Dini-mənəvi dəyərlər mədəniyyətin sakral fondunu
təşkil edir. Tarix boyu keçid və böhran dövrlərində sabahın
yollan qeyri-müəyyən olanda, ictimai şüurun ən dərin
köklərində qərar tutan din və dini təsəvvürlər dəyişiklik və
böhrana qarşı sosial-mənəvi müqavimət, “inslinkt” rolunda
çıxış edir.
İslam dininin, mədəniyyəti və mənəvi-əxlaqi dəyər
lərinin humanist-dialoji potensialım, ümumbəşəri məzmu
nunun dərk edilməsinə tarixin bütün dövrlərində olduğu ki
mi bu gün də böyük ehtiyac vardır.
Müasir dövrün ən mühüm xüsusiyyətlərdən biri mə
nəviyyat və mədəniyyət probleminə, insan fenomeninə
marağın yüksələn xətlə artmasının müşahidə olunmasıdır.
Yaşadığımız reallığın inkişaf ritminin hədsiz sürətlənməsi,
qlobal inkişaf və inteqrasiya prosesi ilə əlaqədar olaraq
insanların mənəvi-dəyər oriyentasiyalarının köklü dəyişik
liklərə uğraması da taleyüklü məsələlərdəndir. Baş verən
hadisələrin mahiyyəti və inkişaf meyillərinin müəyyənləş
dirilməsi qlobal hüdudda gedən proseslər çərçivəsində ol
maqla yanaşı, dünyada yaşayan hər bir xalqın öz “mədəni
müqəddəratının” gələcəyindən narahatlıq duyması kimi
təbii “reaksiyalar” doğurur.
Müstəqilliyimizə döndüyümüz andan tarixi-milli yaddaş
və genimizdə əsrlər boyu qoruyub saxladığımız mədəniyyət və
mənəviyyatımızın bütün qatlarını - islam, türkçülük və müasir
lik - vəhdətdə birləşdirən bariz simvol - dövlət bayrağımız
dünya ölkələrində dalğalandı. “Dinimizin - xalqımızın milli-
mənəvi sərvəti olduğu" (H.Əliyev) bir daha, müstəqilliyimizin
səlahiyyət verdiyi xüsusi qətiyyətlə vurğulandı.
Dini-mənəvi dəyərlər və mədəniyyətimizin bağlılığı,
-258
-
varisliyi prosesində, müxtəlif zamanda, müxtəlif səbəblərdən
“nazilən”, hətta “qırılan” bağlan bərpa etmək, hansı mənəviy
yat və mədəniyyətin sahibi
olduğumuzu doğrudan-doğruya
anlatmaq, islam dininin mədəniyyət sistemində tutduğu müs
təsna yerin obyektiv mənzərəsini canlandırmaq bu gün məsu
liyyətli vəzifələr sırasına daxildir.
Dini intibahın tarixən şərtləndirilmiş səbəbləri mövcud
dur. Hər hansı bir cəmiyyətin gələcəyi üçün təhlükə yarananda,
onun bütövlüyünü və dayanıqlığını təmin edən mənəvi fak
torlara diqqət artır.
Dini-mənəvi dəyərlər - mədəniyyətin sakral fondunu
təşkil edir. Keçid və böhran dövrlərində ictimai şüurun ən dərin
köklərində qərar tutan dəyərlərin dirçəlişi baş verir. Dini inti
bahın yalnız zahiri təzahürlərini qabartmaq və bunları islamı
dirçəliş və qayıdışın ana xətti hesab etmək düzgün sayıla
bilməz.
Din və mədəniyyətin yarandığı ünvan Şərq olmuşdursa
da, bəşər mədəniyyəti ortaq dəyərlərin sintezidir.
Azərbaycan xalqı bu gün dünyada aparılan sivilizasi-
yalararası dialoqun məkanı, tolerantlığın inkişafında siviliza
siyalar üçün örnək kimi çıxış edir. Malik olduğu zəngin mənəvi
dəyərlərin dialoq prosesində dünya ölkələrinə daha yaxından
tamtdınlması imkanı ardıcıl reallaşdırılır.
Qloballaşan dünyada gündən-günə intensivləşən inteq-
rativ proseslər yalnız müsbət deyil, mənfi mcyillər də doğurur.
Total qərbləşmə, yabançı “mədəni” ünsürlərin təsiri Azər
baycanın çoxəsrlilik mədəni irsi üçün də təhlükə yaratmamış
deyil. Məhz belə dövrdə milli-mənəvi dəyərlər “yenilik” adı ilə
öz nüfuz dairəsini genişləndirməyə cəhd edən müxtəlif qüv-
-
259
-
vələrin bod niyyətlərini saf-çürük ediləcəyi süzgəcə mənəvi
sipərə çevrilir.
Bu gün Azərbaycan xalqının etibarını qazanmış, onun
zəngin irsinin və mənəvi dəyərlərinin himayədarı olan siyasi
liderin dövlətə başçılıq etməsi Azərbaycan xalqının tarixində
şanlı səhifələrin yazılacağına əminlik yaradır. Azərbaycanın tə
rəqqisinə bu vaxtadək görünməmiş təkan verilmiş, dünyanın
heç bir ölkəsi ilə müqayisə olunmayan artım templəri ger
çəkləşir. Bütün fəaliyyəti sadə insanlara, vətəndaşlara mənəvi
dəyərlən mizə və adət-ənənələrimizə hörmət və ehtiram üzə
rində qurulan prezidentimizin şəxsi nümunəsi hər birimiz üçün
örnəkdir.
-
260
-
§ 9. Azərbaycanda çoxpartiyalılıq: dünya
təcrübəsindəki sistemli modelə doğru
Demokratiyanı inkişaf yolu seçmiş bütün ölkələrdə
çoxpartiyalı sistemin mövcudluğu, müasir dünyada siyasi
fəaliyyətin legitimliyini təmin edən, tarixən şərtləndirilmiş
təbii-normal amil, prinsip və mexanizmdir. XX əsrin sonla
rına doğru dövlət müstəqilliyinin əldə edilməsi ilə yanaşı,
çoxpartiyalılığa keçid alınması da cəmiyyətimizdə gedən
çox mühüm, müsbət proseslərin nəticəsidir.
“Yeni, müstəqil Azərbaycan uğrunda!" məramı ilə
yaradılan, Yeni Azərbaycan Partiyası həm təşəkkülü, həm
sirukturlaşması, həm də siyasi fəaliyyəti baxımından, parto-
logiyanın obyektiv-elmi dinamikası qanunauyğunluqlarına
müvafiq olması real faktdır. Xalqın, geniş ictimaiyyətin
dəstəyi və müraciəti ilə əvəzsiz siyasi təcrübə və müd
rikliyə malik olan ümummilli lider Heydər Əliyevin bu
partiyaya başçılıq etməsi, onun xalqın dəstəyi ilə dövlətçi
liyimizin möhkəmləndirilməsi, siyasi sabitlik və beynəlxalq
arenada özünü təsdiqetmə prosesinin təminatçısı olmaq yö
nündə böyük missiyanı reallaşdırmasmı mümkün etdi.
Yeni, müstəqil Azərbaycan uğrunda, milli mənafe naminə
konstruktiv əməkdaşlıq prinsipi partiyanın proqramında da
xüsusi olaraq vurğulanmışdır. Ümummilli lider, partiyanın
-261
-
Dostları ilə paylaş: |