunmuşdur. Model vasitəsilə inflyasiyanın müəyyən ehtimalla müxtəlif ssenarilərdə dəyişməsi müəyyənləşdirilmişdir (Qrafik 32). Qiymətləndirmə orta illik inflyasiyanın 5-6% səviyyəsində olacağı ehtimalının daha yüksək olduğunu göstərir. 1.2.5. Məşğulluq 2013-cü ilin ikinci rübünün sonuna ölkədə iqtisadi fəal əhalinin sayı 4720.9 min nəfər olmuşdur ki, onların da 94.9%-ni iqtisadiyyatın və sosial bölmənin müxtəlif sahələrində məşğul olan əhali təşkil etmişdir. DSK-nın məlumatına görə, may ayının sonuna muzdla çalışan işçilərin sayı 1480 min nəfər təşkil etmişdir ki, bu ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 8.1% çoxdur. Muzdla çalışanların 97.5%-i qeyri-neft sektorunda, 2.5%-i isə neft sektorunda fəaliyyət göstərmişlər. AMB tərəfindən real sektorun monitorinqi çərçivəsində 300-dək müəssissə üzrə müşahidələr də məşğulluğun yüksək olduğunu göstərir. Qrafikdən göründüyü kimi növbəti 3 ay üzrə məşğulluq gözləntilərinin sənaye və tikinti sektoru üzrə artması, ticarət və xidmət sektoru üzrə azalması müşahidə olunmuşdur. Mənbə: AMB Mənbə: AMB Mənbə: DSK 19 Pul və məzənnə siyasəti 2.1. Valyuta bazarı və manatın məzənnəsi
2013-cü ilin I yarımilində də Mərkəzi Bank özünün məzənnə siyasətini dəhliz daxilində ABŞ dolları/manat ikitərəfli məzənnəsinin hədəflənməsi çərçivəsində həyata keçirmişdir. Ölkənin tədiyə balansında böyük profisitin mövcud olması şəraitində valyuta bazarında təklif tələbi üstələmişdir. Lakin, məzənnənin əhəmiyyətli möhkəmlənməsinin qarşısını almaq və bununla da qeyri-neft sektorunun rəqabət qabiliyyətinə neqativ təsirləri neytrallaşdırmaq üçün Mərkəzi Bank tərəfindən yarım il ərzində 1209.3 mln. $ həcmində valyuta sterilizasiyası həyata keçirilmişdir. Dövr ərzində manatın ABŞ dollarına qarşı məzənnəsi demək olar ki, dəyişməmiş və cəmi 0.06% möhkəmlənmişdir. Məzənnənin standart deviasiyası da çox kiçik (0.02) olmuşdur. Milli valyutanın məzənnəsinin sabitliyi ölkədə II. PUL VƏ MƏZƏNNƏ SİYASƏTİ Cədvəl 2. 2013-cü ilin I yarımilində manatın ikitərəfli nominal və real məzənnə indeksləri, %-lə 2013-cü ilin dekabrına nəzərən Nominal ikitərəfli məzənnə indeksi* Real ikitərəfli məzənnə indeksi ABŞ 100.0
100.5 Avrozona
99.4 99.8
Böyük Britaniya 104.2
104.7 Türkiyə
106.3 103.4
Rusiya 105.2
102.9 Ukrayna
100.5 101.5
Gürcüstan 99.8
100.6 İran
99.9 84.6
Qazaxıstan 100.7
99.2 Yaponiya
116.4 117.2
İsrail 96.6
95.9 Çin
98.5 99.0
Belarus 101.8
96.1 C. Koreya 105.5 105.4
İsveçrə 101.3
100.0 *Manatın partnyor ölkənin valyutasına nəzərən məzənnələrin orta aylıq dəyişməsi nəzərdə tutulur. Mənbə: AMB Mənbə: AMB Yüklə 253,54 Kb. Dostları ilə paylaş:
|