171
ni-fəlsəfi düşüncə cərəyanı oldu. Yustin (təqr. 165-ci ildə
ölmüşdür), Tatian (təqr. 120 - təqr. 175), Tertullian, İs-
kəndəriyyəli Kliment, Tit Livi (215-ci ilədək yaşamışdır),
Origen, Vasili Kessariyalı (təqr. 330-379), Avqustin (354-
430), Qriqori Nisli (təqr. 335-394), Qriqori Nazianzin
(təqr. 330-təqr. 390),
Saxta Dionisi Areopagit, İohann Da-
maskin (təqr. 675-753), Leonti (təqr. 475-543), Boesi
(təqr.480-525) kimi erkən və orta əsrlər xristian müəllif-
lərinin başlıca vəzifəsi antik fəlsəfi ənənəni xristian vəhy
konsepsiyası ilə birləşdirmək, bununla da köhnə ənənə-
nin metod, prinsip və kateqoriyalar sistemini yeni yaran-
mağa başlayan dini-fəlsəfi təlimin xidmətinə qoymaq idi.
Orta əsrlərdə antik fəlsəfənin birbaşa təsir göstərdiyi
ikinci böyük xristian teoloji-fəlsəfi məktəbi Sxolastikadır
(yunanca “schola” – elmi söhbət, məktəb; latınca “scho-
lastica” – elmi). XI-XVI əsrlər arasında yaşayıb-yaratmış
orta əsrlər Avropasının bir çox görkəmli dini filosofları –
Pyotr Damiani, Anselm Kenterberili (1033-1109), Beren-
qar Turlu (təqr. 1000-1088), İohan Rosselin (təqr. 1050-
1122), Pyotr Abelyar (təqr. 1060-1154), Albert fon
Bolşted (təqr.1200-1280), Foma Akvinalı, Rocer Bekon,
İohan Duns Skott, Bonaventura, Siger Brabantlı (təqr.
1240-1281), Tommazo de Vio Qaetanlı (1469-1534),
Françesko de Silvestri (1474-1528), Françesko de Vitto-
riya (1483-1515), Qabriel Vaskes (1550-1604) bu mək-
təbin nümayəndələridir. Sxolastikanın başlıca mənbələri
antik fəlsəfəyə dayaqlanan Bizans teologiyası və patristi-
ka idi. Patristikadan fərqli olaraq, sxolast filosoflar antik