Yurak glikozidlari

Yurak glikozidlari

Tayyorlovchi:Ismoilova Ziyodaxon

Kimyoviy tuzilishi jihatidan yurak glikozidlari bir – birga yaqin, ular ikki qisimdan, qandsiz – aglikon va qandli – glikondan iborat. Aglikon glikozidlarining asosiy kardiotrop ta’sir ko’rsatuvchi qismi bo’lib, uning negizi steroid – siklopentanopergidrofenantrendan iborat.

• Kimyoviy tuzilishi jihatidan yurak glikozidlari bir – birga yaqin, ular ikki qisimdan, qandsiz – aglikon va qandli – glikondan iborat. Aglikon glikozidlarining asosiy kardiotrop ta’sir ko’rsatuvchi qismi bo’lib, uning negizi steroid – siklopentanopergidrofenantrendan iborat.

Glikozidlar ta’sirining davomiyligi bo’yicha uch guruhga bo’linadi:

Glikozidlar ta’sirining davomiyligi bo’yicha uch guruhga bo’linadi:

1.Qisqa muddat ta’sir etuvchi moddalar – strofantin, konvallyatoksin, strofantidin asetat, korglikon, bular vennaga yuborilganda ta’siri tez boshlanadi, davomli bo’lmaydi .

2. O’rtacha muddat ta’sir etuvchi moddalar – digoksin, selanid, adonizid, og’iz orqali yoki venaga yuborilganda ta’siri tez, ichilganda sekin boshlanadi va davomliroq bo’ladi.

3. Uzoq muddat ta’sir etuvchi moddalar – digitokin og’iz orqali yuborilganda ta’siri asta – sekin davomli bo’ladi, moddaning kumuyativ xususiyati bor .

• Yurak glikozidlariga rangli sifat reaksiyalar ko’p bo’lib, ularni 3 guruhga bo’lish mumkin.
• Yurak glikozidlarining skeleti – sterinlarga bo’lgan Liberman – burxard reaksiyasi. Mahsulotdan tayyorlanagan va bug’latib quritilgan ajretmani (yoki glikozidlarni) konsentrlarga sirka kislotada eritib, uning sirka angidridi va konsentrlangan sulfat kislota aralashmasidan 2 ml qoshib aralashtirilsa, birozdan so’ng (yoki biroz qizdirilsa) pushti-qizil rang hosil bo’ladi. Hosil bo’lgan rang tezda ko’k yoki yashil tusga o’tadi.Yurak glikozidlarining to’yinmagan lakton halqasiga Balye – Neyman reaksiyasi.Glikozidlarning spitdagi eritmasiga natriy pikratning spirtdagi 1%li va ishqorining suvdagi 10%li eritmalaridan qo’shilsa, to’q sariq rang hosil bo’ladi.Bu reaksiya yordamida tarkibida to’yinmagan lakton halqasi bo’lgan barcha yurak glikozidlarini aniqlash mumkin.