Yeni azərbaycan partiyasi gəNCƏ ŞƏHƏr təŞKİlati y u s if o V m ü b a r iZ İm r a n o ğ L u



Yüklə 0,73 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə28/28
tarix04.02.2018
ölçüsü0,73 Mb.
#24112
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   28

güebəgün  artması  işğal  altındakı  torpaqlarımızın  azad 

olunmasının  başlanğıcı  deməkdir,  mənfur  erməni 

təcasüzünün  sonunun  yetişməsi,  mifik  Ermənistan 

dövləti 


yaratmaq 

iddeya sının 

iflasa 

uğraması 



deməkdir.  Ölkəmiz  iqtisadi  cəhətdən  gücləndikcə 

onun 

Cənubi 

Qafqazda 

regional  bir  dövlətə 

çevrilmək imkanları da reallaşır.

4)  milli ideologiya

Müstəqil  dövlətçilik mərhələsində  milli birliyə, 

mütəşəkkilliyə,  ictimai  həmrəyliyə  nail  olmaqla, 

ictimai  -   siyasi  sabitlik  yaratmaqla,  iqtisadiyyatda 

irəliləyiş əldə  etməklə  milli  şüurun formalaşdırılması 

imkanlan daha artıq reallığa çevrilmiş olur.  Milli şüur 

milli  ideologiyanın  təməlidir.  Milli  ideologiya  döv­

lətçiliyə  xidmət  göstərir,  onu  sarsılmaz  edir.  Milli 

ideologiya  icitmai  şüurda  milli  düşüncəni,  milli  mə­

nafeləri, milli təsübkeşliyi,  milli mənliyi,  milli  adət -  

ənənələri,  milli  psixologiyanı,  milli  mənəviyyatı  və 

əxlaqı,  milli  mədəniyyəti  və  milli  vətənpərvərlik 

duyğusunu  cəmləşdirir.  Milli  ideologiya  insan  və 

cəmiyyət  arasmda  üzvi  bağlılıq  yaradan  və  milli 

mənafelərə xidmət edən milli şüur formasıdır.

Heydər  Əliyev  milli  ideologiyanm  dövlətçilik 

və cəmiyyət həyatı  ilə bağlı  əhəmiyyətini belə ümu­

miləşdirir:  «Azərbaycanın  müstəqil  bir  dövlət  kimi 

milli ideologiyası mən bu gün cəsarətlə deyə bilərəm 

ki,  Yeni  Azərbaycan  Partiyasının  məramnaməsində 

öz  əksini  tapıbdır.  Bizim  həm  xarici  siyasətdə,  həm

120

daxili  siyasətdə,  həm  ictimai  -   siyasi  sahədə,  həm 



soisal  -   iqtisadi  sahədə  gördüyümüz  işlər  həmin  bu 

milli ideologiyanın üzərində qurulur».1

Heydər  Əliyev  milli  ideologiyanın  dörd  əsas 

dayaq 


üzərində 

bərqərar 

olduğunu 

göstərir. 

Bunlardan  birincisi  dövlətçilik,  ikincisi  milli  -  

mənəvi  dəyərlər,  üçüncüsü  ümumbəşəri  dəyərlər, 

dördüncüsü  isə,  «milli  ideologiyanın  özəyini,  əsasım 

təşkil  edən  azərbaycançılıqdır.»  Heydər  Əliyev,  eyni 

zamanda,  dövlətçiliyi,  milli  -   mənəvi  dəyərləri  və 

ümümbəşəri  dəyərləri  azərbaycançılıq  anlayışının 

tərkib hissələri kimi qiymətləndirir.2

Ramiz  Mehdiyev  milli  ideologiyanın  insan  və 

cəmiyyət  arasındakı  əlaqələrini  şərh  edərkən  yazır: 

«Azərbaycançılıq» 

ideyasının 

dərk  olunmasının 

əsasında Azərbaycan xalqının tarixi, mənəvi -  əxlaqi, 

mədəni  ənənələri  zəminində  birlik  ideyası  dürür  və 

bu, nəinki indi, həm də uzaq gələcəkdə azərbaycanlı­

ların  təkcə  bir  yox,  bir  çox  nəsillərinə  xidmət  edə­

cəkdir  və  müstəqillik,  milli  eyniyyət  tezliklə  həmin 

nəsillər  üçün  həyatı,  azadlığı  dərk  etməyin  ayrılmaz 

atributlarına çevriləcəkdir.

Bu  gün  biz  Azərbaycanda  milli  ideologiyanın 

formalaşmasının  şahidiyik.  Millətin  potensialını  və 

ölkəni  tərəqqiyə,  firavanlığa  doğru  aparmağa  qadir 

siyasi  elitanın  olması  onu  göstərir ki,  neokonservatiz-

1 Bax:  «Xalq qəzeti», 24 noyabr  1998-ci il.

2 Bax:  «Xalq  qəzeti»,  24 noyabr  1998-ci il.

121



min  milli  forması  kimi  «azərbaycançılıq»  milli  ideo­

logiyanın  əsasıdır  və  Azərbaycan  dövlətinin  bütün 

tarixi boyu da əsası olaraq qalacaqdır».1

Milli  ideologiya,  beləliklə,  özündə  aşağıdakı  ən 

mühüm cəhətləri birləşdirir:

1)  tarixilik

2)  varisilik

3)  tarixiliklə müasirliyin vəhdəti

4)  milli  -   mənəvi  dəyərlərin  bəşəri  ideyalarla 

qovuşdurulması

5)  tarixən  əldə  edilən  mənəvi  sərvətlərimizin 

qorunub gələcək nəsillərə çatdırılması

6)  milli  -   mənəvi  sərvətlərimizin  xalqın 

mənafeyinə xidmət göstərməsi

7)  milli  -   mənəvi  sərvətlərimizin  bazasında 

vətənpərvərlik tərbiyəsinin formalaşdırılması

8)  dövlətçiliyin  ideoloji  bazasmm  möhkəmlən­

dirilməsi

İdeologiya  hər  bir  siyasi  partiyanın  fəaliyyət 

istiqamətini  müəyyən  edən  konsepsiya  proqramıdır. 

Hər bir  siyasi  partiyanın  əsaslandığı  ideologiya  milli 

səciyyəli  fəaliyyət  istiqaməti  kimi  qəbul  edilə 

bilməz.  İdeologiya  o  zaman  milli  konsepsiya 

proqramına  çevrilə  bilər  ki,  onun  təməli  milli 

mənafelər 

üzərində 

qurulsun. 

Məsələn,


1 Bax: Ramiz Mehdiyev. XXI əsrdə milli dövlətçilik. Bakı, 2003, 

s.34.

122

Azərbaycanda  1990-cı  illərin  başlanğıcında  yaranmış 

AXC-Müsavat  partiyalarının  əsaslandığı  ideologiya­

nın  təməli  xalqın  mənafei  üzərində  qurulmamışdı. 

Odur  ki,  həmin  partiyalar,  hətta,  iqtidarda  təmsil 

olunduqları  vaxtda  da  xalqın  patiyasına  çevrilə 

bilmədilər.  Çünki o partiyaların işi xalqm mənafeyinə 

xidmət etməklə bir araya sığmırdı.  Ona görə də onlar 

öz  sosial  dayaqlarını  itirdilər.  İflasa  uğradılar. 

Hazırda-  da  həmin  partiyalar  siyasi  fəaliyyətdən 

uzaqlaşmış vəziyyətdədirlər.

Yeni 


Azərbaycan 

Partiyası 

isə 

xalqın 


mənafemi  qoruduğu  üçün  öz  sosial  dayaqlarını 

günbəgün  möhkəmləndirdi,  xalq  tərəfindən  qəbul 

olundu  və  iqtidar  apaıtiyasına  çevrildi. 

