Yeni ekoloji tehlukesiz prosesler-2
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 1.3.3. Allen, metilasetilen və metilasetilen - allen fraksiyası Piroliz prosesinin C 3 -fraksiyasının
18 Hər hansı tərkibə malik asetilen -etilen qarışığı, prosesin aparılma şəraitindən asılı olaraq selektiv absorbsiya üsulu ilə alına bilər. Absorbent kimi aseton, asetonitril (CH 3 -CN), N-metilpirrolidon və dimetil-formamid istifadə oluna bilər, ancaq bunların içərisində prosesin səraitinə, selektivliyinə və həll olma dərəcəsinə görə dimetilformamid ən yaxşı absorbent hesab olunur. Asetilenin ayrılması prosesinin texnoloji sxemi şəkil 1.2 -də verilmişdir. İlkin etan-etilen fraksiyası 2 MPa təzyiqlə yüksək təzyiq altında işləyən 1 absorberinə daxil olur.Bu absorberin yuxarı hissəsinə dimetilformamid verilir ki, o da asetilen, etan və etilenin bir hissəsini udur. 1 absorberinin yuxarısından asetilendən təmizlənmiş etan- etilen fraksiyası ayrılır və etilen qurğusunun C 2 -fraksiyasının ayrılması kalonuna göndərilir. 1 absorberinin kubundan doymuş dimetilformamid 4 və 5 istidəyişdiricilərini keçərək 6 desorberində bir hissəsi qazsızlaşdırılır və drosselləşdirilir. Kondensləşdirilmiş etan - etilen fraksiyası 1 absorberində absorbsiya zamanı ayrılan istiliyin çıxarılması üçün fleqma kimi istifadə olunur. 6 desorberi dimetilformamiddə həll olmuş etan, etilen və asetilenin ayrılmasına xidmət edir. Regenerasiya olunan dimetilformamid 6-desorberinin kubundan götürülür 4 və 5 istidəyişdiricilərini keçərək 1 absorberinə suvarma kimi qaytarılır. 6 desorberinin yuxarısından asetilenlə zənginləşdirilmiş qazlar 7 soyuducusunu keçərək aşağı təzyiq altında işləyən 9 absorberinə verilir ki, burada da asetilenin tamamilə ayrılması prosesi baş verir. 9 absorberinə absorbent kimi dimetilformamid verilir. Bu absorberin yuxarısından aşağı təzyiqli etan-etilen fraksiyası ayrılır və etilen qurğusundakı piroqaz axınına qatılır. Asetilen ilə doydurulmuş dimetilformamid 9 absorberinin kubundan 11 və 12 istidəyişdiricilərini keçərək 13 desorberinə daxil olur. 13 desorberinin yuxarısından xammal kimi asetilen çıxarılır. Regenerasiya olunmuş dimetilformamid 13 desorberinin kubundan götürülərək 12 və 11 istidəyişdiricilərini keçərək yenidən 9 absorberinin yuxarı hissəsinə qaytarılır. Proses 2,2 - 0,12 MPa təzyiqdə və − 17 0 C-dən 100 ° C-yə qədər temperatur hədlərində aparılır. Bu prosesdə absorbsiya rejimi etilen qurğusunun texnoloji parametrlərinə uyğun olaraq seçilir. Asetilenin bu üsulla 19 alınması prosesində çirkab suları, daimi və qaz şəkilli tullantı alınmır. Yan məhsul kimi aşağı təzyiqli etan-etilen fraksiyası yaranır ki, onun da tərkibində 80%-ə qədər etilen və 6%-ə qədər isə asetilen olur. Bu yan məhsul da yenidən resikl kimi etilen qurğusunun kompressoruna göndərilir. EP-300 qurğusunda alınan asetilen- etilen qarışığından karbiddən alınan asetilenin əvəzinə metalların qaz-alovlu qaynaq işlərində istifadəsi iqtisadi baxımdan da çox əlverişli hesab olunur. 1.3.3. Allen, metilasetilen və metilasetilen - allen fraksiyası Piroliz prosesinin C 3 -fraksiyasının ən maraqlı komponentlərindən biri allendir (CH 2 = C = CH 2 ). Allen (propadien) üzvi sintezin perspektiv məhsullarından hesab olunur və yuksək reaksiya qabiliyyəti onun geniş sahələrdə tətbiqini təmin edir. Metilasetilen (CH 3 − C ≡ CH) allenin izomeri olub onun alınmasında istifadə edilə bilər. Piroqazın hidrogenləşdirilməmiş propan fraksiyasından allen və metilasetilenin ayrılması prosesini ekstraksiyalı və aşağıtemperaturlu rektifikasiya üsullarını kombinə etməklə həyata keçirirlər. Allen və metilasetilenlə yanaşı tərkibində az miqdar propan və propilen olan metilasetilen-allen fraksiyası özünün sərbəst istifadə sferasına malikdir. Metilasetilen-allen fraksiyası həm metalların qaz- alovlu qaynaq prosesində asetileni əvəz edə bilir, həm də bir sıra sintezlərdə, o cümlədən də metilizopropenil efirlərinin sintezində istifadə olunur. Metilasetilen-allen fraksiyasını etilen istehsalı qurğusunda propilen kalonunun kub məhsulu olan hidrogenləşdirilməmiş propan fraksiyasının ekstraksiyalı rektifikasiyasi ilə alırlar. Metilasetilen - allen fraksiyasinin ekstragenti kimi polyar həlledici- asetonitrildən istifadə olunur. Şəkil 1.3-də propilen-allen qarışığının nisbi uçuculuq ə msalı α -nın müxtəlif həlledicilərin qatılığından asılılığı göstərilmişdir. 20 α 4,0 3,0 2,0 1,0 0 100 90 80 70 60 C , % Şək. 1.3. Propilen-allen qarışığının nisbi uçuculuq əmsalının ( α ) müxtəlif həlledicilərin qatılığından (C) asılılığı. 1-asetonitril, 2-furfurol, 3-dimetilformamid, 4 – metilpirrolidon, 5-dimetilasetamid. Bu dəlillərdən görünür ki, ancaq asetonitril aşağı qatılıqlarda belə selektivliyini saxlayır. Metilasetilen - allen fraksiyasının ayrılması prosesinin texnoloji sxemi şəkil 1.4-də göstərilmişdir. Propilen kalonunun kubundan götürülən propan fraksiyası 1 ekstaksiyali rektifikasiya kalonunun mərkəz hissəsinə verilir, bu kalonun yuxarı hissəsinə isə asetonitril daxil edilir. 1 kalonunun distillatı ilə tərkibində allen və metilasetilen qarışığı olan propan-propilen fraksiyası çıxarılır. 1 ekstraksiyalı rektifikasiya kalonunun kubundan çıxan karbohidrogenlərlə doymuş asetonitril 3 istidəyişdiricisini keçərək 4 buxarlandırıcı kalonuna daxil olur. 4 kalonunun kubundan çıxan qazsızlaşdırılmış asetonitril 7 istidəyişdiricisi və 9 tutumunu keçərək 1 kalonuna qaytarılır. 4 kalonunun distillatı olan metilasetilen-allen fraksiyası 5 defleqmatorunu keçərək məhsul kimi 8 tutumuna yığılır. Qurğuda sirkulyasiya olunan asetonitril tədricən qarışıqlarla çirklənir ki, onu da 10 kalonunda adi rektifikasiya yolu Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|