Úàâèäè õàòûðëàðêÿí
583
L.
Laihalə-illəllah
Layələm
Layəmut
Layənşüur
Ləfz
— Allahdan başqa Allah yoxdur
— anlamaz, biliksiz
— ölməz
— şüursuz
— söz
M.
Maəda
Mafövqünə
Merac
Məbudlar
Məqsuduna
Mədd-cəzr
Mədid-əlbəsər
Mələkut
Mənafiq
Mən
Məzaqinə
Məkərəyə
Məruf
Məta misalı
Mətəvəccöh
Məəttəssüf
Məxmur
Məhtab
Məhcuri-bəzmi-yar
“Məcalüsül-üşşaq”
Məczub
— ondan başqa
— üstünə
— Məhəmməd peyğəmbərin göyə
qalxması, hərfi mənası
yüksəlməkdir
— sevilənlər, allahlar
— istəyinə
— qabarma-enmə
— uzaqgörən
— mələklərə məxsus
— düşmən, nifaq salan
— qarşısını alma
— zövqünə, meylinə
— yarmarkaya
— tanınmış
— töhfə kimi
— gözdən yayındırmama,
qayğısını çəkmə
— təəssüflə
— xumar olma
— ay işığı
— yarın məclisindən uzaqda çalma
— Şeyx Fəridəddin Əttarın mənzum
əsərinin adıdır
— cəzb olunmuş, çəkilmiş
Úàâèäè õàòûðëàðêÿí
584
Miad
Məşhuduş
Məşuş
Müariz
Müaşiqlər
Mübah
Müqəffa
Müdərrislər
Müdəlləl
Müğayir
Müəlləq
Müəssis
Mülhim
Münafiq
Münəvvər
Münəqqidin
Müntəqid
Münfəil
Münhərif
Mürği-ruhu
Mürtəkib
Müsəddiq
Müstəid
Müstəriblər
Mütabiq
Mütəbaqi
Mütəzadd
Mütəsəvvifanə
Mütəəssib
Mütləqa
Müxalif
Müxtəs
— dini inama görə ölülərin qiyamət-
də dirilməsinə deyilir, hərfi
mənada qayıtmaq deməkdir
— görünmüş, müşahidə olunm
— qarışıq
— etiraz edən, düşmən
— sevgililər
— izin verilmiş
— qafiyəli
—dərs verənlər
— sübut olunmuş
— zidd
— başı aşağı, asilı
— əsasını qoyan, təşkil edən
— ilham almış
— nifaq salan, düşmən
— ziyalı
— tənqidçilər
— tənqidçi
— usanmış
— əyilmiş, yoldan çıxmış
— ruhunun quşu
— icra edən, günaha batan
— təsdiq olunmuş
— qabil
— ərəbləşmişlər
— uyğun
— qalan, artıq qalan
— bir-birinə zidd
— sufi kimi
— təəssüblü, qeyrətli
— yalnız, hökmən
— düşmən
— xüsusi
Úàâèäè õàòûðëàðêÿí
585
Mühavirlər
Mühərrir
Mücahidələr
Mücəhhəz
Müşəxxəs
Müşkülpəsəidlik
Muştaqı təbiətilə
— danışanlar
— redaktor
— çalışmalar
— təchiz olunmuş
— məlum, seçilən
— çətinliklə bəyənmə
— təbiətinin istəyi ilə
N.
Nirvan
Nisyanlar
Nüsrət
Namını
Netəkim
Nəsimi
“Nəhy-əzmünkir”
Nəfsi-şumu
Nədimə
Nəbzə
Novzadlər
Nasiyeyi-bəşərdə
Nuri-dəha
Novzad
— Budda dinində nəfsi öldürmək və
fənaya çatma
— yadırğamalar
— qələbə
— adını
— necə ki
— dilguşa, könülaçan
— pislikdən uzaqlaşdırmaq
— alçaq nəfsi
— həmsöhdət
— tikə, para
— yeni doğulmuşlar
— bəşər alnında
— düha nuru
— yeni doğulmuş
Ö.
Övqat
Övraqi-ədəbiyyələrin
Övsafını
Ötə
— vaxtlar, zaman
— ədəbi vərəqələri
— tərifini
— keçən
P.