Yeni 


Azərbaycan  Partiyasının  ortaya  qoyduğu  ideologiya 

milli-mənəvi  zəmin  üzərində  qurulduğu  üçün  bir 

partiyanın  proqrammı  çərçivəsindən  çıxacaq  milli- 

ideologiyaya və dövlətçilik ideologiyasına çevrildi.

İdeologiya  xalqm  və  dövlətçiliyin  mənafeinə 

xidmət  etdiykdə  yaşayır  və  öz  dövlətçiliyinin 

uzunömrlü  olmasmı  təmin  edir.  Bu  mənada, 

ideologiya  dövlətçiliyin  duyan  qəlbi,  düşünən  beyni, 

mənəvi  qidası  kimi  fəaliyyət  göstərir.  Partiyanın, 

milli  ideologiyanın  və  dövltəçiliyin  vəhdəti  xalqa 

xidmətin nümunəsidir. Azərbaycan dövlətçiliyi məhz 

bu vəhdət bazasmda inkişaf edir.

Binası  ümummilli  liderimiz  Heydər  Əliyev 

tərəfindən  qurulmuş  Azərbaycan  milli  ideologiyası

123



özünün  dünyəviliyi  ilə,  humanistliyi  ilə,  yaradıcı  və 

qurucu  xarakteri  ilə  daim  yaşayacaq,  zənginləşəcək, 

müstəqil 

dövlətçiliyin 

möhkəmlənməsinə 

və 


çiçəklənməsinə xidmət edəcəkdir.

5)  elitar təbəqənin formalaşması

Elitar  təbəqə  bütün  zamanlarda  cəmiyyətin 

aparıcı qüvvəsi olmuşdur.  Cmiyyətdə  öz ağılı,  idrakı, 

nüfuzu,  intellekti,  ictimai  mövqeyi  ilə  aparıcı 

qüvvəyə çevrilmiş  insanlar elitar təbəqəni təşkil  edir. 

Ona görə də elitar təbəqəni sosial,  siyasi,  intellektual, 

eyni  zamanda,  maddi  və  mənəvi  cəhətdən  öz 

üstünlükləri  ilə  fərqlənən  cəmiyyət aristokratiyası  da 

hesab  etmək  olar.  Aristokrat  təbəqə  cəmiyyətdə 

ictimai  şüurun  formalaşmasıma  təsir  edən  əsas  və 

aparıcı  qüvvədir.  Bütün  zamanlarda  cəmiyyət  öz 

aristokrat 

qüvvəsinin 

ətrafında 

toplaşmışdır. 

Aristokrat  təbəqə  cəmiyyətin  içərisindən  yetişən 

ziyalılardır,  elm,  mədəniyyət  adamlarıdır,  ictimai  -  

siyasi  hadisələrin  aparıcısı  olan  şəxsiyyətlərdir, 

maddi istehsalı formalaşdıran yaradıcı insanlardır.

Azərbaycanda cəmiyyəti  öz arxasınca  aparmağa 

qadir olan aristokratik təbəqə  tarixən mövcud olmuş­

dur.  Ramiz  Mehdiyev  yazır  ki,  «Elita  cəmiyyətin 

idarəetmə və  siyasi,  demokratik proseslərə  təsir gös­

tərmək bacarığı  yüksək olan təbəqəsidir.  «Elita»  an­

layışına  tarixi  -   məntiqi  baxımından  yanaşılmalıdır. 

Elita xalqın milli  sərvətidir.  Hər bir cəmiyyətdə  elita 

müxtəlif  olur.  O  fərqlidir  və  elmi,  siyasi,  iqtisadi,

124

ədəbi  -   bədii,  hakim,  inzibati,  müxalif  (yəni  əks  - 



elita) və s.  elitaya bölünür».1

Elitar  təbəqədən  məhrum  olan  cəmiyyət 

mənəvi iflasa uğramağa məhkumdur.

Azərbaycanda  tarixlər  boyu  elitar  təbəqə 

formalaşmış və cəmiyyətin maddi,  mənəvi,  soisoloji, 

mədəni 


inkişafında 

aparıcı 


qüvvə 

ölmüşdür. 

Məsələn,  «Kitabi  -   Dədə  Qorqud»  dastanlarında 

Dədə  Qorqud,  Bayındır  xan,  Qazan  xan,  Dirsə  xan, 

Baybura  xan,  Baybecan  xan  kimi  şəxsiyyətlər 

cəmiyyətin  elitar  təbəqəsinin  obrazıdır.  Xalq  onların 

ətrafında  toplaşır  və  görəcəkləri  iş  barədə  məsləhət 

alırlar.  Hər  hansı  bir  qəbilə  həyatında  fəsad  baş 

verirsə  onlar  birlikdə  həmin  fəsadları  aradan 

qaldırırlar.

Azərbaycan 

xalqının 

tarixində 

bir 


çox 

hökmdarlar, 

sərkərdələr, 

böyük 


fikir 

dahiləri 

yetişmişdir  ki, 

cəmiyyətin 

inkişafında 

onlann 


özünəməxsus fəaliyyəti olmuşdur.

Əlbəttə ki,  ictimai  fikrin canlanmasında,  ictimai 

şüurun  oyanmasında  elitar  təbəqə  aparıcı  qüvvə 

olmuşdur.  Bunun  nəticəsidir  ki, 

1918-ci  ildə 

Azərbaycan  Demokratik  Respublikası  yarandı.  Elitar 

təbəqənin  fəaliyyəti  xalqın  mənafeyinə  yönəldikdə 

cəmiyyət  üçün  əhəmiyyətli  olur.  Məhz  1991-ci  ildə 

qazanılmış 

müstəqilliyin 

qorunmasında 

Heydər


1 Bax: Ramiz Mehdiyev, XXI əsrdə milli dövlətçilik. Bakı, 2003, 

s.38.

125



Əliyev  ideyalarını  həyata  keçirən  elitar  təbəqənin 

fəaliyyəti  aparıcı  olmuşdur.  Elitar  təbəqə  xalqın 



mənafeyi  üçün  çalışanda xalq  qazanır.  Elitar  təbəqə 

öz  mənafeyini  güdürsə  cəmiyyət  itirir  və  mənəvi 

iflasa uğrayır.

1991-ci  ildən  ta  ictimai  -   “ siyasi  sabitlik 

yaranmasına qədər olan müddətə kimi Azərbaycanda 

ауп  -   ayrı  qruplaşmaların  törətdiyi  fəsadlar  məhz 

cəmiyyətə  zidd  olan  «elitanın»  hesabına  baş  verirdi. 

Lakin  Heydər  Əliyev  cəmiyyəti  səfərbər  etdi. 

Dövrün  ictimai  hadisələrini  xalqın  mənafeyinə 

yönəldə  bilən  siyasi  elitar  təbəqə  formalaşmağa 

başladı.

XX  əsrin  əvvəllərində  formalaşmış  elitar 

təbəqənin də siyasi mövqeyi bolşevik hakimiyyəti ilə 

tutuşmurdu.  Ona  görə  də  həmin  dövrdə  onlar  fiziki 

təzyiqlərə 

və 


repressiyalara 

məruz 


qaldılar. 

Azərbaycanda  formalaşan  ictimai  şüurun  «sosialist 

şüuru»  ilə əvəz  olunması  dövrü başladı.  Lakin xalqın 

milli  şüuru  potensial  qüvvəyə  çevrildi.  Heydər 

Əliyevin 

Azərbaycandakı 

rəhbərliyi 

dövründə 

yaradılan  şərait  milli  şüurun  yenidən  canlanmasına 

səbəb oldu.

Bu 

gün 


Azərbaycanda 

elitar 


təbəqənin 

hərtərəfli  formalaşması  üçün  münbit  şərait  vardır. 

