Y anında Gənclər Fondu tərəfindən qismən maliyyələşdirilən



Yüklə 2,89 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə10/68
tarix24.02.2018
ölçüsü2,89 Kb.
#27598
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   68

www.elmler.net
 - 
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
 
Eliza İsmayılova                         Qloballaşma dövründə “zəka axını” 
41 
41 
41 
(məsələn,  II  dünya  müharibəsi  ərəfəsində  və  ondan  sonra 
ABŞ-da  toplaşması)  elmin  və  texnikanın  güclü  inkişafına 
gətirib  çıxartdı.  Elm  və  texnika  isə  elə  sərvətdir  ki,  yalnız 
konkret ölkəyə məxsus olaraq qalmır, bütün bəşəriyyət ondan 
istifadə edir. Misal olaraq kompüterləri, müasir telekommuni-
kasiyanı, İnternet, müxtəlif maşınları və başqalarını göstərmək 
olar. Yəni zəka axını bəşəriyyətin bütövlükdə inkişafına səbəb 
olur və son nəticədə kasıb ölkələr də bundan yararlanır.  
İndi  milli  və  mədəni  dəyərlərin  dağılması  məsələsinə 
baxaq.  Bu  fikirlə  razılaşmaq  lazımdır  ki,  sərbəst  hərəkət 
azadlığı milli və mədəni dəyərlərə öz təsirini göstərir. Xaricə 
gedib  oradakı  həyat  tərzin  görən,  həmin  ölkələrdəki  əxlaqi, 
estetik,  mədəni  dəyərlərlə  bizimkini  müqayisə  edən  şəxsdə 
dəyərlərə münasibətdə, sözsüz ki, müəyyən dəyişiklik yaradır. 
Vətəni  bu  və  ya  digər  səbəbdən  tərk  etməyə  məcbur  olmuş 
intellekt  yuxarıda  qeyd  olunan  səbəblərdən  dövlətinə,  onun 
sosial-iqtisadi  mühitinə  ciddi  zərbə  vurmaqla  yanaşı, 
məskunlaşdığı  ölkənin  əxlaq  və  mədəni  dəyərlərini  bəzən 
həzm edə bilməməsi, təbiət və cəmiyyət mühitinin əks təsirinə 
məruz  qalması,  onun  mənəvi  dəyərlərinin  itirilməsinə  gətirib 
çıxarır. Çox yüksək dərəcəli mütəxəssis kimi mühacir olduğu 
ölkənin  elmi  iqtisadi,  tibbi  sahəsində  böyük  nailiyyət 
qazandığı  halda  özünün  Vətənini  itirdiyi  kimi  əqidəsini, 


www.elmler.net
 - 
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
 
Eliza İsmayilova              Qloballaşma dövründə “zəka axını”
 
42 
42 
arzularını hətta bəzən ailəsini belə itirmiş olur. Beləliklə milli-
mənəvi dəyərlərinin itirməklə bəzən çoxları üçün faydalı olan 
bir  şəxs  öz  xalqına,  dövlətinə  vurduğu  ziyanla  bərabər  şəxsi 
varlığına  daha  çox  zərbə  vurur  və  bununla  da  bu  proseslərin 
qurbanına  çevrilir.  Bu  cür  proseslərin  araşdırılması 
baxımından  qloballaşma  prosesinin  ayrılmaz  tərkib  hissəsi 
olan  zəka  axını  probleminin  elmi  cəhətdən  tədqiqinə  böyük 
ehtiyac duyulur.  
Bütün  bunlar  qloballaşma  prosesinin  ayrılmaz  tərkib 
hissəsi  olan  zəka  axını  problemini  elmi  cəhətdən  tədqiqi 
zərurətinin  yaradır.  Zəka  axını  prosesinə  iki  aspektdən 
yanaşılması daha düzgün olar: [133, 9-12].  
1.  Daxili  zəka  axını:  Yüksək  ixtisaslı  kadrların  elm 
sahəsindən əmək haqqı və iş şəraitinin anormal olması səbəbi 
ilə  uzaqlaşaraq  digər  sahələrə,  xüsusən  biznes  və  gəliri  çox 
olan işlərə qoşulmasıdır. Bu proses isə cəmiyyətin intellektual 
potensialını  azaltmaqla  yanaşı  tədqiqat  mərkəzlərinin,  elmi 
müəssisələrin  və  təhsil  idarələrinin  kütləvi  savadsızlıqla 
üzləşməsinə şərait yaradır.  
2.  Xaricə  miqrasiya–  zəka  axını:  Elmi-texniki, 
potensialın  öz  vətənlərini,  iş  yerlərini  ataraq  daha  yüksək 
qazanc  və  karyera  ardınca  inkişaf  edən  dövlətlərə  köçməsi 
[90, 3-14].  


