Yerel Dış Politikanın temelleri


  Yerel Dış Politikanın temelleri



Yüklə 2,67 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə14/50
tarix21.06.2018
ölçüsü2,67 Kb.
#50126
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   50

50  Yerel Dış Politikanın temelleri
lan bu tür yapılarda, merkezî idare sahip olduğu yürütme yetkisinin 
bir bölümünü bölge idarelerine, bir bölümünü de mahallî idarelere 
aktarmaktadır. Bölge idareleri de bazı yetkilerini alt kademedeki ma-
hallî  idarelere  devredebilmektedir.  Merkezî  idare,  gerekli  görmesi 
halinde mahallî ve bölgesel idarelere aktardığı yetkileri geri alabi-
leceği gibi, bunların yapısında değişiklikler de gerçekleştirebilmek-
tedir. Fransa ve İtalya bu tür devletlere örnek olarak verilebilirken; 
İspanya’da  uygulanan  sistem  kısmen  federasyon  özellikleri  göster-
mektedir (Bozlağan, 2011:83,84). Bölgeli devlette üniter devlete ait 
bazı özellikler değişmektedir; üniter devlete ait özellikler (tek siyasî 
merkez  vb.)  korunurken,  bölgesel  olarak  bazı  ayrıcalıklara  sahip 
özerk  mekanizmalar  oluşturulmaktadır  (kültürel,  siyasî,  idarî  vb. 
amaçlı) (Karabağ, 2002: 116). 
Konfederasyon  ise  bir  devletler  birliğidir  ve  günümüzde  örne-
ği  hemen  hemen  kalmamıştır.  Konfederasyonda  belirli  bir  amaçla 
- çoğu kere ortak savunma amacıyla- bir araya gelen bağımsız dev-
letler vardır, ancak bu devletler üstün ve egemen bir otoriteye bağ-
lanmazlar.  Her  üye  devletin  uluslararası  kişiliği  devam  eder  (Nada-
roğlu, 1994:23). Karabağ, Uygun’a dayanarak, NATO, AGİT, OECD 
gibi uluslararası kurumları konfederasyon olarak (Karabağ, 2002:117) 
tanıtsa  bile,  bu  tezde  konfederasyonun  klasik  tanımı  esas  alınacak 
ve, günümüzde güncelliği kalmamış bir devlet türü olması sebebiyle, 
konu dışı bırakılacaktır. 
2.2. Yerel Yönetimler
16
Belirli coğrafî alanda hizmet vermek üzere ulus-altı düzeyde kuru-
lan ve faaliyetlerinde belli ölçüde özerkliğe sahip olan, ancak yapısı ve 
yetkilernin  kapsamı  bakımından  ülkeden  ülkeye  değişen  farklı  kamu 
idareleri mevcuttur. Ulus-altı ölçekte faaliyet gösteren bu yönetim bi-
rimleri coğrafî ölçek itibarı ile yerel ve bölgesel yönetimler olarak kendi 
içinde ayrıca iki alt başlıkta ele alınmaktadır. Literatürde ve uygulama-
da her iki alt türü kastederken bazen tek bir ifade ile “ulus-altı yöne-
16  Yerel yönetime dair terminolojinin Türkçeye çevrilmesi hususunda bazı zorluklar yaşanırken, 
literatürde  yaygın  olan  birçok  terim  yeterli  gelmemektedir.  Bu  sebeple  yabancı  dillerden  ve 
özellikle  İngilizceden  terminolojinin  Türkçeye  aktarılması  hususunda  özel  bir  çalışmanın 
yapılması gerekmektedir. Bu husus bu tez kapsamına girmediğinden, terimler konusuna daha 
fazla girilmeden mevcut yaygın kalıplar kullanılacaktır.


