Yeni ekoloji tehlukesiz prosesler-2
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Cədvəl 1.1 Atmosfer və vakuum qazoyllarının tərkibinə qoyulan tələbat
- 1.2. Mazutun yüksək temperaturlu pirolizi
11 molyar kütlənin artması deyil, həm də benzin və qazoylların kimyəvi tərkibinin bir- birindən kəskin surətdə fərqli olmasıdır. Yüksək çıxımla məqsədli məhsulun alınmasına və etilen qurğularının istismar şəraitinin yaxşılaşdırılmasını təmin edən qazoylların hazırlanmasının perspektiv üsullarından biri katalitik hidrozənginləşdirmə hesab olunur. Xammalın qiymətləndirilməsində ə sas kriteriyalardan biri avadanlıqlarda koksəmələgəlmə surətinə təsir göstərən, 200 ° C-dən yuxarı temperaturda qaynayan maye piroliz məhsullarının çıxımıdır. Təcrübi dəlillər göstərir ki, bu qiymət 15%-dən artıq olmamalıdır. Atmosfer və vakuum qazoyllarının tərkibində olan parafin və naftenlərin pirolizi zamanı yüksək temperaturda qaynayan maye məhsulların çıxımı xammala görə hesablandıqda müvafiq olaraq 6,5 və 12% olur. Bununla əlaqədar olaraq göstərilən karbohidrogenlər piroliz xammalınln tərkibində əlverişli komponentlər hesab olunur, ona görə də onun tərkibində parafin və naftenlərin məhdudlaşdırılması məqsədəuyğun deyildir. İnden və tetralinlər piroliz göstəricilərini pisləşdirir. Atmosfer və vakuum qazoyllarının tərkibində olan bu karbohidrogenlərin pirolizi zamanı maye məhsulların yüksək temperaturda qaynayan fraksiyalarının çıxımı xammala görə hesablandıqda 30-40% təşkil edir. Ağır piroliz qətranlarının çıxımı yol verilən qiymətdən artıq olduğu üçün xammalın qabaqcadan hazırlanması mərhələsində, əsasən də atmosfer qazoylunun tərkibində olan inden və tetralinlər tamamilə təmizlənməlidir. Vakuum qazoylunun tərkibində fenantren və alkilnaftalin birləşmələrinin miqdarı da minimum olmalıdır. Piroliz prosesində xammal kimi istifadə olunan atmosfer və vakuum qazoyllarının tərkibinə qoyulan tələbat cədvəl 1.1-də göstərilmişdir. 12 Cədvəl 1.1 Atmosfer və vakuum qazoyllarının tərkibinə qoyulan tələbat Tərkibi , % ilə Atmosfer qazoylu Vakuum qazoylu Parafinlər Məhdudlaşdırılmır. Məhdudlaşdırılmır. Naftenlər Məhdudlaşdırılmır. Məhdudlaşdırılmır. Alkilbenzollar Məhdudlaşdırılmır. Məhdudlaşdırılmır. İ ndanlar, tetralinlər < 8,5 < 36,0 Dinaftenbenzollar - - Naftalinlər , naftennaftalinlər - 4,6 fenantrenlər, naftenfenantrenlər - < 2,4 kükürdlu birləşmələr < 0,8 < 1,7 Belə tərkibə malik agır neft xammallarının alınması üçün ən münasib üsul selektiv hidrokatalitik dearomatlaşma hesab olunur. Bu proses atmosfer qazoylunun tərkibində olan tetralinlərin, bitsiklik aromatik və kükürdlü birləşmələrin, vakuum qazoylundan isə ilk növbədə bi- və politsiklik aromatik, naftenoaromatik, həmçinin də kükürdlü birləşmələrin təmizlənməsi üçün məqbul sayılır. Atmosfer və vakuum qazoyllarının hidrodearomatlaşdırılması yüksək temperaturda qaynayan maye piroliz məhsullarının əmələ gəlməsini əhəmiyyətli dərəcədə azaldır ki, bu da soba blokunun və qurğunun digər texnoloji avadanlıqlarının istismar şəraitini xeyli yaxşılaşdırır. Vakuum qazoylunun tərkibində politsiklik karbohidrogenlər və kükürdlü birləşmələrin miqdarı çox olduğuna görə onun hidrozənginləşdirilməsi atmosfer qazoyluna nəzərən daha dərin aparılır. HMQ -90 katalizatorunun iştirakilə, 15 MPa təzyiqdə, 370 ° C-də və 0,6 san həcmi surətində vakuum qazoylunun tərkibində olan politsiklik karbohidrogenlərin dərin hidrogenləşdirilməsi prosesi nəticəsində cəmi hidrogenizatın tərkibində aromatik karbohidrogenlərin miqdarı 56%-dən 4-6%-ə qədər, politsiklik karbohidrogenlərin miqdarı isə 36,5-dən 2%-ə qədər azalmışdır. Eyni zamanda naftenlərin və parafinlərin qatılıgı isə artmışdır. Müəyyən olunmuşdur ki, pirolizin optimal rejimində (820 ° C, kontakt müddəti 0,56 san., su buxarı: xammal=0,6) 15 MPa təzyiq altında dərin hidrogenləşmə hirdogenizatının 340 ° C-dən yuxarı temperaturda 13 qaynayan fraksiyasının pirolizi zamanı etilenin və benzolun çıxımı daha çox olur. Beləliklə, atmosfer və vakuum qazoyllarının piroliz proseslərinin intensivləşdirilməsinin mühüm istiqamətlərindən biri onların qabaqcadan katalitik hazırlanmasından ibarətdir. Onda xammalın olefin potensialı artar və etilen istehsalının istismar şəraitinin yaxşılaşmasına imkan yaranar. 1.2. Mazutun yüksək temperaturlu pirolizi Ağır neft xammallarının qazşəkilli istidaşıyıcıların iştirakı ilə pirolizi ən perspektiv piroliz üsullarından hesab olunur. Qazşəkilli istidaşıyıcı kimi əsasən su buxarı, hidrogen, karbon 2-oksid istifadə olunur. Bu istidaşıyıcıların köməyi ilə piroliz prosesi yüksək temperaturda, kiçik qabaritli aparatlarda və 1-5 san. kontakt muddətində həyata keçirilə bilər. Qazşəkilli istidaşıyıcılarla işləyən piroliz reaktorları adi qarışdırıcı aparat olub, ölçüləri və forması, habelə axınların sürəti onun içərisində optimal kontakt müddətini təmin edir. İşlənib hazırlanan piroliz proseslərində istidaşıyıcıların alınması və qızdırılması üçün əsasən aşagıdakı üsullarından istifadə olunur: hidrogenin oksigen mühitində yandırılması; qaz şəkilli və ya maye yanacağın oksigen mühitində yandırılması; istidaşıyıcıların kürə şəkilli doldurmalı regenerativ istidəyişdiricilərdə və ya elektrik qövslü qızdırıcılarda qızdırılması. Hər üsulun özünün üstünlükləri və çatışmayan cəhətləri vardır, odur ki, piroliz üsulu konkret olefin istehsalı üçün iqtisadi cəhətdən əlverişlilik baxımından təyin olunmalıdır. Lakin hər hansı halda istidaşıyıcı kimi su buxarından istifadə edərkən çoxlu miqdarda çirkab suları yaranır ki, bu da çox bahalı təmizləmə üsulu tələb edir. Şəkil 1.1-də mazutun yüksəktemperaturlu piroliz prosesinin təcrubi qurgusunun texnoloji sxemi verilmişdir. Bu qurğuda istiyədavamlı poladdan və odadavamlı saxsıdan hazırlanmış müxtəlif konstruksiyalı reaksiya aparatları sınaqdan keçirilmişdir. Müxtəlif növ xammalların o cümlədən neft, birbaşa qovma benzini, atmosfer və vakuum qazoyllarının, həmçinin də mazutun və poliqudronun pirolizinə aid tədqiqat işləri aparılmışdır. Oksigen mühitində hidrogeni qızdırmaqla 1 soba qızdırıcısında alınan, istidaşıyıcı-su buxarının Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|