Nəzarət Departamenti-PY/TMM Təlimi
İzahlı lüğət
Sənaye cəhətdən inkişaf etmiş 8 dövlətdən ibarət qrup (G-8)
ABŞ, Yaponiya, Almaniya, Fransa, İtaliya, Birləşmiş Krallıq, Kanada və Rusiyadan ibarət qrup.
Sənaye cəhətdən inkişaf etmiş 10 dövlətdən ibarət qrup (G-10)
Qrup G-7 dövlətlər qrupu və əlavə olaraq İsveç, Belçika, Niderland və İsveçrədən ibarətdir, İsveçrə 1964-cü
ildə qrupa daxil olan 11-ci ölkədir.
Hazırda 11 üzvü olsa da, qrup yenə də G-10 adlanır.
Sənaye cəhətdən inkişaf etmiş 7 dövlətdən ibarət qrup (G-7)
7 ölkədən ibarət qrup: ABÇ, Yaponiya, Almaniya, Fransa, İtaliya, Birləşmiş Krallıq və Kanada.
Körfəz Əməkdaşlığı Şurası (KƏŞ)
1981-ci ildə yaradılmış KƏŞ iqtisadiyyat və sənaye sahəsində üzv dövlətlər atasında əməkdaşlığı təşviq edir.
Üzv dövlətlərə daxildir – Küveyt, Bəhreyn, Qətər, Səudiyyə Ərəbistanı, Əmman və BƏƏ. Ayrı-ayrı
üzvləri
olmasa da, bütünlükdə KƏŞ FATF-ın üzvüdür.
H
Zərərli, yaxud imtiyazlı vergi rejimləri
BMT və İƏIT mübahisəli mövqe tutmuşlar ki, xarici biznesin inkişafına təkan vermək məqsədilə vergi
dərəcəsi olmayan, yaxud aşağı dərəcəli vergi tətbiq edən ölkə “zərərli vergi təcrübələri” sərgiləyir. Onların
təbirincə, ofşor vergi rejimləri real biznes və birbaşa xarici investisiyaların cəlb edilməsi deyil, biznesi digər
ölkədən yayındıran və vergidən yayınmaya rəvac verən yırtıcı vergi siyasətlərinə dəstək verilməsi məqsədini
güdür
Hawala
Vəsaitlərin təhlükəsiz və rahat şəkildə sərhədlərarası hərəkətinə rəvac vermək üçün hind və çin
sivilizasiyalarında istifadə edilən vəsaitlərin mübadilə sistemi. Hawala qərb maliyyə sistemlərindən bir neçə
əsr əvvəl yaranmışdır. Vətənlərinə vəsait göstərmək istəyən tacirlər pullarını normal halda ticari biznesə
malik hawala brokeri, yaxud hawaladar vasitəsilə göndərərdilər. normal Bankir vəsaitlərin , kiçik haqq
müqabilində, digər bankirdən, normal olaraq digər ölkədəki tacirdən alınmasını təşkil edərdi. İki bankir
normal ticarət prosesi vasitəsilə hesablaşardılar. Bu gün metod eynidir, dünyanın müxtəlif yerlərindəki
biznesmenlər beyməlxalq səviyyədə üçüncü tərəflər üçün pulların hərəkət etdirilməsi üçün özlərinin
korporativ hesablarından istifadə edirlər.
85
Nəzarət Departamenti-PY/TMM Təlimi
İzahlı lüğət
Depozitlər və çıxarmalar ənənəvi maliyyə institutları vasitəsilə deyil, hawaladarlar vasitəsilə həyata keçirilir.
Təcrübə çirkli pulların yuyulması və terrorizmin maliyyələşdirilməsinə həssasdır – vəsaitlər faktiki olaraq
sərhədləri aşmır, tranzaksiyalar məxfidir, çünki ciddi şəkildə uçot aparılmır. Pakistanda system hundi
adlanır. Bax Alternativ Köçürmə Sistemi.
Hecləşdirmə fondu
Hecləşdirmə fondu özəl olaraq təklif edilən – bir qayda olaraq yüksək riskli - investisiya vasitəsidir –
bu zaman iştirakçıların töhfələri bir araya gətirilir və qiymətli kağızlar portfeli, əmtəə fyuçers müqavilələri,
yaxud digər aktivlərə yatırılır. Adətən investorlar yüksək xalis kapitala malik olur və investisiyaları rüblük,
yarımillik və illik əsasda ödəyirlər.
Hundi
Bax Hawala.
I
İdentifikasiya/kimlik oğurluğu
İstifadə üçün icazə olmadan digər şəxsin identifikasiyasının saxta tranzaksiyalarda istifadə məqsədilə
mənimsənilməsi, bu, maliyyə institutunun, yaxud kimliyi istifadı edilən qurbanın itkisi ilə nəticələnir.
Qeyri-formal dəyər transferi sistemi (QDTS)
Bax Alternativ Köçürmə Sistemi.
