Yazi takip ahmet Dede Secretary yayin tüRÜ Üç Aylık, Uluslararası, Süreli Yayın Type of Publication
Yüklə 4,8 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- . Hak ve Hakikat Bilgisi Olarak Metafizik
DİYANET İLMÎ DERGİ · CİLT: 54 · SAYI: 2 · NİSAN-MAYIS-HAZİRAN 2018 52 ------------. Siyasetu’l-Medeniyye nşr. F.M. Neccar. 2. Baskı. Beyrut: 1986. ------------. Fusulü Mebadii Arai Ehli’l-Medineti’l-Fazıla Fârâbî, Kita- bü’l-Mille ve Nususun Uhra, nşr. M. Mehdi, 3. Baskı Beyrut: 2001 içinde. ------------. İhsau’l-Ulûm, nşr. O. Emin, 2. Baskı, Mısır: 1949. ------------. Kitabu Mebadii Arai Ehli’l-Medineti’l-Fazıla nşr ve çev. R. Walzer. O ford: 1985. Gilson, Etienne. Tanrı ve Felsefe. çev. M. Aydın. İzmir: 1986. Ivry, Alfred. “Kindî ve Mutezile: Yeni Bir Değerlendirme”. çev. H. N. Güdekli. M İlahiyat Fak Der isi 44 (2013/1). Kaya, Mahmut. “Kindî ve Felsefesi”. Felsefi Risaleler içinde. İstanbul: Klasik Yayınları, 2015. Kindî. “Aristoteles’in Kitaplarının Sayısı Üzerine” Felsefî Risâleler içinde. çev. Mahmut Kaya. İstanbul: Klasik Yayınları, 2015. ------------. “Gerçek ve Mecazi Etkin Üzerine”. Felsefi Risâleler içinde. çev. Mahmut Kaya, İstanbul: Klasik Yayınları, 2015. ------------. “Göklerin Allah’a Secde ve İtaat Edişi Üzerine”. Felsefi Risâle- ler içinde. çev. Mahmut Kaya, İstanbul: Klasik Yayınları, 2015. ------------. “İlk Felsefe Üzerine”. Felsefi Risaleler içinde. çev. Mahmut Kaya. İstanbul: Klasik Yayınları, 2015. ------------. “Oluş ve Bozuluşun Yakın Etkin Sebebi Üzerine”. Felsefi Risa- leler içinde. çev. Mahmut Kaya. İstanbul: Klasik Yayınları, 2015. ------------. “Tarifler Üzerine”, Felsefi Risaleler içinde. çev. Mahmut Kaya. İstanbul: Klasik Yayınları, 2015. Musa b. Meymun. Dilalet’l- airin nşr. H. Atay. Ankara: 1974. Nasr- eaman. İslâm Felsefesi Tarihi (İstanbul: 2007). Peker, Hidayet. “İbn Sîna’nın Felsefesinde vahyin Kavramsal Muhteva- sı”, İlahiyat Fakültesi Der isi 17, sy. 1 (2008). Ross, Sir David. Aristoteles’in Metafiziği. çev. A. Arslan. Aristoteles, Metafizik I, içinde. İzmir: 1985. ÖZ Kindî’nin günümüze ulaşan eserleri bir bütün olarak incelendiğinde onun metafizik tasavvurunun esas itibariyle üç kavram ve önermeden oluştuğu görülür. Hak kavramının tahlili, Kindî’yi her nesnenin sahip olduğu gerçekliğin nihai bir ilkesi bulunduğu ve bu ilkenin de ilk gerçek olması gerektiği sonucuna ulaştırır. Vahdet kavramının tahlili Kindî’yi her bir nesnenin sahip olduğu birliğin nihai bir ilkeye dayandığı ve bu nihai ilkede ise birlik ve birin özdeş olması gerektiği sonucuna ulaştırır. Hareket kavramına ilişkin tahlilleri, Kindî’yi harekete konu olabilecek her şeyin hâdis olduğu ve bütün hâdislerin ise ezelî bir fâile dayanması gerektiği sonucuna ulaştırır. Bu kavram ve önermeler aynı zamanda Kindî’nin metafizik tasavvurunu da oluşturur. Ona göre metafizik, nihai gerçek, mutlak bir ve ezelî fâile ilişkin bilgidir. Anahtar Kelimeler: Hak, Vahdet, Hareket, Hudûs, Metafizik. 2018 · SA YI:2 · SA YF A 53-66 KİNDÎ METAFİZİĞİ AL-KINDI’S METAPHYSICS ABSTRACT When the works of al- Kindi that are available today are e amined as whole, it is possible to discern his understanding of metaphysics as being formed essentially of three concepts and propositions. The analysis of the concept of the truth (ha ) leads al-Kindi to the conclusion that there e ists an ultimate principle for the reality possessed by every object, and this principle must be the first reality. The e amination of the concept of unity (wahdah) takes al-Kindi to the conclusion that the unity possessed by every object is based on an ultimate principle, and at the level of this ultimate principle, unity and oneness must be identical. The analyses related to the concept of movement results in the conclusion that every thing to be subject to movement must be temporal (hadith), and all such temporally created objects must rely on an eternal agent that brings them about. These concepts and propositions simultaneously form al-Kindi’s conception of metaphysics. According to him, metaphysics is the knowledge of an agent that is eternal and absolutely one, the ultimate reality. Key words: Truth, Unity, Movement, Temporality, Metaphysics. ÖMER TÜRKER PROF. DR. MARMARA ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAK. DİYANET İLMÎ DERGİ · CİLT: 54 · SAYI: 2 · NİSAN-MAYIS-HAZİRAN 2018 54 Giriș G ünümüze ulaşan eserleri bir bütün olarak düşünüldüğünde Kindî’nin 1 metafizik düşüncesinin, doğa ötesinin bilgisine na- sıl ulaşılır, sorusuna cevap olarak tasarlanmış üç kavram üzerine kurulduğu görülür: Hak, birlik ve hareket. Kindî bu kavramlardan her biriyle bir önermeye ulaşır. Birincisi: Nesnelerdeki gerçek- lik, kendisi saf gerçek olan bir nihai gerçeğe da- yanmalıdır. İkincisi: Nesnelerdeki birlik, birliğini başkasından almayan ve “birlik” ile “bir”in özdeş olduğu saf birliğe dayanmalıdır. Üçüncüsü: Hare- ket, bulunduğu nesnenin sonlu, hâdis ve muhtaç olduğunu gösterdiğinden hareketli nesneler, hare- kete muhtaç olmayan bir ilkeye dayanmalıdır. Kindî metafiziğini bu üç kavram ve ilke doğrultu- sunda inşa etmek mümkündür. Filozofun İslâm felsefesi tarihinde kendisine özgü görüşleri de önemli ölçüde söz konusu bu üç ilke sayesinde belirginleşmektedir. . Hak ve Hakikat Bilgisi Olarak Metafizik Kindî, Fi’l-Felsefeti’l- lâ adlı eserinin başında dış varlık, zihin ve davranış, diğer deyişle varlık, bilgi ve ahlak bakımından “hak” kavramını mer- keze alan bir tahlil yapar. Bu tahlilin temel cümle- si şudur: (ı) Her şeyin varlığının ve sürekliliğinin sebebi, “hak”tır, (ıı) çünkü inniyyeti olan her şe- yin bir hakikati vardır. (ııı) O halde hak, var olan inniyetler için zorunlu olarak vardır. 2 Kindî cümlenin birinci kısmında “hak” kelime- sini kullanarak bütün mevcutları dışta bulunuşları bakımından “hak” olmakla nitelemektedir. Buna göre dışın zarf olması anlamında mevcut olan şey- lerin bizzat mevcudiyetlerinin sebebi, dışın onlara 1 Kindî’nin hayatı ve genel olarak felsefî görüşleri hak- kında şu çalışmalara bakılabilir. Mahmut Kaya, Kindî Felsefî Risâleler (İstanbul: Küre Yayınları, 2014), 15- 104; Peter Adamson, al-Kindî, (O ford: O ford Univer- sity Press, 2007), 3-20. 2 Kindî, “Fi’l-fesefeti’l-ûlâ”, Kindî: Felsefî Risâleler içinde (İstanbul: Küre Yayınları, 2014), 126. Yüklə 4,8 Mb. Dostları ilə paylaş:
|