Y anında Gənclər Fondu tərəfindən qismən maliyyələşdirilən
Yüklə 2,89 Kb. Pdf görüntüsü
|
www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi ġəhla Nağıyeva. Bədii tərcümə: nəzəriyyə və praktika 44 44 köməkçisi olduğunu göstərmiĢdir. Göründüyü kimi birinci tərcümə orijinala daha yaxın və daha anlaĢıqlıdır. Dastanda Ġbrahim peyğəmbərin də adı çəkilir. Dini rəvayətə görə, Ġbrahim bütləri qırdığı üçün oda atdırılan, lakin od gülüstana çevrildiyi üçün sağ qalan, oğlu Ġsmayılı qurban kəsmək istəyən və Məkkənin əsasını qoyan peyğəmbərdir. Amma nədənsə tərcüməçilər dastanın doqquzuncu boyunda iĢlənmiĢ Ġbrahim adını "Abraham" kimi vermiĢlər. "Abraham" isə yəhudi adı olduğu üçün dastandakı mənanı əks etdirmir. Fikrimizcə, bu adı sadəcə, "Ibrahim" kimi saxlamaq daha düzgün olardı.Yəhudi peyğəmbəri Musanın adı ilə bağlı isə hər iki tərcümədə izah verilmiĢdir. Orijinalda (Orijinal dedikdə 1978-ci ildə Bakıda 1962-ci il nəĢri əsasında çap olunmuĢ və tədqiqatda istifadə etdiyimiz "Kitabi-Dədə Qorqud" kitabı nəzərdə tutulur. Bundan sonra dastandan Azərbaycan dilində verilən sitatiar bu kitabdan götürülmüĢdür) deyilir: "Musayi-kəlimin əsası ağac" (səh. 40). Qeyd edək ki, "Kəlim" Musa peyğəmbərin ləqəbidir. 1972-ci il nəĢrində bu fikir aĢağıdakı kimi verilmiĢdir: "The staff of Moses, to whom Allah spoke, was of you, too" (səh. 33). Mirabilenin nəĢrində isə belə tərcümə olunmuĢdur: "The staff of Moses, he who spoke to God on the Mountain, is wooden" (səh. 89). Qeyd edək ki, Mirabiledə bu ada izah verilərək, (səh, 249) bu adın Quranda və Bibliyada da çəkildiyi xatırlanır. Tədqiqatın mövzusu, ümumiyyətlə, tərcümənin keyfiyyəti barədə olmadığı üçün biz yalnız "Musa" adının verilməsi məsələsinə toxunduq. Ġslam dininin müqəddəslərindən olan Əlinin əfsanəvi qılıncının adı -"Zülfiqar" 1972-ci il nəĢrində "Zulfikar" kimi tərcümə olunmuĢ, tərcüməyə "Əlinin insan kimi ad verilmiĢ www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi ġəhla Nağıyeva. Bədii tərcümə: nəzəriyyə və praktika 45 qılıncı" (səh. 187) izahı əlavə olunmuĢdur. Mirabilenin tərcüməsində də bu ad "Zulfikar" kimi saxlanmıĢ və "Zulfikar was the two-bladed sword of Ali" (Əlinin ikibaĢh qılıncı) Ģərhi (səh. 249) verilmiĢdir. Sonuncu Ģərh daha düzgün və zəruridir. Dastanda iĢlənmiĢ "adəm" və "Ģeytan" sözləri ingilis dilinə xüsusi isim kimi tərcümə olunmuĢdur. Orijinalda deyilir: Sən adəmə tac urdun, ġeytana lənət qıldın (səh. 132). 1972-ci il nəĢrində tərcüməsi: You gave a crown to Adam. You placed a curse on Satan, Dismissed him from your presence (səh. 143). Mirabilenin tərcüməsi: You crowned Adam. You pronounced an anthema against Satan. You drove him from your Court because of one fault (səh. 199). Dastanda iĢlənmiĢ əfsanəvi "Əzrayil" və "Cəbrayil" adları hər iki tərcümə variantında olduğu kimi saxlanmıĢdır. 1972-ci il nəĢrində "Cəbrayil" "Gabriel" kimi verilmiĢ, kitabın sonunda www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi ġəhla Nağıyeva. Bədii tərcümə: nəzəriyyə və praktika 46 46 isə onun Ġslam ənənələrinə görə Allahın tapĢırığını yerinə yetirən mələklərdən biri olduğu göstərilmiĢdir. Mirabile də həmin adı "Gabriel" Ģəklində vermiĢ, lakin bu adın mənasını izah etməmiĢdir. "Əzrayil" adı isə 1972-ci il nəĢrində "Azrail" kimi verilmiĢ, bu ada "Ġslam aləmində mələk" kimi Ģərh verilmiĢdir. Mirabile isə onu "Azrael" kimi tərcümə etmiĢ, "Ġslamda ölüm mələyi" kimi Ģərh verməyi lazım bilmiĢdir. Bu cür Ģərh və izahlar dastanda təsvir olunan hadisələrin dərk olunmasına kömək etdiyi üçün tərcümənin anlaĢıqlı olmasını da Ģərtləndirir. Qeyd edək ki, müqəddimədə Dədə Qorqudun söylədiyi poetik parçada Ġslam dininin bir sıra digər müqəddəs Ģəxslərinin də adı çəkilir. Əbubəkr Siddiq, Əli, Həsən, Hüseyn, Osman, AyiĢə, Fatimə və s. adlar bu qəbildəndir. Bunlar adi Ģəxs adları yox, tarixi Ģəxsiyyətlər olduqları, tarixin müəyyən dövrü barədə təsəvvür yaratdıqları üçün belə adların verilməsi xüsusi diqqət tələb edir. Görünür, tərcüməçilər bu amili nəzərə almağa çalıĢmıĢlar. "Əbubəkr Siddq" 1972-ci il nəĢrində "Abu Bakr" kimi saxlanmıĢ və kitabın sonunda bu adla bağlı qeyd verilmiĢdir: "Abu Bakr, close frlend and father-in -low of Mohammad, became the firsl calıph after the Prophet's death but served in that capacity tol only two years , 632-634. Although quiet and and unpretentlous man, Abu Bakr demanded strict adherence to the code of Islam, hence his nickname Siddik, meaning "just and truthful" (səh 181). "Antalogiya"nın tərcüməçisi isə bu adı "Abu Bekr‖ kimi vermiĢ, əlavə Ģərhə ehtiyac duymamıĢdır. 1972-ci il nəĢrində "Əli" "Ali" kimi saxlanmıĢ, axırda bu ada "Peyğəmbərdən sonra birinci xəlifə" kimi izahat verilmiĢdir, "Antalogiya"da bu ad "Ali, Prince of Warriors" (səh 537), "döyüĢçülərin Yüklə 2,89 Kb. Dostları ilə paylaş:
|