Inteqrasiya
Çox vaxt klassik pulların yuyulması prosesinin üçüncü və sonuncu mərhələsi kimi istinad edilən inteqrasiya
fazası zamanı yuyulmuş vəsaitlər vəsaitlər maliyyə sisteminə yenidən daxil edilməklə və onlara qanuni don
geyindirməklə geriyə - iqtisadiyyata yerlşdirilir.
Vasitəçi maliyyə institutu
Pul köçürməsini həyata keçirənin maliyyə institutundan vəsaitləri qəbul edir və ödəniş tapşırığını resipientin
maliyyə institutuna ötürür. Beynəlxalq vəsaitlərin transmissiyası zamanı vasitəçi maliyyə institutları adətən
müxtəlif ölkələrdə yerləşir.
86
Nəzarət Departamenti-PY/TMM Təlimi
İzahlı lüğət
Daxili nəzarət
Pulların yuyulması daxil olmaqla maliyyə təbiətli cinayətkar fəaliyyəti və şübhəli fəaliyyəti aşkar etmək üçün
institutda mövcud olan siyasət və prosedurlar. Effektiv çirkli pulların yuyulması
ilə mübarizəyə uyğunluq
proqramının əsas komponentlərindən biri daxili nəzarətdir.
Beynəlxalq Sığorta Nəzarətçiləri Assosiasiyası (IAIS)
IAIS pulların yuyulması daxil olmaqla müxtəlif məsələlər üzrə qlobal sıöorta prinsiplərini, standartlarını və
təlimat sənədlərini tərtib edir. 1994-cü ildə yaradılan İAİS təxminən 180 yurisdiksiyada sığorta nəzarət
qurumlarını təmsil edir.
Beynəlxalq İnkişaf və yenidənqurma Bankı (BİYB) və Beynəlxalq İnkişaf Assosiasuyası (BİA)
Bax Dünya Bankı.
Beynəlxalq Biznes Şirkəti (BBŞ)
Alternativ olaraq”exempt company” vergidən azad olunan şirkət adlandırılan müxtəlif ofşor korporatov
strukturlar, bunlar yaradam yurisdiksiyadan kənarda biznes istifadə sahəsində ixtisaslaşır – ani yaradılma,
məxfilik, geniş səlahiyyət, aşağı xərclər, sıfıra yaxın vergi və minimum hesabatlıq tələbləri.
Beynəlxalq Maliyyə Korporasiyası (IFC)
1956-cı ildə yaradılmış İFC inkişaf etməkdə olan dünyada özəl sector üçün kredit və kapital maliyyələş-
dirməsinin ən iri çoxtərəfli mənbəyidir. O, Dünya Bankı qrupunun üzvüdür və baş ofisi Vaşinqton
şəhərində yerləşir. İFC yoxsulluğun azaldılması yolu kimi inkişaf etməkdə olan ölkələrdə dayanıqlı özəl
sector investisiyasını təşviq edir. Onun çirkli pulların yuyulması ilə mübarizə sahəsinə təmin etdiyi t
öhfələrə daxildir – bazar tamlığının olmaması və maliyyə sui-istifadəsinə öz töhfəsini verə biləcək struktur
və instisusional zəifliklərin ünvanlanmasında ölkələrə kömək.
Beynəlxalq Maliyyə İnstitutları (BMİ)
BMİ-lər birdən çox ölkədə yaradılan, yaxud nizamnəməsi qəbul edilən maliyyə institularıdır. Ən çox tanınan
BMİ-lər Beynəlxalq Valyuta Fondu və Dünya Bankıdır. BMİ-lər beynəlxalq maliyyə sisteminin tamlığının
sui-istifadədən qorunmasında mühüm rol oynayır. Onların gündəliyinin ayrılmaz hissəsini çirkli pulların
yuyulması ilə mübarizədə ölkənin potensialının artırılamsından ibarətdir.
Beynəlxalq Valyuta Fondu (BVF)
180-dan çox dünya ölkəsini özündə birləşdirən BVF monetary əməkdaşlığı təşviq etmək, iqtisadi artım və
yüksək səviyyəli məşğulluğa dəstək vermək və ölkələrə müvəqqəti maliyyə yardımı təmin etmək məqsədilə
yaradılmışdır. Təşkilatın məqsədləri yaradılan andan bəri dəyişilməz qalmışdır. Onun müşahidə, maliyyə
yardımı və texniki dəstəkdən ibarət olan əməliyyatları üzv ölkələrin dəyişməkdə olan ehtiyaclarının
qarşılanmasına uyğunlaşdırılmışdır. 1999-cu ildən bəri BVF, əsas etibarilə üzv ölkələrin pulların
yuyulmasına nəzarət standartlarına, məs, FATF tərəfindən tərtib edilmiş standartlara, uyğunluğundakı
irəliləyişlərin qiymətləndirilməsin kömək göstərməklə çirkli pulların yuyulması ilə qlobal mübarizədə
daha fəal rol oynamışdır.
87