www.elmler.net
 - 
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
 
Eliza İsmayılova                         Qloballaşma dövründə “zəka axını” 
43 
43 
43 
Hər  iki  proses  eyni  dərəcədə  ölkənin  elmi  inkişafına 
ciddi  zərbə  vurmasına,  elmi  müəssisələrin  bağlanmasına, 
elmi-texniki  yeniliklərə  son  qoyulmasına,  dövlətin  strateji 
araşdırmalarının  nöqsanlarla  üzləşməsinə  və  s.  problemlərin 
yaranmasına səbəb olur. Rusiyanın «İctimai mövqe» fondunda 
2004-ci  ildə  bir  sıra  Avropa  və  Amerika  ölkələrində  zəka 
axını  və  onu  doğuran  səbəblərlə  bağlı  keçirilən  sorğu 
insanların  bu  ciddi  prosesə  göstərdikləri  maraqlı  mövqelərin 
aşkar olunmasına şərait yaradır [103].  
I – Zəka axınının mahiyyəti nədir? 
Avropa 

Amerika 

1. Bilmirəm 
17 
Bilmirəm 
11 
2.  Satqınçılıq,  qisas, 
qorxaqlıq 

Satqınçılıq,  qorxaqlıq, 
qisas 

3. Ölkə üçün faciə 

Ölkə üçün faciə 

4. Beyin xəstəliyi 

Beyin xəstəliyi 

5. Az əmək haqqı,  
İş 
şəraitinin 
qeyri 
normallığı və s.  
12 
Az  əmək  haqqı,  iş 
şəraitinin 
qeyri 
normallığı və s.  
15 
6.  Ağıllı  insanların 
xaricə köçməsi 
64 
Ağıllı  insanların  xaricə 
köçməsi 
63 
II  –  Sizin  fikrinizcə  savadlı  kadrlar  ölkəni  niyə  tərk 
edirlər? 


www.elmler.net
 - 
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
 
Eliza İsmayilova              Qloballaşma dövründə “zəka axını”
 
44 
44 
Avropa 
 
Amerika 
7% 
1. Bilmirəm 
2 % 
2% 
2. Başqa 
3% 
8% 
3. Xaricdə daha yaxşıdır 
5% 
6% 
4. İş üçün normal şərait yoxdur 
7% 
14% 
5. Öz ideyalarını realizə etmək mümkün deyil 
15% 
16% 
6. Tələblərin yüksək olması 
16% 
57% 
7. Aşağı əmək haqqı 
60% 
 
III – Siz bu cürə alimləri tənqid edirsinizmi? 
4% – Cavab verməkdə çətinlik çəkirəm 
20% – Tənqid edirəm 
76 % – Tənqid etmirəm.  
 
IV– 
Sizin 
fikrinizcə 
onlar 
xaricdə 
daimi 
yaşayacaqlar və bu sizi narahat edir? 
1 % – Cavab verməkdə çətinlik çəkirəm 
10% – Bəli, narahat edir 
89 % – Xeyr, narahat etmir.  
 
V  –  Sizcə  dövlət  zəka  axınının  qarşısını  almaq  üçün 
nə 
tədbirlər həyata keçirməlidir? 


Yüklə 2,89 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   68




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə