ABDURAHONOV ASADBEK.
205- GURUH TALABASI
YOSH PSIXOLOGIYAS
PSIXIK RIVOJLANISHNING ASOSIY QONUNIYATLARI
Psixologlar psixik rivojlanishning umumiy qonuniyatlari borligini qayd etib ko’rsatmoqdalar. Biroq muhit ta’siriga nisbatan bu qonuniyatlar ikkilamchidir, chunki bu qonuniyatlarning o’ziga xos xususiyatlari hayot sharoitiga, faoliyatda va tarbiyga bog’liqdir.
Psixik rivojlanishda muhit ta’siriga nisbatan bu qonuniyatlar ikkilamchidir, chunki bu qonuniyatlarning o’ziga xosligi hayot sharoitiga, faoliyat va tarbiyaga bog’liq psixik taraqqiyotning quyidagi qonuniyatlarini farqlash mumkin:
Psixik rivojlanishning notekisligi. Har qanday sharoitda, hatto ta’lim va tarbiyaning eng qulay sharoitlarida ham shaxsning turli psixik belgilari, psixik funksiyalarni va psixik xususiyatlari rivojlanishning bitta darajasida to’xtab qolmaydi. Bolaning rivojlanishidagi ayrim davrlarda psixikaning u yoki bu yo’nalishlarda rivojlanish uchun nihoyatda qulay sharoitlar paydo bo’ladi.
Psixikaning integratsiyasi qonuni. Inson psixikasi o’z taraqqiyoti davomida tobora ko’proq yaxslitlik, birlik, mustahkamlik va doimiylik xususiyatlarini kasb eta boradi. N.D.Levitovning ko’rsatishicha, kichkina bola psixik jihatdan turli fragmentar psixik holatning kichik bir sitemaga uyishtirilganidan iboratdir. Psixik rivojlanish psixik holatning asta sekin o’sib, shaxs xislatlariga aylanishini anglatadi.
Plastiklik va kompensatsiya imkoniyati. I.P.Pavlov faqatgina tegishli ta’sir ko’rsatilsa, hamma narsani yaxshi tomonga o’zgartirish mumkinligini ta’kidlab, nerv plastikligini ko’rsatib o’tgan. Ta’lim tarbiya sharoitida bolaning psixikasini maqsadga muofiq o’zgartirish imkoniyati nerv sistemasining anashu plastikligiga asoslanadi. Plastiklik kompensatsiya uchun ham yo’l ochib beradi.
XX asrga kelib yosh psixologiyasi va pedagogik psixologiyda psixik taraqqiyot omillarni talqin etuvchi 2 ta yo’nalish yuzaga keldi. Bular :
Dostları ilə paylaş: |