Yerel Dış Politikanın temelleri   51
timler” veya “yerel yönetimler” denilmekte, ya da çift başlıklı ifade ile 
“yerel ve bölgesel yönetimler” kalıbı kullanılmaktadır. Bu tezde yerel 
yönetimlerin uluslararası alandaki konumu incelenirken, ulusal ölçeğin 
altında  bulunan  ulus-altı  yönetimlerin  (yani  hem  yerel  hem  bölgesel 
yönetimler) konumu incelenecektir. Ancak tam anlamıyla bölgesel yö-
netimlerin bulunmadığı Türkiye misalinde ise esas üzerinde durulanlar 
yerel yönetimler, özellikle de bunların en aktif türü olan belediyeler ve 
bunların birlikleri olacaktır. 
2.2.1. Yerel Yönetimin tanımı 
Günümüzde yerel yönetime dair kabul gören birçok farklı tanım 
mevcuttur. Yerel yönetimlerin merkezî yönetim karşısında özerkli-
ğini teminat altına alan ilk bağlayıcı uluslararası belge olan Avrupa 
Yerel Yönetimler Özerklik Şartı
17
, yerel yönetimi şu şekilde tanım-
lamaktadır:
madde 3. Özerk Yerel Yönetim kavramı:
1.  Özerk  yerel  yönetim  kavramı  yerel  yönetimlerin,  kanunlar-
la belirlenen sınırlar çerçevesinde, kamu işlerinin önemli bir 
bölümünü kendi sorumlulukları altında ve yerel nüfusun çı-
karları doğrultusunda düzenleme ve yönetme hakkı ve imkânı 
anlamını taşır. 
2.  Bu hak, doğrudan, eşit ve genel oya dayanan gizli seçim siste-
mine göre serbestçe seçilmiş üyelerden oluşan ve kendilerine 
karşı  sorumlu  yürütme  organlarına  sahip  olabilen  meclisler 
veya kurullar tarafından kullanılacaktır. Bu hüküm, mevzua-
tın imkân verdiği durumlarda, vatandaşlardan oluşan meclis-
lere, referandumlara veya vatandaşların doğrudan katılımına 
imkân veren öteki yöntemlere başvurulabilmesini hiçbir şekil-
de etkilemeyecektir. 
Yerel yönetimi birçok yazar da farklı yönleri ile tanımlamaya ça-
lışmıştır. 
17  Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartı, Avrupa Konseyi tarafından Ekim 1985’te Strasburg’da 
kabul  edilmiştir.  Şart  toplam  18  maddeden  oluşmaktadır.  Türkiye,  Avrupa  Yerel  Yönetimler 
Özerklik Şartı’nı 1991 yılında kabul edilen 3723 sayılı Kanun ile bazı maddelerine çekince 
koyarak  onaylamıştır.  İlgili  Kanun  8  Mayıs  1991  tarih  ve  20877  sayılı  Resmî  Gazete’de 
yayımlanmıştır. (Bozlağan, 2009)


52  Yerel Dış Politikanın temelleri
Yerel yönetimler; göreceli sınırlı coğrafi alana bir dizi özel hiz-
metleri sunmak üzere ulusal anayasalar (Brezilya, Danimarka, Fran-
sa, Hindistan, İtalya, Japonya, İsveç), eyalet anayasaları (Avustralya, 
ABD), merkezî idarenin bir üst kademenin kanunları (Yeni Zelanda, 
Birleşik Krallık, ülkelerin çoğu), vilayet veya eyalet kanunları (Ka-
nada, Pakistan) veya yürütmenin kararnamesi (Çin) ile kurulan özel 
kurumlar veya birimlerdir (Shah, 2006a:1). Yerel yönetim kavramı, 
köy,  kasaba,  kent  ve  bölge  yönetimini  anlatmak  üzere  kullanılır. 
Elbette  ülkelerin  yönetim  sistemine  göre  değişmekle  birlikte,  bir-
çok ülkede bu birimlerin – bölge hariç – hemen hemen hepsi yerel 
yönetim  birimi  olarak  mevcut  olup,  kamu  hukukunun  düzenleme 
alanına girmektedirler (Bogumil & Holtkamp, 2006:9; aktaran Çu-
kurçayır, 2009:35).
Başka  bir  tanımda  yerel  yönetim,  yönetim  gücünün  belli  bir 
yerde  toplanmamasını  ve  alt  düzeylere  aktarılmasını  anlatan  bir 
kavram olarak görülmektedir. Yine, yerel nitelikli kamu hizmetle-
rinin,  devlet  tüzel  kişiliği  dışındaki  kamu  tüzel  kişiliklerince  ger-
çekleştirilmesi  için  daha  az  yetkili  bir  otoriteye  yetki  aktarımı  da 
yerel yönetimdir. Yerel yönetimler, belli bir fiziksel alanda yaşayan 
topluluk üyelerine, bir arada yaşamaları dolayısıyla kendilerini en 
fazla ilgilendiren konularda hizmet üretmek amacıyla kurulan, ka-
rar organları seçimle işbaşına gelen, özel gelirleri, devletinkinden 
ayrı  bütçesi  ve  personeli  olan  ve  merkezî  yönetimle  ilişkilerinde 
idarî  özerklikten  yararlanan  kamu  tüzel  kişileridir  (Kaya,  1992:1; 
aktaran Çukurçayır, 2009:35). Nadaroğlu (1994: 15)’na göre “he-
men her ülkede yönetim görevi ve sorumluluğu genel yönetim ve 
yerel yönetim olmak üzere iki ayrı otorite ve örgüt arasında pay-
laşılmıştır.  Federal  yapıdaki  ülkelerde  bu  ikisinin  arasında  bir  de 
federe devletler (üye devlet, kanton, cumhuriyet, eyalet, devletçik 
vb. adlarla anılmaktadır) yer almaktadır”. Arıkboğa (2008:157) ise, 
yerel yönetimlerin, “yetkili oldukları coğrafi alandaki çeşitli kamu 
hizmetleri sunma yetkisi ve sorumluluğu ile donatılan ve bu amaç-
la kendilerine idarî ve malî özerklik tanınan kuruluşlar” olduğunu 
ifade etmektedir. 
Dünyada ulus-altı yönetim düzeyinde birçok yönetim türü vardır. 
Federal devletlerde federe yapılar olarak devlet, eyalet, vilayet, kan-
ton  (
state,  land,  province,  canton),  federe-altı  yapılar  olarak  ise  be-


Yüklə 2,67 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   50




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə