Xxxv fəsil İctimai elmlərdə fənn proqramları Ümumi hissə a Giriş

İc.təh.V-VI.23.  Şagird səyahətin və ticarətin əhəmiyyəti barədə mülahizə
yürüdə bilər.
Nəticə göz önündədir, əgər şagird:

Səyahətlərin mümkün nəticələri barədə mülahizə yürüdə bilirsə (məs.: təcrübə- biliyin bir
ölkədən digər ölkəyə keçirilməsi, ticarətin inkişafı, mədəniyyətin müxtəlif elementlərinin
yayılması);

Əcnəbi səyahətçilər tərəfindən Gürcüstan haqqında toplanmış məlumatların ölkənin
öyrənilməsi üçün əhəmiyyəti barədə fikir yürüdə bilirsə.

---

Proqramın məzmunu
V və VI siniflər üçün məcburi məzmun məsələlərinin siyahısı
(Aşağıda sadalanan məsələlər bu siniflər üçün ayrılmış bütün məzmunun 80%-ni təşkil edir).
Zaman və məkan:
1. Gürcüstanın yerləşməsi və sərhədləri/qonşuları və ətraf aləmi
2. Gürcüstanın quru qonşuları
3. Qara dəniz sahili ölkələr
4. Arxeoloji irslilik
5. Əcnəbilərin gözü ilə görülmüş Gürcüstan
6. Zaman və tarix-xronologiya və il hesabı
7. Təqvim necə və nə üçün meydana gəlmişdir
Gürcüstanın təbiəti:
8. Relyefin formaları: dağlar, dağ silsilələri və düzənliklər
9. Hidroqrafiya: çaylar. Göllər, dəryaçalar, buzlaqlar, bataqlıqlar
Gürcüstanın iqlimi:
10. Qərbi və Şərqi Gürcüstan iqlimi arasında fərqlər
11. Dağ və aran iqlimi arasında fərqlər
Gürcüstanın tarixi-coğrafi diyarları (coğrafi xarakteri, tarixi-etnoqrafik xarakteri);
12. Kartli
13. Kaxeti
14. İmereti
15. Tuşeti
16. Pşav-Xevsureti
17. Xevi
18. Mtiuleti-Qudamağari
19. Sameqrelo
20. Quriya

---

21. Svaneti
22. Raca-Leçxumi
23. Abxaziya
24. Samsxe
25. Cavaxeti
26. Acarıstan
27. Gürcüstanın tarixi torpaqları (bugünkü Gürcüstanın çərçivələrindən kənarda)
Əhalisi:
28. Qədimdə və indi Gürcüstanda demoqrafik vəziyyət
29. Doğum və ölüm
30. Təbii hərəkət – mütləq rəqəmlərdə sadə misalların müzakirəsi
31. Cinsi struktur
32. Yaş strukturu
33. Miqrasiya və onun səbəbləri və nəticələri
Gürcüstanın təbii resurslarının coğrafiyası:
34. Meşə resursları
35. Su resursları
36. Faydalı qazıntılar
37. Hasilatından istifadəsinədək resursların ad dəyişiklikləri
38. Resurslar və müvafiq təsərrüfat sahələri
39. Resurslardan səmərəli istifadə etmək və onları mühafizə
40. Təkrar emal
41. Təbiətdə müharibənin səbəb olduğu dəyişikliklər
Ətraf mühit və iqtisadiyyat:
42. Yığıcı təsərrüfatdan istehsal təsərrüfatınadək, daş silahdan metal silahınadək
43. Gürcü xalqının təsərrüfat məişəti
44. Sənətkarlığın ənənəvi sahələri
45. Gürcüstanda pul dövriyyəsi
46. Texniki tərəqqi (at-təkər-araba; od-çıraq-elektrik lampası; media-vasitələrinin
evolyusiyası )
47. Sahibkarlıq və xeyriyyəçilik

---

Dövlət və idarəçilik:
48. Qara dəniz: Arqonavtlar barədə əfsanə, qədim yunan tikintiləri, müasirlik
49. Çar Parnavaz (Parnavaz barəsində əfsanə)
50. Gürcüstanda xristianlığa qədərki panteon və dini-etiqadlar
51. Roma və Gürcüstan (Farsman Kvelinin Romaya səfəri)
52. Gürcüstanda xristianlığın yayılması (Andria Pirveldzodebuli və Simon Kananeli,
Müqəddəs Nino)
53. Vaxtanq Qorqasali (Tbilisinin bünövrəsinin qoyulması, iranlılarla və şimali qafqazlılarla
döyüşlər)
54. Bizans-İran müharibələri və gürcü knyazlıqları (çar Qubaz, Ayet və Pardadze)
55. Ərəblər və Gürcüstan (Çar Murvan və David və Konstentine Mxeidzelər, Buğa Türk və
Konstanti Kaxi, Abul-Qasımi və Mikel Qobron)
56. David Kurapalat və Tornike Eristavi
57. III Baqrat (Gürcüstanın birləşdirilməsi)
58. David Ağmaşenebeli (Qurucu David) (Edzuxi müharibəsi, Didqori müharibəsi, Davidin
kitablara həvəsi, peşimançılıq xoru)
59. Tamar dövrü (gürcü ədəbiyyatında Tamar obrazı, Tamarın ərə getməsi məsələsi, Şamxor,
Basian, Tamarın qəbri barəsində söylənənlər)
60. Monqollar və Gürcüstan (Sotne Dadiani, DemetreTavdadebuli)
61. Giorgi Brdzğinvale ( müasirlərinin Giorgi Brdzğinvale barəsində məlumatları, Güds
müqəddəs ocaqları)
62. Gürcü xalqının Teymur Ləngə qarşı qəhrəmanlıq mübarizəsinin epizodları;
63. VIII Giorgi və Gürcüstanın parçalanması (Yotam Zedginidze)
64. I Luarsab, I Simon
65. Gürcü xalqının Şah Abbasa qarşı qəhrəmanlıq mübarizəsinin epizodları (Fərəydanlı
gürcülər, Ketevan Dzamebuli, Giorgi Saakadze və Martğopi və Marabda döyüşləri,
Baxtrioni)
66. Müharibədə davranış qaydaları və müharibə qurbanlarının kateqoriyaları
67. Sulxan-Saba Orbelianinin Avropaya elçiliyi
68. II Erekle (Aspindza döyüşü, Krtanisi döyüşü)
69. Giorgevski traktatı və gürcü dövlətçiliyinin ləğv edilməsi
70. Gürcüstan Rusiya imperiyasının tərkibində (gürcü torpaqlarının birləşdirilməsi, 1832-ci il
sui -qəsdi, Terqdaleulebi)
71. 1918-1921-ci illərdə Gürcüstan Demokratik Respublikası (Birinci respublikanın bayrağı,
gerbi, himni, Konstitusiyası, Qocor-Tabaxmela döyüşləri)
72. İkinci dünya müharibəsində gürcü qəhrəmanları
73. 9 aprel faciəsi və Gürcüstanın müstəqilliyinin bərpası. Müasir Gürcüstan və ətraf aləm

---

Tərbiyə, təhsil, mədəniyyət:
74. Gürcü folkloru (musiqi, rəqs, xalq poeziyası)
75. Gürcüstanda qonaqpərvərlik
76. Toy/yas (Gürcüstanda şadlığın və matəmin qeyd edilməsi)
77. Ənənəvi və müasir ailə
78. Tərbiyənin xalq qaydaları, orta əsrlərdə kübarların tərbiyəsi
79. İdmanın ənənəvi sahələri
80. Gürcüstanda təhsil ocaqları
81. Savadlılığı yaymaq cəmiyyətindən Universitetədək (İlya Çavçavadze, Yakob
Qoqebaşvili, İvane Cavaxişvili)
82. Gürcü mətbəəsi
83. Gürcü incəsənəti
84. Gürcü mətbuatı
85. Gürcü xəzinəsinin macəraları – EkvtimeTağaişvili
İnsan və cəmiyyət:
86. İnsanların rəngarənglik əlamətləri
87. Ailə və başqa sosial qruplar
88. İnsan ləyaqəti
89. İnsan hüquqları və azadlıqları
90. Uşaq hüquqları və azadlıqları
91. İnsan hüquqları, öhdəlikləri və davranış qaydaları
92. İnsan ləyaqəti, hörmət və dinc yanaşı yaşamaq
93. Davranış qaydaları və qanunlar
94. Bərabərlik və ədalət
95. Gürcüstanda ictimai təbəqələrin inkişafı
96. Qədim gürcü hüququ
97. Siyasi partiyalar
98. Müasir Gürcüstanda insan hüquqları
Etnik və dini-konfesial rəngarənglik
99.
Gürcü xalqı
100.
Çoxetnikli Gürcüstan
101.
Tbilisi mədəniyyəti
102.
Şəhər və kənd qədimdə və indi
103.
Gürcüstanda məcburi yerdəyişmələr

---