növbəti konfransın keçiriləcəyi müddəti bəyan etmişdir.
“Avropada rifah üçün mədəniyyətin töhfəsi" layihəsi
mədəniyyətlərarası inteqrasiyanın konkret məqsədlərini
müəyyən etmişdir.
Bu ən vacibi:
- Avropanın birliyi ideyasının rifahı və onun can
atdığı son məqsədin rifahı üçün;
- Avropa nizamının: demokratiya, qanunun aliliyi və
mədəniyyətlərin sülh ilə yaşaması prinsiplərinin gerçəkləş
məsi prosesində bərqərar olan Avropa sivilizasiyasının
rifahı üçün;
- Avropanın öz mədəni təcrübəsinin dünyada təqdim
və təsdiq etmək üçün yeritdiyi xarici siyasətin rifahı üçün
mədəniyyətin potensialının indiyə qədər olduğundan daha
səmərəli və intensiv istifadə etməyi nəzərdə tutur.
“Avropa üçün ruh” layihəsi mədəni inteqrasiyanın
möhkəmlənməsi naminə, bu layihəyə maraqlı olan bütün
ölkələrin, bütün mədəniyyətlərin “Bərabərhüquqlu Alyansı
nı” yaratmaq məqsədinə xidmət edir.
Layihənin gerçəkləşdirilməsi ən ciddi tədbirlərlə
müşayiət olunur. İldə iki dəfə Avropada parlamentlərin
sədrləri, nazirlər, mədəniyyət sahəsinin rəsmiləri layihənin
gedişatına dair hesabatları nəzərdən keçirirlər. Strateji inki
şafın mədəni amillərinin səfərbər edilməsi üçün ümumav-
ropa monitorinqi keçirilir, sonrakı fəaliyyət üçün ideyalar
mübadiləsi aparılır.
Dünyanın və cəmiyyətin idarə olunmasının daha da
mürəkkəbləşdiyi müasir dövrdə “Avropa üçün ruh” layihə
sinin təşəbbüskarları hesab edirlər ki, sülh və, nizam m əsu
liyyəti, siyasət və mədəniyyət arasında, deməli siyasətçilər
-
2 4
-
lə, mədəni dəyərlərin daşıyıcısı olan vətəndaş cəmiyyəti
arasında bərabər paylaşmalıdır.
Avropa Birliyi ikiqat legitimliyə malikdir. O yalnız
suveren dövlətlər birliyi deyil, həm də Maastrixt (1992)
müqaviləsindən sonra fövqəlmilli Avropa vətəndaşlığına
malik olan xalqların ittifaqıdır.
Məhz bu iki müstəvi arasında təmas nöqtəsinin
axtarılmasında mədəni inteqrasiya nicat yolu kimi çıxış edə
bilər. “Bu gün Avropanın vətəndaşlarının gələcəyi və bizə
meydan oxuyan problemlərin həlli bizdən mədəni yanaş
manı önə çəkməyi tələb edir, insanlar yalnız zərurət, ehti
yac üzündən birliyə “hə” deyirlər, bu ehtiyacı böhran və
problemlər zamanı daha çox duyurlar. Bu gün insanların
mədəni ünsiyyət ehtiyacına biz cavab verməliyik və böh
ranı aradan qaldırılmalıyıq” (A.Typen. Способны ли мы
жить вместе? М., 1999, s.84-88).
Avropa Birliyinin rəsmi siyasi və iqtisadi qurumları
ilə vətəndaş cəmiyyəti arasındakı özgələşmə hissi, mədəni
inteqrasiya layihəsinin irəli sürülməsinin səbəbləri sırasın
dadır. Geniş əhali arasında keçirilən 2006-ci ilin rəy sorğu
ları, Avropa Komissiyasının “Mədəniyyətə dair informasiya
xəbərləri”nin hazırlanması təhlilini gündəmə gətirdi. Bu
“Xəbərləri”n əsas məramı Avropa mədəniyyət üçün nə edə
bilər və mədəniyyət Avropa üçün nə edə bilər?” suallarını
cavablandırm aq idi. Bu cavab isə hər bir mədəniyyətin
təməli olan, onu universal mədəni irsin tərkibinə çevirən
bəşəri dəyərlərin səsləşməsini, ortaq nöqtələrini
üzə
çıxarmaq, özünəməxsus nüfuzu təmin edən inteqrasiya mə
kanının yaradılması ola bilər. Avropada mədəni innovasiya
və yaradıcılıq sektorunda inkişaf dinamikasının izlənilməsi,
-
2 5
-
layihənin real nəticələri və müşayiət edildiyini göstərir.