Azərbaycanda  siyasi  elitanın  formalaşması  isə  xüsusi 

bir  əhəmiyyət  kəsb  edir.  Azərbaycanda  elitar 

təbəqənin formalaşması prosesi ölkə prezidenti İlham

126


Əliyevin 

məqsədyönlü 

siyasi 

fəaliyyətinin 



nəticəsində  baş  verir.  Müasir  azərbaycanlı  elitanın 

avanqardı  olan  İlham  Əliyev  yeni  əsrdə  Heydər 

Əliyev ənənələrini ləyaqətlə davam və inkşiaf etdirir. 

İlham  Əliyevin bütün  fəaliyyəti  onun  vətənpərvərlik 

mövqeyinin  və  azərbaycançılıq  amalının  parlaq 

təcəssümüdür.

Ümummilli  liderimiz  Heydər  Əliyev  ölkə 

prezidenti  İlham  Əliyevin  gələcəkdəki  fəaliyyətini 

uzaqgörənliklə  duyaraq  xalqı  əmin  edirdi  ki,  «Həm 

İlham  Əliyev,  həm  də  Yeni  Azərbaycan  Partiyası 

bundan  sonra  da  xalqımızın  ən  layiqli  övladlarını  öz 

ətrafında  sıx  birləşdirəcək,  Azərbaycan  dövlətinin 

inkişafı  və  xalqımızın  firavanlığı  yolunda  çox  işlər 

görəcəkdir».1

O  ümidlər  həqiqətən  bu  gün  özünü  tamamilə 

doğruldur.  Xalq  yeni  əsrin  qurucu  lideri  kimi  İlham 

Əliyevi  sevir,  ona  arxalanır  və  inanır.  Xalqla  rəhbər 

arasında  formalaşmış  belə  bir  qırılmaz  əlaqə  ölkədə 

milli  azərbaycançılıq  şüurunun  formalaşması  və 

zənginləşməsi  üçün  ən  etibarlı  və  ən  münbit  bir 

zəmindir.

1  Bax:  Novruz  Məmmədov.  Ümummilli  liderimiz  Heydər  Əliyevin 

siyasi  kursu  uğurla  davam  etdirilir.  «Respublika»  qəzeti,  31  oktyabr, 

2004-cü il.

127



SON  SÖZ

İdeologiya  milli  dövlətçilik  zəminində  ictimai, 

siyasi  və  mənəvi  dünyagörüşün  ümumiləşdirici  bir 

vasitəsi kimi  milliliyin  qorunub  saxlanmasına xidmət 

edir.  Milli  dövlətçilikdə  milliliyə  dair  etiketlərə 

riayət  edilməsi  millət  kimi  formalaşmış  xalqın  möv­

cudluğuna,  yaşamasına  və  ölkənin  ərazi  bütövlüyü­

nün qorunmasına etibarlı təminatdır.

Müasir mərhələdə qloballaşma milliliyə məxsus 

ən  aparıcı  keyfiyyətlərə  guclu  təsir  edərək  onu 

sıradan çıxarmağa meyllidir.  Odur ki,  qloballaşmanın 

fəsadlı  təsirindən qorunmaq üçün milli  ideologiyanın 

təbliği  və  tətbiqi  xüsusi  əhəmiyyət  daşıyır.  Buna 

görə  də  hər  bir  azərbaycanlı  vətən,  xalq  və  millət 

qarşısmda  özünün  mənəvi  borcunu  şərəflə  yerinə 

yetirməlidir.  Bunları,  başlıca  olaraq  aşağıdakı  kimi 

ümumiləşdirmək mümkündür:

1)  milli  -   mənəvi  dəyərlərin,  əxlaqi  -   etik 

normaların, mədəni ənənlərin qorunub saxlanması

2)  dövlətçiliyə və onun  atributlarına (dövlət dilinə, 

bayrağına, himninə, gerbinə) hörmətlə yanaşılması

3)  dünyanm  ayrı  -   ayrı  yaşayış  məskənlərində 

məskunlaşmış  azərbaycanlıların  bir  -   birinə  və 

müstəqil  Azərbaycan  dövlətçiliyinə  diqqət,  qayğı, 

ehtiram və rəğbət göstərməsi

128


4)  milli  -   mənəvi  dəyərlərin  bəşəri  dəyərlərlə 

zənginləşdirilməsi

5)  vətənpərvərlik amalının formalaşdırılması

6)  düşmənə  qarşı  mübarizədə  barışmazlıq,  birlik, 

mütəşəkkil və yenilməzlik nümayiş etdirməsi

7)  ictimai həmrəyliyin daim qorunub saxlanması

8)  gənc  nəslin  yüksək  təhsilə,  təlim  və  tərbiyəyə 

yiyələnməsi

9)  çətih  anlarda  vəziyyətdən  çıxış  yollarının 

axtarılıb - araşdırılıb tapılması

10) 

mənəvi  saflıq  təməlində  azərbaycanlı 



şəxsiyyətinin formalaşdırılması

Etiraf 


etmək 

lazımdır 

ki, 

qloballaşma 



mərhələsində  iqtisadi  cəhətdən  güclü  olan  dövlətlər 

başqa  dövlətlərə,  xüsusən,  inkişaf  etməkdə  olan 

dövlətlərə  təsir  göstərmək  imkanlarını  qat  -   qat 

artırırlar.  Qloballaşmanın  əsas  təsir  gücü'milliliyə 

qarşıdır. Bu prosesdə güclü dövlətlər,  xüsusilə, fövqəl 

dövlətlər üçün ərazi bütövlüyünün qorunması prinsipi 

dəyişərək  hegomonçuluğa  çevrilir.  Milli  -   mənəvi 

dəyərlər ümumi əxlaqi prinsiplərlə əvəz olunur.  Belə 

dövlətlər  sərhədsiz  mədəniyyət  forması  əldə  etməyə 

nail  olurlar.  Fövqəl  dövlətin  dili  də  bütün  sərhədləri 

yarıb keçir.

Dövlətçilikdə  milli  ideologiyanın  formalaş­

dırılması  və  onun  qorunması  xalqın  bütövlüyünün  və 

mütəşəkkilliyinin  bərqərar  olunması  kimi  vacib  bir 

fəaliyyət sahəsini təşkil edir.

129



M Ü N D Ə R İ C A T

Ciriş.

Azərbaycançılıq ideyaları haqqmda......... ...... 3-21



Birinci bölmə.

Azərbaycan cəmiyyətində

ictimai təfəkkürün formalaşması.................... 22-66

İkinci bölmə.

Milli -  mənəvi dəyərlər................................... 67-86



Üçüncü bölmə.

Müstəqil dövlətçilik ən ən ləri........................87-127



Son s ö z ........................................................... 128-129

1 3 0

«Elm və Təhsil» nəşriyyatının  direktoru: 

professor N adir MƏMMƏDLİ

Kompüter dizayneri:  Tural Əhmədov 

Texniki redaktor: Rövşanə Nizamiqızı 

Montajçı: Rasim Hacıyev 

Operator çapçı: Elşad Hacıyev



Yığılmağa verilmiş 25.03.2010. 

Çapa imzalanmış 02.04.2010. 

Şərti çap vərəqi 8,2. Sifariş № 68. 

Kağız formatı 60x84  1/16. Tiraj 500.

Kitab «Elm və Təhsil» nəşriyyat-poliqrafiya 

müəssisəsində səhifələnib çap olunmuşdur. 



E-mail: elm  ve  tehsil@box.az 

Tel: 497-16-32; 050-311-41-89 



Ünvan: Bala, İçərişəhər, 3-cü Maqomayev döngəsi 8/4.

Yüklə 0,73 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   28




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə