Z. Ə. Cavadova
Yüklə 0,94 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- § 4. Əhalinin sosial strukturu
51
21 64
19 Qumlaq-qazi 88
428 20 Hacalı 25
89 20 Qaroğlan 31
12 21 Qaraoğlan 22
80 21 Kotavan 46
179 22 Erməni bazar 155
155 22 Ağzıbir 27
128 23 Salamuar 44
190 23 Pirəzə 73
286 24 Murarx 10
43 24 Qaxay 21
112 25 Köçəri atlı turanlı 27
88
26 Köçəri Cəyirli 83
368
27 Xanabad 56
356 Qutqaşın mahalında isə 33 kənd, 2808 ev, 12939 nəfər əhali yaşayırdı (cədvəl 11). Bu mahalda yerləşən Bayramlkoxalı, Pirəli, Cocuxlu, Köçəribinə yaşayış yerlərinin əsasını Şirvan və Qarabağdan çıxan ailələr qoymuşdur. Haputlu kəndi 1810-cu ildə Şirvan və Qubadan çıxan ləzgilər tərəfindən yaradılmışdır. Ləzgi kəndləri Mıçıx, Mazıllı və Kyüsnütün əhalisi də XIX əsrin əvvəlində Şəkiyə Qubadan gəlmiş və Qutqaşın mahalını torpaqlarında məskunlaşmışdılar. Sonuncu iki kənd Əhməd sultana sonra isə onun oğlu Balabəy və qardaşı Hacı Nəsrullaya məxsus olmuşdur. Ləzgilər silah, xəncər hazırlayır, meşədən odun gətirir, kömür tədarük edir və b. təsərrüfat işlərini yerinə yetirirdilər (103, v. 481).
№ Kəndlər Ev Əhal
i № Kəndlər Ev Əhal
i 1 Qutqaşın 663 3126
18 Köçəri Əhməd atlı 10 58
2 Vəndam
445 2165
19 Bılıx
29 136
3 Vəng
65 313
20 Kiçik Əmili 15 52
4 Əmirvan
48 244
21 Zalam
23 76
5 Məmmədağalı 37 260
22 Böyük Əmili 56 229
6 Haputlu
218 1031
23 Bayramkoxalı 27 110
7 Şirvandançıxan ləzgilər 8 44
24 Tövlə
36 167
8 Qubadan çıxan ləzgiləri= 6 31
25 Nuxa
150 617
9 Köçəri Məlikli 26 147
26 Zarağan
129 586
10 Xınalıq ləzgiləri 8 36
27 Aydınqışlaq 72 308
11 Bəylər
109 492
28 Piralı
34 161
52
12 Kirdadur 79
361 29
Пирəли Cocuxlu 35
141 13
Sırt Yengicə 18
96 30
Köçəri Binə 16
78 14
Mollaçıxalı 19
78 31
Ləzgi kəndi Mıçıx 25
136 15
Kürdyengicə 38
161 32
Ləzgi kəndi Mazıllı 24
120 16
Topbağı 10
45 33
Ləzgi kəndi Kyusnut 53
254 17
Sabur 14
51
XIX yüzilliyin əvvələrində Rusiya işğal edilmiş ərazilərə rus təriqətçilərinin və bidətçilərinin köçürülməsinə xüsusi diqqət yetirirdi. Rus təriqətçilərinin və bidətçilərinin Cənubi Qafqaz vilayətlərinə köçürülməsi haqqında ilk hökumət sərəncamı 1830-cu il oktyabrın 2-də verilmişdi. Şimali Azərbaycanda ilk rus məskənləri 1830-cu illərin əvvəllərində yarandı. XIX əsrin 30-40-cı illərində bu iş xeyli sürətləndi. 1843-cü ildə Şəki qəzasına 78, 1844-cü ildə isə 63 nəfər rus təriqətçisi köçürülmüşdü (7, s. 285). 1855-ci il yanvarın 1-nə qədər Zaqafqaziyaya köçürülən 3324 ailənin 3227- ci 50 kənddə, 297 ailə isə Tiflis, Şamaxı, Lənkəran, Nuxa və İrəvan şəhərlərində məskunlaşırılmışdı. Köçürülənlər içərisində malakanlar daha çoxluq təşkil edirdi (92290 ailə), duxoborlar (772 ailə), subbotniklər (417) ailə, staroobryadçılar (45 ailə) (31, s. 109). Şimal-qərbi Azərbaycana köçürülən rus təriqətçiləri nisbətən azlıq təşkil edirdi. XIX əsrin I yarısında Qafqazda ipəkçiliyi yayan cəmiyyətin xətti ilə Şəkiyə 100, Car-Balakənə 164 nəfər rus təriqətçisi köçürülmüşdü (18, s. 286, 17, s. 842). Şəki əyalətinin ictimai tərkibi haqqında məlumat olduqca azdır. 1824-cü il məlumatına görə əyalətdə ailə üzvləri də daxil olmaqla 1551 nəfər bəy, o cümlədən türk: kişi 197, qadın 703, erməni kişi 170, qadın 145, yəhudi kişi 35, qadın 30, 2582 nəfər müsəlman ruhanisi, 315 xristian din xadimi 3384 maaf yaşayırdı (83, səh. 781).
XIX əsrin əvvəlində şimal-qərbi Azərbaycanda yaşayan əhalinin sosial tərkibi hakim təbəqə, aşağı təbəqə və üçüncü zümrəyə ayrılırdı. Hakim təbəqə - xan, bəy, ağa, sultan, aşağı təbəqə kəndlilərin müxtəlif kateqoriyaları (rəiyyət, rəncbər, elat və b.) ilə təmsil olunurdu. Üçüncü zümrənin tərkibinə isə tacir və sənətkarlar daxil idi. Xanlıqlar zamanında hakim təbəqə içərisində başlıca yeri xan tuturdu. Xanın hakimiyyəti heç bir şeylə məhdudlaşdırılmırdı. Xan qanun vermək, onu icra etmək eyni zamanda möhkəmə hüququna malik idi. Xan ölüm hökmü verə bilər və ya ölüm hökmü verilmiş adamı bağışlaya bilərdi.
Yüklə 0,94 Mb. Dostları ilə paylaş:
|