Xülasə. Kənd təsərrüfatı bitkilərinin məhsuldarlığını məhdudlaşdıran əsas amil

Еколоэийа вя су тясяррцфаты ъурналы, №4, oktyabr, 2015 - жi иl 

 

 

49 

38 

1991 

22.06 

77.41 

12577 

06.12 

71.54 

9635 

39 

1992 

15.07 

77.25 

12482 

02.01 

71.69 

9705 

40 

1993 

04.07 

82.17 

15235 

03.03 

75.25 

11443 

41 

1994 

09.06 

78.65 

13236 

-7.11 

74.63 

11130 

42 

1995 

08.05 

77.09 

12397 

20.10 

71.74 

9729 

43 

1996 

30.06 

72.80 

10232 

14.10 

69.86 

8871 

44 

1997 

29.07 

78.68 

13253 

23.02 

69.88 

8880 

45 

1998 

03.01 

77.66 

12701 

15.12 

73.95 

10792 

46 

1999 

18.07 

75.34 

11489 

23.04 

71.38 

9560 

47 

2000 

01.01 

71.55 

9640 

21.12 

69.06 

8511 

48 

2001 

02.06 

71.72 

9716 

01.02 

68.93 

8454 

49 

2002 

05.11 

78.86 

13351 

-1.03 

68.86 

8423 

50 

2003 

14.06 

81.04 

14576 

19.03 

75.98 

11817 

51 

2004 

14.07 

81.68 

14947 

20.01 

77.46 

12594 

52 

2005 

20.06 

82.53 

15448 

15.04 

76.00 

11827 

53 

2006 

07.06 

81.34 

14750 

06.04 

76.73 

12208 

54 

2007 

19-21.06 

82.52 

15443 

19-20.01 

76.70 

12190 

55 

2008 

12-15.07 

79.06 

13451 

12-16.12 

75.71 

11678 

56 

2009 

9-11.11 

80.42 

1422 

01.01 

75.75 

11699 

57 

2010 

2-4.06 

83.20 

15851 

19.02 

78.20 

12991 

58 

2011 

01.07 

81.83 

15035 

03.04 

75.76 

11704 

59 

2012 

09.06 

78.10 

12937 

12.11 

73.80 

10718 

60 

2013 

17.06 

77.54 

12637 

5-6.12 

73.06 

10357 

61 

2014 

12-14.06 

75.78 

11714 

21.09 

70.60 

9201 

 

Cədvəldə verilmlş göstəricilər araşdırı-

larkən məlum olmuşdur  ki,  anbarın istismar 

olunduğu  1954-2014-cü  illərdə  qarşıya 

qoyulmuş məqsədə, yəni su anbarının layihə 

göstəricilərinə  uyğun  lşlədilməsi  9  ildə 

mümkün olub [3. 6]. 

1959-cu  il,  4  iyul,  anbarda  su  səviyyəsinin 

yüksəkliyi 83,90 m. 

1963-cü il, 7 avqust, anbarda su səviyyəsinin 

yüksəkliyi 87,28 m. 

1968-ci  il,  10  iyul,  anbarda  su  səviyyəsinin 

yüksəkliyi 83,38 m.  

1973-cü il, 22 iyun, anbarda su səviyyəsinin 

yüksəkliyi 83,84 m.  

1975-ci  il,  22  iyun,  anbarda  su  səviyyəsinin 

yüksəkliyi 83,09 m. 

1976-cı  il,  7  iyun,  anbarda  su  səviyyəsinin 

yüksəkliyi 83,34 m.  

1978-ci  il,  28  iyun,  anbarda  su  səviyyəsinin 

yüksəkliyi 83,84 m. 

1988-ci il, 13 iyun, anbarda su səviyyəsinin  

yüksəkliyi 83,28 m. 

2010-cu  il  2-4  iyun  anbarda  su  səviyyəsinin 

yüksəkliyi 83,20 m. 

Araşdırmalardan aydın olur ki, Mingə-

çevir  su  anbarı  istismara  verildiyi  müddətdə 

cəmi 9 il layihə gücündə lşlədilib. Deməli bu 

qurğunun faydalı lş əmsalı digər illərdə aşağı 

olub. İri rəqəmlərlə ifadə olunan pul itkisinə 

yol verilib. 

Məlum məsələ araşdırılarkən aydın ol-

muşdur  ki,  Mingəçevir  su  anbarı  Fövqəladə 

Hallar Nazirliyinin tabeçiliyinə verilənə kimi 

(2011)  Mingəçevir  bəndi  üzərindəki  qurğu-

larla  birlikdə  Azərenerji  Səhmdar  Cəmiyyə-

tinin tabeçiliyində olub.   Anbarda axının ni-

zamlanmasına nəzarəti də onlar həyata keçi-

rib. Su anbarından Yuxarı Qarabağ və Yuxa-

rı  Şirvan  kanallarına  su  qəbulunu  tənzimlə-

yən qurğular isə Azərbaycan Meliorasiya və 

Su  Təsərrüfati  Açıq  Səhmdar  Cəmiyyətinin 

nəzarətində  olub.  Yəni  su  səviyyəsi  83.0  m 

olan hallarda anbarda perimetr boyunca 245 

km-lik  sahəyə  cavabdeh  olan  xüsusi təşkilat 

olmayıb [3.4]. 

Nəticə  olaraq  Mingəçevir  su  anbarına 

layihə üçün tələb olunan illik axın həcminin  

yığılmasını təmin edəcək lşçi qrupundan he-

sabat istənilməyib. Bununla bağlı 2003-cü il-

dən  başlamaqla  aidiyyatı  üzrə  keçirilmlş  el-

mi konfranslarda bu haqda deyilib, jurnallar-

da  yazılıb  və  “Respublika”  qəzetində  [3], 

“İki  sahil”  qəzetində  [4]  məqalələr  çap  olu-

nub.  2010-cu  ildə  Kür  və  Araz  çaylarında 

---