Yaşar seyiDLİ, naiLƏ ƏLİyeva, xumar əHMƏDBƏYLİ Ümumtəhsil məktəblərinin 9-cu sinfi üçün



Yüklə 4,08 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə4/63
tarix05.10.2017
ölçüsü4,08 Kb.
#3314
növüDərs
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   63

DƏRSLİYİNİZLƏ TANIŞ OLUN!
9
8
Açar sözlər. 
Mövzu üzrə öyrənilən 
əsas anlayışlar.
Motivasiya (maraqoyatma). 
Əvvəlki biliklərlə əlaqə 
yaratmaq üçün məlumat, 
yaxud suallar verilir.
İzahlar.
 Fəaliyyət zamanı 
kəşf edilən faktlarla bağlı 
bəzi açıqlamalar verilir. 
Əsas anlayışlar, mövzu ilə 
bağlı izahlar, təriflər, 
qaydalar, bir sözlə, dərsin 
əsas məzmunu burada əks 
olunur.
Dünyagörü-
şünü genişləndirən və 
bilikləri zənginləşdirən 
faktlar.
Bu maraqlıdır. 
Müzakirə üçün. 
Nəzəri 
materialın daha yaxşı 
qavranılması məqsədilə 
nəzərdə tutulur.
Fəaliyyət. 
 Laboratoriya işləri, 
praktik iş və müxtəlif  
tapşırıqlar əsasında 
əvvəlki öyrənilmiş biliklərlə 
yeni təlim materialı 
arasında əlaqə yaradır.  
Yadda saxlanılması tövsiyə 
edilən material.  
 
Mövzunu daha yaxşı başa 
düşmək üçün zəruri olan 
məlumatlar.
Öyrəndiklərinizi tətbiq edin
yoxlayın. 
 və 
Mövzuda öyrənilənləri 
möhkəmləndirmək və  tətbiq etmək 
üçündür. 
3
5
6
4
2
1
8
7
Ümumiləşdirici tapşırıqlar. 
Hər fəslin 
sonunda bölmə üzrə öyrənilənlərin 
tətbiqi ilə bağlı sual və tapşırıqlar 
(summativ qiymətləndirməyə 
hazırlıq üçün də istifadə oluna 
bilər).
Layihə. 
Müstəqil tədqiqat  
bacarıqlarının inkişafı və elmi 
dünyagörüşünün  formalaşması 
üçün nəzərdə tutulub.
Terminlər və bioloji anlayışlar.
 
Dərslikdə istifadə olunan termin və 
anlayışların izahı.
10
11
9


DƏRSLİYİNİZLƏ TANIŞ OLUN!
9
8
Açar sözlər. 
Mövzu üzrə öyrənilən 
əsas anlayışlar.
Motivasiya (maraqoyatma). 
Əvvəlki biliklərlə əlaqə 
yaratmaq üçün məlumat, 
yaxud suallar verilir.
İzahlar.
 Fəaliyyət zamanı 
kəşf edilən faktlarla bağlı 
bəzi açıqlamalar verilir. 
Əsas anlayışlar, mövzu ilə 
bağlı izahlar, təriflər, 
qaydalar, bir sözlə, dərsin 
əsas məzmunu burada əks 
olunur.
Dünyagörü-
şünü genişləndirən və 
bilikləri zənginləşdirən 
faktlar.
Bu maraqlıdır. 
Müzakirə üçün. 
Nəzəri 
materialın daha yaxşı 
qavranılması məqsədilə 
nəzərdə tutulur.
Fəaliyyət. 
 Laboratoriya işləri, 
praktik iş və müxtəlif  
tapşırıqlar əsasında 
əvvəlki öyrənilmiş biliklərlə 
yeni təlim materialı 
arasında əlaqə yaradır.  
Yadda saxlanılması tövsiyə 
edilən material.  
 
Mövzunu daha yaxşı başa 
düşmək üçün zəruri olan 
məlumatlar.
Öyrəndiklərinizi tətbiq edin
yoxlayın. 
 və 
Mövzuda öyrənilənləri 
möhkəmləndirmək və  tətbiq etmək 
üçündür. 
3
5
6
4
2
1
8
7
Ümumiləşdirici tapşırıqlar. 
Hər fəslin 
sonunda bölmə üzrə öyrənilənlərin 
tətbiqi ilə bağlı sual və tapşırıqlar 
(summativ qiymətləndirməyə 
hazırlıq üçün də istifadə oluna 
bilər).
Layihə. 
Müstəqil tədqiqat  
bacarıqlarının inkişafı və elmi 
dünyagörüşünün  formalaşması 
üçün nəzərdə tutulub.
Terminlər və bioloji anlayışlar.
 
Dərslikdə istifadə olunan termin və 
anlayışların izahı.
10
11
9


 
 
 
10 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
C
ANLILARIN ƏSAS HƏYATİ XASSƏLƏRİ 
 
 

– Canlıları hansı əlamətinə görə 
fərqləndirmək olar?
 
– Nə üçün bitkiləri canlı orqanizm 
adlandırırlar?
 
Canlı və cansız təbiət bir-biri ilə sıx bağ-
lıdır və bu səbəbdən də canlılara xas olan 
xüsusiyyətləri ayrıca qeyd etmək bir qə-
dər çətindir. 
 
 
 


 
 
11 
 
• • • 
 
 
Canlılar üçün əsas səciyyəvi əlamət mövcuddur: 
1. Kimyəvi tərkibin xüsusiyyətləri. Canlı və cansızlarda eyni kimyəvi elementlərə 
rast gəlinir. Canlı orqanizmləri təşkil edən maddələrin tərkibində 4 element – ok-
sigen, karbon, azot və hidrogen üstünlük təşkil edir.  
2. Maddələr və enerji mübadiləsi. Canlılarda maddələr mübadiləsinin əsasını  qi-
dalanma, qazlar mübadiləsi və ifrazat kimi proseslər təşkil edir. Maddələr mübadiləsi 
zamanı  orqanizmdə  üzvi  maddələrin  sintezi  –  assimilyasiya  və  üzvi  maddələrin 
parçalanması – dissimilyasiya prosesləri baş verir. Dissimilyasiya nəticəsində ayrı-
lan enerjinin müəyyən hissəsi assimilyasiya proseslərinə sərf olunur.  
 
 
Həşəratın sürfəsinin böyüməsini əks etdirən qrafikə diqqətlə baxın.  
Hansı iki gün ərzində heyvanın ölçüsünün maksimum artımı müşahidə olunur?  
Təklif olunan mülahizələrdən həşəratın sürfəsinin inkişafının 14–22-ci günlərini düzgün əks 
etdirəni müəyyənləşdirin:  
A) ölçüsü əvvəl kəskin, sonrakı günlərdə isə tədricən artır.  
B) bütün dövr ərzində tədricən ölçüsü artır.  
C) ölçüləri dəyişmir. 
D) ölçüsü əvvəl kəskin artır, sonra böyüməsi dayanır. 
 
Fəaliyyət
Məsələni həll edin. Fərz edək ki, 20 Kolorado böcəyi 1 ay ərzində ümumi sahəsi 4000 
sm

olan yarpaqla qidalanır. Fərdi inkişafında bir sürfə təqribən 50 sm
2  
sahəsi olan 
yarpaq yeyərsə, 1000 Kolorado böcəyinin 1 ay ərzində yediyi yarpaq sahəsini neçə 
sürfə yeyə bilər?  
 
 
 
Məsələ
 


Yüklə 4,08 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   63




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə