milli-mənəvi dəyərlərin ahəngdar sintezinə nail olmaq istiqa
mətində möhtəşəm addımlar atıldı. Sovetlər dönəmində məq
sədyönlü şəkildə həyata keçirilən milli-mənəvi köklərdən uzaq
laşma siyasətinin, yadlaşma prosesinin nəticələrinin aradan
qaldırılması üçün vəzifələr müəyyənləşdirildi.
Ən mühüm məsələ şübhəsiz ki, mövcud ideoloji va
kuumu, mənəvi inkişaf konsepsiyası sahəsindəki boşluğu dəf
etmək idi. Ulu öndərin milliliklə ümumbəşəriliyin vəhdətini nə
zərə alaraq müəyyənləşdirdiyi azərbaycançılıq ideologiyası
müstəqil dövləti yaratmaq və yaşatmağın bütün prinsiplərinin
təcəssümünə çevrildi. Bu ideologiya milli ənənələrlə müasir
liyi, dini dəyərlərə hörmətlə tolerantlığı, demokratik düşüncə
ilə dövlətçilik şüurunu elə bir mükəmməl səviyyədə özündə
birləşdirdi ki, onun söykəndiyi dəyərlər sistemi bütövlükdə
Azərbaycan
xalqının
taleyini
uzaq
perspektivlər üçün
müəyyənləşdirdi. Bu ideologiya yalnız sözdə, millilik şüanm
əldə bəhanə tutanların deyil, müasir dövrün fövqəlmürəkkəb
reallıqları fonunda öz xalqının suveren dövlətini yaratmış si
yasət dahisinin irəli sürdüyü və gerçəkləşdirdiyi həyat hadisə
sidir. Azərbaycançılıq ideologiyası, milli dövlətçilik düşüncəsi
kimi XX əsrin sonlarından üzü bəri qlobal geosiyasi və iqtisadi
reallıqlar fonunda xalqımızın özünütəsdiqini təmin etmişdir və
bu gün də etməkdədir.
Azərbaycançılıq ideyasının dərk olunmasının əsasında
Azərbaycan xalqının tarixi, mənəvi-əxlaqi, mədəni ənənələri
zəminində birlik ideyası durur və bu nəinki indi, həm də uzaq
gələcəkdə azərbaycanlıların bir çox nəsillərinə xidmət edəcək
dir.
Azərbaycançılıq həyat tərzində, əxlaqda, mədəniyyət və
mənəviyyatda, ədəbiyyatda olduğu kimi dövlətimizin siyasi
-
246
-
mafkurəsində təməl prinsiplərdəndir. Əsrlərdən bizə miras qal
mış milli mənəvi dəyərlərimiz dövlətçiliyin nəinki mənəvi,
həmçinin siyasi mövcudluğunun qarantı kimi çıxış edir.
Azərbaycanda başlanan yeni tarixi dövrün ümumi sə
ciyyəsini vermək, mənəvi-mədəni inkişaf perspektivlərini
müəyyənləşdirmək mənəviyyatın bütün sahələrini əhatə edən
problem və perspektivləri ümumiləşdirərək mükəmməl kon
sepsiya səviyyəsinə qaldırmağa nail olan ümummilli lider bu
sahədə strateji inkişafın təməlini qoymuşdur.
Azərbaycançılıq
ideologiyasının
mahiyyətini
bir
tərəfdən dövlətçiliyin ardıcıl yüksəlişini təmin edən prinsiplər,
digər tərəfdən isə bu vəzifənin məhz milli-mənəvi dəyərlərə
söykənərək yerinə yetirilməsi təşkil edir. Çünki hər iki məsələ
arasında sarsılmaz vəhdət mövcuddur. Milli identikliyini
bilməyən və özünü dərk elməyən xalqın milli müstəqilliyə nail
olması sual altında olur. Bunların üzvi bağlılığını fəhmlə çözə
bildiyi, siyasiiik və mənəviliyin ülvi təcəssümünü ifadə etdiyi
üçün Heydər Əliyev şəxsiyyəti xalqımızın əbədi milli lideri
zirvəsində qərar tutmuşdur.
2003-cü il 15 oktyabr seçkiləri Azərbaycan vətəndaşı
üçün yenə də tarixi seçim məqamı, ədalət və məsuliyyət
prinsipinə sadiqliyinin, xalqın müdrikliyinin sınağa çəkildiyi
çox məsuliyyətli bir mərhələ idi. İlham Əliyevin Prezident se
çilməsi Azərbaycanın gələcək inkişafı və uğurlu perspektivinin
təmin olunması üçün cəmiyyətdə bütün sosial təbəqələrin eyni
dərəcədə inandığı bir qüvvə kimi və Heydər Əliyev kursunun
fasiləsiz gerçəkləşməsini təmin edən başlıca faktor kimi, məhz
birlik simvolu kimi tanınmasının nəticəsi idi. Dünyada mükəm
məl siyasi məktəb kimi dəyərləndirilən Heydər Əliyev məktə
binin yetirməsi bu vaxta qədər öz fəaliyyətində qazandığı
-
247
-
ümumxalq rəğbətini indi də Azərbaycan Prezidenti kimi tarixi
məsul bir vəzifədə davam etdirməli oldu. 1990-cı illərin
sonunadək ölkədə bərqərar edilən siyasi sabitlik dövlətçiliyin
təməl əsaslarının yaradılması, baş verəcək neqativ proseslərin
qarşısının alınması istiqamətində ulu öndərin həyata keçirdiyi
möhtəşəm vəzifələr, növbəti mərhələdə - mənəvi-mədəni inti
bah və yüksəliş problemlərinə xüsusi diqqət ayrılması üçün
tarixən zəruri olan imkan və şəraiti yaratdı. Mənəviyyat, dövlət
dili, ədəbiyyat, mədəniyyət və digər sahələrlə bağlı ulu öndərin
verdiyi sərəncamların, onun yaratdığı Azərbaycançılıq ideolo
giyasının fundamental prinsiplərinin konkret praktikada tətbiqi
və nəticələrlə təsdiqlənməsi kimi yeni mərhələ başlanğıcını
götürdü. Daha doğrusu, Azərbaycanda mənəviyyatın inkişafı
nın qızıl dövrü, onun möhkəmlənməsi kimi tarixi vəzifənin icra
edilməsi gerçəkləşməyə başladı. Xalqın 2003-cü il seçimi,
onun böyük itkilər bahasına əldə etdiyi müstəqilliyi və milli
dövlətçiliyin davamlı yüksəlişini təmin elmək baxımından
əvəzsiz siyasi nailiyyət idi. Ötən üç ildə mənəvi sahənin
inkişafında göz önündə olan mənzərə bunun bariz nümunəsidir.
Mənəvi dəyərlərin qorunması və gələcəyə translyasiyası
miiasir dövrdə dövlət siyasətinin prioritet istiqamətidir
Milli dövlətçiliyin konkret mənəvi dəyərlər sistemi
əsasında vahid məqsədə yönəldilməsi, xalqın tarixi yaddaş
və mənəvi irsinin bərpası və mühafizəsinə xidmət edən iri
miqyaslı fəaliyyətin həyata keçirilməsi, milli ruhlu nəslin
yetişdirilməsi, zəngin daxili aləmə malik azərbaycanlı obra
zının bütün dünyada tanıdılması üçün zəruri olan qüvvə və
potensialın səfərbər olunması İlham Əliyevin dövlət başçısı
-
248
-
[cimi fəaliyyətinin ilk üç ilində daim diqqət mərkəzində sax
ladığı məsələlərdir.
Dünya inkişafının aparıcı meyillərindən sayılan qlobal
laşma prosesi, dövlətlər və ölkələr arasındakı sərhədləri nisbi
anlayışa çevirir, milli məkanı ən müxtəlif, yad təsirlərə məruz
qoyur. Ali mənəvi dəyərlərin saxta ideallarla əvəzlənməsi kimi
arzuolunmaz meyillər ortaya çıxır. Qlobal ünsiyyət texnologi
yaları həyatımızda demək olar ki, hər gün dəyişikliklər edilmə
sinə təkan verməklə bərabər yalnız mütərəqqi məzmunlu pro
ses deyildir. Baş verən proseslər milli tarixi-mədəni irsə
müəyyən təhlükə meyillərini də istisna etmir. Kütləvi mədəniy
yət, qlobal informasiya şəbəkəsi obyektiv və subyektiv səbəb
lərdən formalaşan, yaxud düşünülmüş şəkildə formalaşdırılan
stereotip və şablonları hakim dəbə çevirir. Belə şəraitdə insan
ların, xüsusilə də gənclərin öz mənəvi dünyasını, milli kim
liyini qoruması çətinləşir.
Dünyanın inkişaf parametrləri baxımından obyektiv
meyil kimi çıxış edən və ‘'qloballaşma” adlanan proses bu
vaxta qədər olmayan xüsusi məzmunlu proseslərin ortaya çıx
masını şərtləndirir. Milli, müstəqil dövləti əhatə edən reallıqda
inkişafın hədsiz sürətlə getməsi, insanların mədəni-mənəvi də
yər oriyentasiyalarının köklü dəyişikliklərə uğraması, dünyada
yaşayan xalqların öz mədəniyyətlərinin indisi və gələcək ta
leyindən narahat olmasına səbəb olmuşdur. Dünyadakı bütün
xalqlann maraq və mənafeyinə toxunan qloballaşmanın doğur
duğu spesifik problemlər, inteqrasiya prosesləri milli dövlət
çiliyin mənəvi dəyərlər sahəsində təxirəsalınmaz vəzifələri həll
etməsini tələb edir. Qloballaşmanın iqtisadi, texnoloji, siyasi,
informasiya və s. aspektləri sahəsində müşahidə olunan qar
şılıqlı təsirlər, intensiv sıxlaşma və bəhrələnmə prosesləri, mə
-
249
-
Dostları ilə paylaş: |