Yönetim Teorileri
Yüklə 402,78 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- YÖNETİM TEORİLERİ (KURAMLARI) KLASİK ÖRGÜT (YÖNETİM) TEORİLERİ Bilimsel Yaklaşımlar
- İnsana bakış açıları
| "Ne kadar uzun sırıklara sahip olursak olalım, kendi ayaklarımızla yürürüz." Montaigne YÖNETİM TEORİLERİ (KURAMLARI) KLASİK ÖRGÜT (YÖNETİM) TEORİLERİ Bilimsel Yaklaşımlar
İnsan mühendisleri, verim mühendisleri, rasyonalizm, Taylorizm ve Klasikler gibi isimlerle anılan bu akım 1900-1930 yılları arasında Amerika Birleşik Devletlerinde ve Avrupa’da etkili olmuştur.
Bu akıma bilimsel yaklaşım denmesinin nedeni, bu akımın temsilcilerinin, dönemin bilimsel bulgularından ve
teknoloji ürünlerinden yararlanmaları olmuştur.
Bilimsel yaklaşımın insan bakış açısı MCGregor Douglas’ın X Teorisi sayıltıları ile tutarlılık göstermektedir. Bu teoriye göre insan: −
−
Çalışmamak için bahaneler arar. −
Sorumluluk almaktan kaçınır. −
Paraya önem verir, bundan dolayı para ile güdülenir. −
Sıkı bir biçimde denetlenmelidir. −
Kapasitesi sınırlıdır. I. Bilimsel Yönetim Yaklaşımı (Akımı) [Bilimsel İşletme Teorisi]
Frederick W. Taylor (1856-1915) – Endüstri Mühendisi
Taylorizm
Taylor çalışana değil yapılan işe odaklandı.
“Soldiering” (Askerlik yapma”)
Yöneticilerin görevi bilimsel araştırma yoluyla bir işi en etkili (en iyi yol) şekilde yapmanın yöntemlerini bulmaktır.
iş yapılabilir.
−
yönetim her bir işi gerçekleştirmek için “en iyi yolu” belirler. −
Personel Seçimi: İş bilimsel olarak analiz edildikten sonra personel seçilir, eğitilir, ve geliştirilir. −
uygun olarak çalışıp çalışmadığından emin olmak için işçilerle iş birliği yapmalıdır. −
verme gibi konularla ilgilenirken işçiler sadece yöneticilerin verdiği işleri yapmalıdır.
Taylor görevsel ustabaşılığı getirmek istedi ancak; bu durumun hiyerarşinin etkisini azaltacağını düşünen yöneticiler bu karara karşı çıktılar.
Verimlilik nasıl artırılabilir?
İş-görenler nasıl güdülenebilir?
Taylor çalışanları maaş artışı, ikramiye gibi yöntemlerle güdüleyeceğini düşündü. Buna “özendirici ödeme sistemi” denir. −
Soru: Sizce bu uygulamanın sakıncaları nelerdir?
Taylor’un Bilimsel Yönetim Teorisinin Olumsuz Yönleri −
Taylor işin “zaman ve hareket” yönleriyle ilgilenip işçilerin ihtiyaçlarını ihmal etti. −
Yüksek k a ˆ r ve verim iyi yönetimin ölçüsü sayıldı. Bu da işçilerin motivasyonunu düşürdü (sosyal ve psikolojik unsurlar ihmal edildi). −
−
Yönetim için uygun olanın işgören için de iyi olacağına inanılmıştır. Yüksek verimin k a ˆ ra, bunun da daha yüksek ücrete olanak vereceği düşünülmüştür. İnsan açlık korkusu ile harekete geçen ve k a ˆ
peşinde koşan bir varlık olarak görüldü (en basit bir ifadeyle çalışan parayla kandırılmaya çalışıldı). −
kaçınılmaz bir çıkar çatışmasının dikkate alınmadığı görülmektedir (uzun vadede “tükenmişlik duygusu”na sebebiyet verebileceği düşünülmedi). −
Günümüz uygulamaları: Hapisaneler, Akıl hastaneleri vb. −
Soru1: Siz sürekli yönetilmeyi kabul eder misiniz? −
Soru2: Sürekli yönetilmek siz de nasıl bir duygu yaratır? −
Ana Soru: Böyle bir yönetim anlayışı sizce okullarda uygulanabilir mi?
Taylor’un Bilimsel Yönetim Teorisinin Olumlu Yönleri −
Taylor’un çalışması dar bir fizyolojik bakış açısına sahip olmasına, psikolojik ve sosyolojik değişkenleri göz ardı etmesine karşın, birçok işin daha etkili olarak gerçekleştirilebileceğini göstermiştir. −
Taylor niteliksiz işçilerin üretkenliklerini artırıp, onların nitelikli işçiler kadar ücret almalarını sağlayarak niteliksiz işçilere yardım etmiştir. −
Bir değerlendirme: Taylorizm Anlayışında İnsan Boyutu Prof.Dr.C.Can Aktan Yönetim konusunu ilk kez bilimsel bir araştırma alanı olarak inceleyen kişi olarak anılan Taylor’ un görüşleri literatürde Bilimsel Yönetim Teorisi olarak adlandırılmaktadır. Taylor’un yönetim konusundaki düşünceleri bir çok bilim adamı ve araştırmacıyı önemli ölçüde etkilemiştir. Taylor’un yönetim konusundaki görüşleri uzun yıllar gerek özel sektörde ve gerekse kamu sektöründe uygulama alanı bulmuştur. Ancak görüşlerine büyük değer verilen Taylor’un yönetim konusundaki ilkeleri ve yaklaşımı bir o kadar da yerli-yersiz eleştirilere uğramıştır. Bir kısım yazarlar Taylor’u çalışanları bir makine gibi gören “Yönetim Mühendisi” olmakla suçlamışlardır. Taylor’un insan kaynağına değer vermeyen ve sadece üretimi ve sonucu düşünen bir kimse olduğu iddiaları yaygınlaşmıştır. Ayrıca Taylor’un üretim sürecindeki görev ve fonksiyonların birbirinden kesin çizgilerle ayrılması ve bu şekilde organizasyonda işbölümü ve uzmanlaşma sağlanarak etkinliğe ulaşılabileceği konusundaki görüşleri de eleştirilmiştir. Taylor’un görüşleri literatürde “Taylorizm” olarak adlandırılmaktadır. Taylorizm, genel olarak
Taylor’un yönetim
alanındaki tüm
düşüncelerine verilen isimdir. Daha özel olarak, Taylorizm, bir organizasyonda mühendis ve uzmanların teknik standartları ve iş standartlarını formüle etmesini önerir. İşçilerin yapması gereken sadece kendilerine verilen görevleri yapmak ve konulan teknik ve iş standartlarını izlemektir. Taylorizm’e yöneltilen eleştiriler esasen burada yoğunluk kazanmaktadır. Taylor’un bu görüşleri yukarıda da belirtildiği üzere insana makine gibi davranıldığı iddiasıyla eleştirilmiştir. Taylor’un “Bilimsel Yönetimin İlkeleri” kitabını yazdığı dönemdeki özellikler ile günümüz şartları birbirinden tamamen farklıdır. O dönemde eğitilmiş işgücü sayısının parmakla gösterilecek kadar az olduğu unutulmamalıdır. Taylor’un yaşadığı dönemde mühendis ve uzmanların ilkokul eğitimi dahi almamış işçilere verdikleri görevleri o Yüklə 402,78 Kb. Dostları ilə paylaş:
|