Yeni azərbaycan partiyasi gəNCƏ ŞƏHƏr təŞKİlati y u s if o V m ü b a r iZ İm r a n o ğ L u
Yüklə 0,73 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 1 Bax: Nizami Cəfərov. Yenə orada, s.100, 103, 107.
- 1 Bax: Ramiz Mehdiyev. Gösterilən əsər, s.205. (həmin məqalə ilə əlaqədar bax: «Xalq qəzeti», 14,15,17,18 sentyabr 1993). 16 Ү
- 1 Bax: Ramiz Mehdiyev. Göstərilən əsər, s.200. Azərbaycan .4cspubüksı prezidentinin !ş!er İdarüsi PREZİDENT KİTABXANAS!
İkinci mərhələ oğuz türklərinin Azərbaycana gəlişinə (XI əsrin əvvəlləri) aid olan dövrü əhatə edir. Üçüncü mərhələ isə XV əsrin sonu, XVI əsrin əvvəlləri, xüsusən, Səfəvilər dövlətinin yarandığı dövrdən ibarət hesab edilir.1 Nəzərə almaq lazımdır ki, Sovet dövründə də Azərbaycanda etnik birliklər arasında diferensiasiya baş verməmişdir. Bu o demək deyildi ki, sovet ideologiyası elə Azərbaycan xalqının bütövləşməsi- nin tərəfdarı olmuşdu. Əksinə, sovet ideologiyası bütün xalqları formaca milli, məzmunca sosialist mədəniyyəti kimi fantasktik bir vəhdətin həyata keçirilməsinə aparmaq istəyirdi. Əslində, burada qlobal bir ruslaşdırma siyasətinin həyata keçirməsi məqsədi var idi. Lakin bu ideya baş tuta bilməzdi və tarix də buna imkan verməzdi. Etnik birliklər arasındakı əlaqələrin pozulmamasına gəlincə isə bu uzunmüddətli tarixi bir konsolidasiyamn nəticəsi kimi nəzərə alınmalıdır. Müasir dövrdə də Azərbaycan xalqı dedikdə, məhz Azərbaycan ərazisində məskun olan etnik təbəqənin inteqrasiyası prosesinin nəticəsi başa düşülür. Artıq, həmin proses çoxdan yetişib sona çatmışdır. Türkçülük ideyasının yeniləşdirilməsi isə müstəqil dövlətçilik mərhələsində milli birliyin, 1 Bax: Nizami Cəfərov. Yenə orada, s.100, 103, 107. 14 müstəşəkilliyin və ictimai həmrəyliyin pozulmasına, eləcə də
dövlətçiliyin möhkəmləsində sosial əngəllərin və lüzumsuz problemlərin meydana gəlməsinə gətirib çıxarır. Türkçülük ideyası, əslində, türk xalqlarının etnik birliyini təcəssüm etdirən ictimai təvəkkürün vəhdəti və varisliyi mənasında başa düşülməlidir. Ona görə də azərbaycançılığı milli şüur kimi qəbul ediriksə, onu milli ideyamn təməli kimi qiymətləndiririksə deməli bütövlükdə dövlətçiliyin vəhdətini qəbul etmiş oluruq. Çünki dövlətçilik xalqdan və millətdən ayn deyil, millətin və xalqın bütövlüyünün, vəhdətinin təminatçısıdır. Bu mənada, Ramiz Mehdiyev haqlı olaraq yazır ki, «Milli ideya» xlaqı və hakimiyyəti birləşdirən bir zəmindir və müstəqil yaşamaq hüququ əldə edən Azərbaycan öz tarixi ənənələrini yeni demokratik dövlət təsisatları ilə üzvi surətdə əlaqələndirməyi bacarmalıdır. «Milli ideyamn» gücü dövlətdirsə, dövlətin də gücü «milli ideyaya» xidmət etməkdir. Bütün Azərbaycan xalqı - azəri türkləri, ruslar, talışlar, ləzgilər, kürdlər, tatarlar, avarlar, bir sözlə, AZƏRBAYCANLILAR əsl dövlətçilik ruhu ilə yaşasalar millətçiliyin yeni
peyda olmuş
«novatorları» ilə mübarizədə bu ruhu qorusalar, yalnız bu zaman keçmişin canlı ənənələri, indiki və gələcək nəsillərin quruculuq fəaliyyəti əsasında mənəvi və iqtisadi cəhətdən güclü, dinamik, 15
müsətqil sivilizasiyalı AZƏRBAYCAN DÖVLƏTİ yaradacaqlar»1. Azərbaycan xalqının bütöv bir etnik vahid kimi formalaşmasında əsrlər boyu baş verən inteqrasiya prosesinin əhəmiyyəti nə qədər
böyükdürsə, danılmazdırsa, onun sonrakı mərhələlərdə qorunub saxlanılması da xalqın bütövlüyü və mütəşəkkilliyi baxımından o qədər əhəmiyyətlidir. Bütölükdə, bir ərazidə yaşayan etnik təbəqə üçün vəhdət yarada bilmək imkanları heç bir dövrdə qapalı olmamışdır. Xalqın etnik potensialının genişlənməsində bu proses, əslində, əvvəlki dövrlərə məxsus ənənənin davamı kimi öz ardıcıllığını qoruyub saxlamışdır. Müstəqil dövlətçilik mərhələsində isə
milli birliyin qorunmasına xidmət edən bu vəhdət çox böyük sosial, siyasi və ideoloji əhəmiyyət daşıyır. Azərbaycançılıq ideyaları müstəqil dövlətçilik mərhələsində milli xarakter daşıdığı üçün onu dövlətçilikdən ayrı təsəvvür etmək olmaz. Nəzərə almaq lazımdır ki, milli ideyalar məhz dövlətçiliklə qorunur. Dövlətçilik olmadan milli ideyaları qoruyub saxlamaq və davam etdirmək, onu milli şüura çevirmək mümkün deyildir. Dövlətçiliyin inkişafı milli ideyaların, azərbaycançılıq dünyagörüşünün daim inkişafına və zənginləşməsinə səbəb olur. Odur ki, müstəqil dövlətçiliyimiz çiçəkləndikcə, onun 1 Bax: Ramiz Mehdiyev. Gösterilən əsər, s.205. (həmin məqalə ilə əlaqədar bax: «Xalq qəzeti», 14,15,17,18 sentyabr 1993). 16
З Ү З iqtisadi qüdrəti artdıqca xırda millətçilik hissinə çevrilən və eyni zamanda fantastik aləmə aparıb çıxaran «türkçülük» ideyasının öz mənasını itirəcəyi də reallığa çevriləcəkdir. Ancaq azərbaycançılıq dünyagömüşünü aydınlaşdırarkən «türkçülük» ideyasının nə demək olduğunu və bu ideyanın kimlər üçün gərəkli olduğunu da açıb göstərmək vacib məsələlərdəndir. Qaldı türk xalqlarının ümumiliyi və birliyi məsələsinə, burada fantaziyadan yan keçib reallığı nəzərə almaq vacibdir. Ramiz Mehdiyevin dediyi kimi, «Türkçülük ideyası hələ yaşayır və türk xalqlarının milli ruhuna öz təsirini itirməmişdir. ... düzgün yanaşılsa, sağlam qavranılsa, həmin ideya hazırda öz müstəqil dövlətlərini yaratmış türklər, azərbaycanlılar, özbəklər, türkmənlər, qazaxlar, qırğızlar arasında qarşılıqlı iqtisadi və mədəni əməkdaşlığın inkişafında müəyyən müsbət rol oynayar, onların bir - birinə yaxınlaşmasına, dünya birliyinə qovuşmasına kömək edər».1 Bu gün Azərbaycan Respublikasmda milli ideyanın, azərbaycançılıq dünyagörüşünün və azərbaycançılıq şüurunun yetikinləşməsi üçün hər cür imkan və şərait vardır. Azərbaycançılıq şüurunun formalaşması və yetkinləşməsi azərbaycanlı obrazının formalaşmasını şərtləndirir. Azərbaycanlı obrazında milli mənəvi və 1 Bax: Ramiz Mehdiyev. Göstərilən əsər, s.200. Azərbaycan .4cspubük&sı prezidentinin !ş!er İdarüsi PREZİDENT KİTABXANAS! Yüklə 0,73 Mb. Dostları ilə paylaş:
|