Yazi takip ahmet Dede Secretary yayin tüRÜ Üç Aylık, Uluslararası, Süreli Yayın Type of Publication
Yüklə 4,8 Mb. Pdf görüntüsü
|
dair eserleri günümüze ulaşan ilk müellif olarak Kindî’nin bu yönü üzerinde durmaktadır. Filozofun mûsikî ile ilgili telif ettiği on eserin günümüze ulaşan dört tanesini inceleyen Toksöz, Kindî’nin düşünce sisteminde mûsikî anlayışını ortaya koymaktadır. Mehmet Murat Karakaya ise “Kindî’de Nefs, Beden ve Kötülük” makalesinde Kindî’nin varlık mertebelerinde önemli bir yeri ve değeri bulunan, insanı kötülük- lerden kurtarabilecek olan nefsi nasıl ele aldığını tespit eder. Makalede beden ve bedenin ihtirasları sebebiyle ortaya çıkan kötülük ve kötülüğün ortaya çıkmasına mani bir güç olarak nefs anlatılmakta nefs, beden ilişkisi ve bu ilişkinin ortaya çıkardığı kötülüğün tezahürü ele alınmaktadır. İsmail Hanoğlu da “Kindî’de Kla- sik Psikoloji ve Temel Problemleri” makalesinde Kindî’nin insan anlayışını daha detaylı bir analize tabi tutmaktadır. Hanoğlu, filozofun ruh beden ayrımının üze- rinde durmakta ancak insanın kozmolojik bütünlüğüne ilişkin görüşlerine de işaret etmektedir. Böylece makalede eklektik olarak da adlandırılabilecek olan Kindî’nin insan tabiatına ilişkin görüşleriyle İslâm felsefesinin hem karakteristik hem de problematik yönü vurgulanmaktadır. Sıbğatullah İğde, “Aristoculuk ve Mu‘tezile Arasında Kindî” makalesinde filo- zofun Mu‘tezile etkisiyle hareket ettiğini ve İslâm Meşşaî geleneğinin ilk savunu- cusu olarak nitelenmesi üzerinde durmaktadır. Kindî’nin bu iki anlayış bakımın- dan nasıl konumlandırılabileceği ve görüşlerinin özgünlüğü bu makale ile ortaya konulmaktadır. Kindî’nin pek fazla değinilmeyen tefsire ilişkin görüşlerini ise Hasan Yücel “Kindî ve Bazı Ayet Yorumları” makalesinde ele almaktadır. Makalede Kindî’nin, Göklerin Allah’a Secde ve İtaat Edişi Üzerine adlı risâlesi özelinde, Kur’ân anla- yışı, Kur’ân âyetlerine yaklaşım tarzı ve müfessir sayılıp sayılamayacağı tartışıl- maktadır. Hüseyin Yücel ise “Kindî’ye Göre Heyûlâ Kavramı Bağlamında Âlemin Ezeli- liği Problemi” makalesinde felsefenin önemli konularından olan “âlemin mahiye- ti” üzerinde durmakta konu hakkındaki düşüncelerini heyûlâ kavramına yüklediği anlam bakımından ortaya koymaktadır. Sohiab Ahmad Mohammad Ghuzlan ise “Kindî’de Âlemin Mükemmelliği” makalesinde İslâm düşüncesinde âlemin mükemmelliği konusunu en kapsamlı ele alan filozof olan Kindî’nin Yaratıcı’nın kemali ile ondan sadır olan âlemin mü- kemmelliği arasında kurduğu bağ üzerinde durmakta ve bu mükemmelliğin insana nasıl yansıdığını ele almaktadır. Dergimizin son makalesi ise Ömer Faruk Erdoğan’a ait olan “Kindî’de Hulfî Kıyas/İmkânsıza İndirgeme’nin Kullanımı”. Erdoğan makalesinde hulfî kıyas/mu- hale irca yöntemini Kindî’nin nasıl ve ne boyutta kullandığını ele almaktadır. Kin- dî’nin bu yöntemle fizik, mantık ve matematikten yola çıkarak metafiziğe ulaştığı, görünenin bilgisinden görünmeyenin bilgisine varmayı hedeflediği de söylenebilir. Böylelikle onun diğer filozoflardan farklı olarak nihai gayesinin Hakiki/Gerçek Bir olarak tanımladığı Allah’a ve O’nun bilgisine ulaşmak olduğu da görülecektir. Kindî’nin farklı yönleriyle ele alınabilmesi için pek çok akademisyenin çalış- masına ulaşmamızda ve bu özel sayının hazırlanmasında önemli desteğini bizden esirgemeyen Prof. Dr. Gürbüz Deniz’e sayı editörlüğü için ayrıca teşekkürü bir borç biliyoruz. Kindî özel sayısının farklı disiplinlere önemli katkılar yapmasını ve yeni ufuklar açmasını temenni ediyoruz. Dr. Fatma Bayraktar Karahan ÖZ Birinci olarak; ilk Müslüman filozof El-Kindî’nin hayatı ve felsefeye bakışı bu yazıda söz konusu edilmiştir. İkinci olarak, Kindî’nin felsefe tanımları ve felsefeye verdiği değer onun eserlerine müracaatla ortaya kon- muştur. Anahtar Kelimeler: Kindî, felsefe, din, metafizik. 2018 · SA YI:2 · SA YF A 13-24 KİNDÎ, FELSEFEYİ KABULÜ VE KONUMLANDIRMASI KİNDÎ AND HİS ACCEPTİNG AND POSİTİONİNG PHİLOSOPHY ABSTRACT Firstly; the view of the first Muslim philosopher al-Kindî’s life and phi- losophy was discussed in this article. Secondly, The definitions of philosophy made by al - Kindî and the value given to philos- ophy are e plained refer- ence to his major Works. Key words: Kindî, philosophy, religion, metaphysics. GÜRBÜZ DENİZ PROF. DR. ANKARA ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAK. DİYANET İLMÎ DERGİ · CİLT: 54 · SAYI: 2 · NİSAN-MAYIS-HAZİRAN 2018 14 Giriș a. Hayatı E bu Yusuf b. İshak el-Kindî, Meşşai felsefî ekolün ilk filozofudur. Arap filozofu (Feylesûfu’ l -Arab) olarak bilinir. 1 Soylu bir ailenin çocuğu olarak Kûfe’de 796 veya 801 yılında doğdu. Dedesi Eş’as, 631 yılında İslâm’ı kabul ettiğinden Hz. Peygamberin ashabından sa- yılmıştır. atince Alkindus olarak bilinir. Bağ- dat’ta eğitim gördü, Beytu’l-Hikme’de önemli görevler icra etti. Abbasiler döneminin önemli fi- lozofudur. Bilim ve felsefe sahasındaki yetkinliği dolayısı ile halife Mu’tasım tarafından saraya davet edil- miş, adına bir kütüphane açılmış ve halifenin oğlu şehzade Ahmed’e hocalık yapmıştır. Felsefe ve bilimin birçok sahasında yenilikler getirmiş, katkılarda bulunmuştur. Düşünce tarih- çisi Geremino Gardano, Kindî’yi insanlığın on iki harikasından biri kabul etmiştir. 2 İslâm dünyasında Yunan felsefesine Kindî’den önce Mu‘tezilîler nispeten aşina idi. Kindî’nin ka- riyerinin ilk dönemi, Mu‘tezile’nin siyasi olarak hüküm sürdüğü zamana denk geldiğinden aklî ilimlere ve mantığa özel önem vermesinden dola- yı, Mu‘tezile muhibbi olarak takdim edilmiştir 3 . Ancak Kindî eldeki eserlerinden hareketle değer- lendirildiğinde, onun ayırt edici düşüncesinin Mu‘tezile’den farklı olduğu görülecektir. Bunlar- dan en önemlisi; akıl ile nakilden birini tercih et- mek söz konusu olduğunda Kindî nakli öncelemiş 1 Ancak İsmail Hakkı İzmirli, Kindî’nin aslen Süryanî olup Yemen’de yerleşen Mutearibe (Araplaşmış) Arap- larından olduğunu ifade eder. İsmail Hakkı İzmirli, İs- lâm’da Felsefe Akımları, haz. N. Ahmet Özalp (İstan- bul: Kitabevi Yayınları, 1995), 69. 2 Bkz. Mehmet Bayrakdar, İslâm Felsefesine Giriş (An- kara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1999), 160. 3 M. Saed Sheikh; Stadies Muslim Philosophy ( ahor: 1973), 60. Yüklə 4,8 Mb. Dostları ilə paylaş:
|