2003-cü ildə Avropada ÜDM-də mədəniyyət və yaradıcılıq
sektoru 2,6 faiz, 2004-cü ildə 5,8% təşkil etmişdir. Bu da
həmin sektorda məşğul olan insanların sayının 1999-2003-
cü il arasında 12,3 faiz artdığına dəlalət edir.
“Avropa xalqları bir-birini və bütün dünyanın mədə
niyyətlərini daha yaxından tanımalıdır, mədəni inteqrasiya
və dialoqu möhkəmləndirməlidir" (Yenə orada).
Layihədə irəli sürülən məqsədlər arasında ictimaiy
yətlə siyasətçilər arasında “emosional - mənəvi özgələşmə
nin" aradan qaldırılması kimi məsələ də vurğulanır. Bu
məqsədlə dünya və Avropanın intellektual-mədəni elita
sının nümayəndələrinin siyasi elita ilə ardıcıl debatlarının
keçirildiyi forumlar diqqəti cəlb edir. Yerli və regional m ə
dəni tədbirlərin həyata keçirilməsi rolu ilə sosial sabitliyin
davamlı şəkil almasına səy göstərilir. “Regional inkişaf
üçün mədəniyyət” adlı xüsusi layihə icra olunur. Ən vacibi
odur ki, “Mədəni inteqrasiya ya göstərilən kömək - Av
ropanın gələcəyinə göstərilən köməkdir” devizi çox şaxəli,
üfüqi və şaquli istiqamətlərdə fəaliyyət planının qurulm a
sına xidmət edir. “Avropa üçün məsuliyyət” daşıdığını gös
tərir. “Bütün iştirakçılara bərabər hüquqlar, m üxtəlif part-
nyorlara çeşidli imkanlar” şüarı layihəyə qoşulmaq istəyən
lərin inamını artırmaq məqsədi güdür.
“Avropa üçün ruh” layihəsinin nəticələrinin ən bö
yük təhlili və yekunu, 2008-ci - mədəniyyətlərarası dialoq
ilində aparılacaqdır. Məhz 2008-ci il Avropanın mədəni
inteqrasiyam reallaşdırmaq arzusunu və qətiyyətini, bu qlo
bal dialoqun himayədarı statusunu”, gələcək əməkdaşlığın
istiqamətlərini müəyyənləşdirəcəkdir. Avropada mədəni
-
2 6
-
müxtəlifliyin və mənəvi irsin qorunması dialoqun məz
mununu təşkil edir. İstər Avropa Birliyinə, Avropa Şurasına
üzv olan ölkələr, istərsə də bütün dünya xalqları öz mə
dəniyyəti və ədəbiyyatlarım bu dialoqda səsləndirməli
dirlər. Son nəticədə isə Avropanın mədəniyyətlərarası dia
loq məkanı kimi bərqərar olmalıdır.
Beləliklə, inteqrasiyanın dünyada nisbətən ən "qə
dim” modeli - Avropa modeli bu gün həyatiliyini və yaşarı-
lığını sübut etmək üçün gərəkli olan ən başlıca amili -
mədəni inteqrasiyanın potensialını kəşf edə bilmişdir.
“Vahid Avropa” ideyasının addım-addım reallaşdığı vaxt
dan bəri bu demək olar ki, ən ciddi sınaqdır. Belə ki,
Avropa xalqlarının ailəsi milyonlarla miqranlların gəlişi ilə
genişlənməkdədir. Bu baxımdan çeşidli mədəniyyətlərin
məkanı olan vahid Avropa layihəsi - bənzərsiz, qeyri-adi
məqsədlərdəndir. Tarixdə bu cür miqyaslı vəzifələrin həlli
nə cəhd edən layihələr olmuşdur. Onların sonuncusu, işti
rakçısı və şahidi olduğumuz “sovet” layihəsi idi. Milli iden-
tikliyə və mədəni özünəməxsusluğa biganəlik göstərilməsi
yolu ilə “sosial-mədəni harmoniya" yaradılması cəhdləri nə
keçmişdə uğur qazanmış, nə də gələcəkdə müvəffəqiyyətli
ola bilməz.
Mədəniyyət kimi təməl varlığın hər hansı vahid ide
ologiya ilə əvəzlənməsi cəhdləri həmişə puça çıxmışdır.
Yalnız sovetlərin deyil, tarix boyu mövcud olan bütün im
periya və diktaturaların aqibəti bunu sübut edir.
Dünyada mədəni inteqrasiyanın reallaşması yolunda
maneələr həmişə olduğu kimi bu gün də çoxdur. Lakin
mədəniyyət faktorunun iqtisadi və siyasi amillərlə yanaşı,
hətta onlardan üstün qüvvə kimi etiraf edilməsi, konkret
-
2 7
-
Dostları ilə paylaş: |