Pedər
Peyrəvilər
— ata
— ardınca gedənlər
Úàâèäè õàòûðëàðêÿí
587
T.
Təbdil
Təbəddülat
Təbliğatı peyrəvələr
Təvəccöh
Təqvapərəstlik
Təqdis
Təqriz
Tədənni etməsi
Tədilat
Təzyin
Təkyeyi-ədəbiyyatı
Tələqqi
Təlin
Tənafür
Tərəssüd
Tərsim
Təriz
Təərüzə
“Təsviri-həzrəti Şeyx
Mövsuf və çəvani-mə-
şuqi an həzrət”
Təsəvvüf
Təəssür
Təsxir
Təsxiri-qülub
Təməllüq
Təxmis
Təxti-rəvan
Təxfiyə
Təhəvvülat
Təhdid
Təhəmmül
Təhəsüsatı
— çevirmə
— dəyişikliklər
— təbliğatçı ardınca gedənlər
— diqqət
— təmizliyi sevmə
— yüksəltmə, paklama
— rəy, tərif
— geriləməsi
— islahat, düzəlişlər
— bəzək
— ədəbi söykənəcəyi
— görmə, qəbul etmə
— lənətləndirmək
— uyğunsuzluq
— izləmə, gözləmə
— rəsm etmə, çəkmə
— etiraz
— etiraz etmə
— həzrəti Şeyx Mövsufun təsviri və
o cənabın sevdiyi cavan haqqında
— sufilik
— qəm, kədər
— alma, zəbt etmə
— könülləri alma
— yaltaqlıq
— beşləmə
— hərəkət edən təxt
— əksiltmə
— dəyişikliklər
— hədələmə, qorxutma
— dözmə
— hiss etmələr, duymalar
Úàâèäè õàòûðëàðêÿí
588
Təhyic
Təcəlla
Təşəkki
Təşxiz və təfriq
Tibqi
Toəm
Tövbə-inabə
Tühaf
— həyəcanlandırma
— görünmə, cilvələnmə
— şikayət etmə
— seçmə və ayırma
— tamamilə
— birgə, birlikdə
— tövbə-yalvarma
— qəribə
U.
Uqul
Uluhiyyət
— ağıllar
— allahlıq, ilahi
F.
Fəvəran
Fəzlə
Fənafillah
Fəsahət
Fəhvasınca
Filhəqiqə
Fitneyi-üşşaq
Füqdan
Fürslər
Fütuhat
— fantan
— artıq
— Allah yolunda məhv olmaq
— fikri aydın ifadə etmə
— düşündüyünə görə
— doğrusu
— aşiqlərin fitnəsi
— yoxluq
— farslar
— qalibiyyətlər
X.
Xabi-rahətdən
Xaliqi-hikmət
Xəvas
Xələcan
Xirqə
Xüldzar
Xüms
— rahət yuxudan
— hikməti yaradan
— adlı-sanlılar
— sarsıntı
— paltar
— cənnətə bənzər bağ, gülşən
— beşdə bir (dini vergi)
Úàâèäè õàòûðëàðêÿí
589
H.
Hailə
Hali-əsəf
Heyvərələnmiş
Heykəli-qədid
Helm
Həddəsni
Həddi-zatında
Həyula
Həllaclıqla
Hissiyun
Hüsni-mütləq
Hüsnü peyvərisi
— faciə
— acınacaqlı hal
— alçalmış, pozulmuş
— qamətli heykəl
— dözüm
— mənə söylə
— öz-özlüyündə
— formaya düşməmiş bir cisim
— təhlil etməklə
— duyğulara əsaslananlar
— mütləq gözəllik (Allah)
— gözəllik ardınca gedəni
Ç.
Çahi-zənəxdanı
Çeşmi-xunbarim
— çənə quyusu
— qan axıdan közüm
C.
Cəbərut
Cəbinində
Ciddən
Cünbüş
— göylər
— alnında
— ciddi surətdə
— hərəkət
Ş.
Şəmmə
Şöleyi-əcram
Şöleyi-irfan
Şümullu
Şürbü qumar
— hissə
— cisimlərin şöləsi
— irfan şöləsi, mərifət alovu
— əhatəli
— şərab içmə və qumar oynama
Úàâèäè õàòûðëàðêÿí
590
KİTABIN İÇİNDƏKİLƏR
Bir neçə söz kitabın ərsəyə gəlməsi, çapa hazırlanması
və nəşri barəsində ......................................................................... 3
İsgəndər Orucəliyev. Hüseyn Cavid haqqında yazılmış
məqalələrə bir nəzər ................................................................... 10
Abbas Zamanov. Ön söz .......................................................... 59
Nəşriyyatdan.............................................................................. 70
M ə q a l ə l ə r
H.Zeynallı. Hüseyn Cavidin yazdığı “Peyğəmbər”
haqqında mülahizələrim ............................................................. 73
A.Şaiq. Cavidin “İblis” nam hailəsi haqqında duyğularım ...... 124
H.Zeynallı. “Şeyx Sənan” haqqında mülahizələrim ................ 138
Ə.Sultanlı. Hüseyn Cavidin faciələri ...................................... 168
M.Cəfər. H.Cavidin sənəti haqqında qeydlər .......................... 217
C.Cəfərov. Cavid teatrı ........................................................... 285
M.Əlioğlu. Hüseyn Cavid ....................................................... 311
B.Şəfiyev. “Peyğəmbər” pyesi haqqında qeydlər .................... 329
X a t i r ə l ə r
C.Cəbrayılbəyli. Dərin düşüncəli insan .................................. 344
R.Təhmasib. Dostluğumuz ..................................................... 348
V.Alazan. Hüseyn Cavidlə görüşlərim .................................... 351
M.Rahim. Qüdrətli yazıçı ....................................................... 354
A.Şaiq. Hüseyn Cavid ............................................................. 360
Ə.Zeynalov. Unudulmaz müəllimim ....................................... 364
M.Seyidzadə. Böyük şair və dramaturq .................................. 369
M.Cavid. Cavidi xatırlarkən .................................................... 376
Ə.Şərif. Hüseyn Cavid ............................................................. 418
T.Cavid. Atam haqqında xatirələrim ...................................... 498
M.İbrahimov. Cavidi yad edərkən ......................................... 504
X.Yarməhəmmətov. Unudulmaz görüşlər ............................. 510
R.Rza. Minlərlə könüldə təəssüfü qaldı .................................. 512
Úàâèäè õàòûðëàðêÿí
591
A.İsgəndərov. Sənət və ədəbiyyat vurğunu ............................ 516
Q.Məmmədli. Cavidlə tanışlığım ............................................ 528
A.Qasımova. Böyük əsərlər kiçik masa arxasında
yaranardı .................................................................................. 538
K.Səfərəliyeva. Cavid gecəsi .................................................. 543
M.Məmmədov. Böyük diləklər, böyük ümidlər şairi ............. 547
D.Mehdiyeva. Cavid haqqında xatirələrimdən bir yarpaq ...... 562
Ş.Bədəlbəyli. Cavid sənətinin təəssüratı unudulmazdı ............ 565
B.Axundzadə. Xatirəsi ürəklərdə yaşayır ............................... 568
Ə.Səbri. Cavid mənim ilk müəllimim olmuşdu ...................... 571
Qeydlər .................................................................................... 573
Lüğət ....................................................................................... 579
Úàâèäè õàòûðëàðêÿí
592
Cavidi xatırlarkən
(Hüseyn Cavid haqqında
məqalə və xatirələr toplusu)
(Azərbaycan türkcəsində)
Вспоминая Джавида
(Статьи и воспоминания)
(На тюрском языке)
Wheur rememler Husein Javid
(in turkish)
Müəlliflə əlaqə telefonu: (+994 12) 513 01 48;
mob.: (+994 51) 877 46 69
Tərtib edən: İsgəndər Orucəliyev (Atilla)
Redaktor: Rəna Məmmədsəfaqızı.
Kompyüterdə yığdı: Xuraman Bağırova
Мятбяянин директору: Елман Гасымов
Дизайнер: Мятанят Ялигызы
Чапа имзаланмышдыр: 20.02.2012
Форматы 60х84 1/16. Щяъми 37 ч.в.
Сифариш №241. Тираж 200
«Зярдаби ЛТД» ММЪ
Няшриййат Полиграфийа мцяссисяси
иш (012) 514-73-73,
моб. (050, 055) 344 76 01
е-почту: зердаби_ем@маил.ру