Yönetim Teorileri



Yüklə 402,78 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə1/13
tarix26.09.2017
ölçüsü402,78 Kb.
#2069
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   13


 

 

 

 

 

 

 

"Ne  kadar  uzun  sırıklara  sahip  olursak  olalım, 

kendi ayaklarımızla yürürüz." Montaigne 


YÖNETİM TEORİLERİ (KURAMLARI) 

KLASİK ÖRGÜT (YÖNETİM) TEORİLERİ 

Bilimsel Yaklaşımlar  

 



İnsan  mühendisleri,  verim  mühendisleri,  rasyonalizm,  Taylorizm  ve 

Klasikler  gibi  isimlerle  anılan  bu  akım  1900-1930  yılları  arasında 

Amerika Birleşik Devletlerinde ve Avrupa’da etkili olmuştur.  

 



Bu  akıma  bilimsel  yaklaşım  denmesinin  nedeni,  bu  akımın 

temsilcilerinin, 

dönemin 

bilimsel 

bulgularından 

ve 


teknoloji 

ürünlerinden yararlanmaları olmuştur. 

 

İnsana bakış açıları 

 



Bilimsel  yaklaşımın  insan  bakış  açısı  MCGregor  Douglas’ın  X  Teorisi 

sayıltıları ile tutarlılık göstermektedir. Bu teoriye göre insan: 

 

Doğuştan tembeldir. 



 

Çalışmamak için bahaneler arar. 



 

Sorumluluk almaktan kaçınır. 



 

Paraya önem verir, bundan dolayı para ile güdülenir. 



 

Sıkı bir biçimde denetlenmelidir. 



 

Kapasitesi sınırlıdır. 



I.

 

Bilimsel Yönetim Yaklaşımı (Akımı) [Bilimsel İşletme Teorisi]  

 



Frederick W. Taylor (1856-1915) – Endüstri Mühendisi 

 



Taylorizm 

 



Taylor çalışana değil yapılan işe odaklandı. 

 



 “Soldiering” (Askerlik yapma”) 

 



Yöneticilerin görevi bilimsel araştırma yoluyla bir işi en etkili (en iyi yol) 

şekilde yapmanın yöntemlerini bulmaktır. 

 

Zaman ve Hareket (Time and Motion). Belli zaman aralığında ne kadar 



iş yapılabilir. 

 

 




 

Taylor’un Yönetimle İlgili 4 Temel İlkesi 

 

Bilimsel  İş  Analizi:  Gözlem,  veri  toplama  ve  dikkatli  ölçümlerle 



yönetim her bir işi gerçekleştirmek için “en iyi yolu” belirler.   

 



Personel  Seçimi:  İş  bilimsel  olarak  analiz  edildikten  sonra  personel 

seçilir, eğitilir, ve geliştirilir. 

 

Yönetim İş-birliği: Yöneticiler tüm işlerin belirlenmiş bilimsel ilkelere 



uygun  olarak  çalışıp  çalışmadığından  emin  olmak  için  işçilerle  iş 

birliği yapmalıdır. 

 

Fonksiyonel  Denetim:  Yöneticiler,  planlamayı,  örgütleme  ve  karar 



verme  gibi  konularla  ilgilenirken  işçiler  sadece  yöneticilerin  verdiği 

işleri yapmalıdır. 

 

Bu ilkelerin amacı çalışanların (personel) iş verimliliğini artırmaktı. 



 

Taylor  görevsel  ustabaşılığı  getirmek  istedi  ancak;  bu  durumun 



hiyerarşinin  etkisini  azaltacağını  düşünen  yöneticiler  bu  karara  karşı 

çıktılar. 

 

Taylorizm’de iki önemli soru yanıtlanmaya çalışılır: 





 

Verimlilik nasıl artırılabilir? 





 

İş-görenler nasıl güdülenebilir? 



 

Taylor çalışanları maaş artışı, ikramiye gibi yöntemlerle güdüleyeceğini 



düşündü. Buna “özendirici ödeme sistemi” denir. 

 



Soru: Sizce bu uygulamanın sakıncaları nelerdir? 

 



Taylor’un Bilimsel Yönetim Teorisinin Olumsuz Yönleri 

 



Taylor  işin  “zaman  ve  hareket”  yönleriyle  ilgilenip  işçilerin 

ihtiyaçlarını ihmal etti. 

 

Taylor  işi  mekanik  bir  bakış  açısıyla  işçileri  makine  gibi  algıladı. 



Yüksek  k

a

ˆ



r  ve  verim  iyi  yönetimin  ölçüsü  sayıldı.  Bu  da  işçilerin 

motivasyonunu düşürdü (sosyal ve psikolojik unsurlar ihmal edildi). 

 

Birey çevresinden soyutlanmış bir varlık olarak ele alınmıştır. 



 

Yönetim  için  uygun  olanın  işgören  için  de  iyi  olacağına  inanılmıştır. 



Yüksek verimin k

a

ˆ



ra, bunun da daha yüksek ücrete olanak vereceği 

düşünülmüştür.  İnsan  açlık  korkusu  ile  harekete  geçen  ve  k

a

ˆ



peşinde koşan bir varlık olarak görüldü (en basit bir ifadeyle çalışan 

parayla kandırılmaya çalışıldı). 

 

Böyle  bir  yönetim  anlayışında  yönetilenle  yöneten  arasında 



kaçınılmaz  bir  çıkar  çatışmasının  dikkate  alınmadığı  görülmektedir 

(uzun  vadede  “tükenmişlik  duygusu”na  sebebiyet  verebileceği 

düşünülmedi). 

 



Günümüz uygulamaları: Hapisaneler, Akıl hastaneleri vb. 


 

Soru1: Siz sürekli yönetilmeyi kabul eder misiniz?  



 

Soru2: Sürekli yönetilmek siz de nasıl bir duygu yaratır? 



 

Ana  Soru:  Böyle  bir  yönetim  anlayışı  sizce  okullarda  uygulanabilir 



mi? 

 



Taylor’un Bilimsel Yönetim Teorisinin Olumlu Yönleri 

 



Taylor’un  çalışması  dar  bir  fizyolojik  bakış  açısına  sahip  olmasına, 

psikolojik ve sosyolojik değişkenleri göz ardı etmesine karşın, birçok 

işin daha etkili olarak gerçekleştirilebileceğini göstermiştir. 

 



Taylor niteliksiz işçilerin üretkenliklerini artırıp, onların nitelikli işçiler 

kadar ücret almalarını sağlayarak niteliksiz işçilere yardım etmiştir. 

 

Belki de en önemlisi Taylor “Endüstri Mühendisliği”ni yaratmıştır. 



 

Bir değerlendirme: Taylorizm Anlayışında İnsan Boyutu 



Prof.Dr.C.Can Aktan 

Yönetim  konusunu  ilk  kez  bilimsel  bir  araştırma  alanı  olarak 

inceleyen  kişi  olarak  anılan  Taylor’  un  görüşleri  literatürde  Bilimsel 

Yönetim  Teorisi  olarak  adlandırılmaktadır.  Taylor’un  yönetim 

konusundaki  düşünceleri  bir  çok  bilim  adamı  ve  araştırmacıyı  önemli 

ölçüde etkilemiştir. Taylor’un yönetim konusundaki görüşleri uzun yıllar 

gerek  özel  sektörde  ve  gerekse  kamu  sektöründe  uygulama  alanı 

bulmuştur.  Ancak  görüşlerine  büyük  değer  verilen  Taylor’un  yönetim 

konusundaki ilkeleri ve yaklaşımı bir o kadar da yerli-yersiz eleştirilere 

uğramıştır. Bir kısım yazarlar Taylor’u çalışanları bir makine gibi gören 

“Yönetim Mühendisi” olmakla suçlamışlardır. Taylor’un insan kaynağına 

değer vermeyen ve sadece üretimi ve sonucu düşünen bir kimse olduğu 

iddiaları  yaygınlaşmıştır.  Ayrıca  Taylor’un  üretim  sürecindeki  görev  ve 

fonksiyonların  birbirinden  kesin  çizgilerle  ayrılması  ve  bu  şekilde 

organizasyonda  işbölümü  ve  uzmanlaşma  sağlanarak  etkinliğe 

ulaşılabileceği konusundaki görüşleri de eleştirilmiştir. 

Taylor’un görüşleri literatürde “Taylorizm” olarak adlandırılmaktadır. 

Taylorizm, 

genel 

olarak 


Taylor’un 

yönetim 


alanındaki 

tüm 


düşüncelerine  verilen  isimdir.  Daha  özel  olarak,  Taylorizm,  bir 

organizasyonda  mühendis  ve  uzmanların  teknik  standartları  ve  iş 

standartlarını formüle etmesini önerir. İşçilerin yapması gereken sadece 

kendilerine  verilen  görevleri  yapmak  ve  konulan  teknik  ve  iş 

standartlarını  izlemektir.  Taylorizm’e  yöneltilen  eleştiriler  esasen 

burada  yoğunluk  kazanmaktadır.  Taylor’un  bu  görüşleri  yukarıda  da 

belirtildiği üzere insana makine gibi davranıldığı iddiasıyla eleştirilmiştir. 

Taylor’un  “Bilimsel  Yönetimin  İlkeleri”  kitabını  yazdığı  dönemdeki 

özellikler  ile  günümüz  şartları  birbirinden  tamamen  farklıdır.  O 

dönemde  eğitilmiş  işgücü  sayısının  parmakla  gösterilecek  kadar  az 

olduğu  unutulmamalıdır.  Taylor’un  yaşadığı  dönemde  mühendis  ve 

uzmanların  ilkokul  eğitimi  dahi  almamış  işçilere  verdikleri  görevleri  o 




Yüklə 402,78 Kb.

Dostları ilə paylaş:
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   13




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə