Zaza anCabaZe evropuli saqarTvelo



Yüklə 4,48 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə51/218
tarix24.12.2017
ölçüsü4,48 Mb.
#17345
1   ...   47   48   49   50   51   52   53   54   ...   218

142

momavali da gasamarTlebuli dekabristi msaxurobda kavkasiis jarSi. 

magram imis gamo, rom ermolovis winaaRmdeg ar iyo raime konkretuli 

mtkicebuleba, Tavis postze darCa, Tumca amis Semdeg axali mefe 

nikoloz  I (1825­1855) mis mimarT keTilganwyobas ar gamoxatavda.

ermolovis warumatebloba grZeldeboda. 1826 wels yarabaRSi 

sparseTis  60  000­kaciani armiis Semosevis dros, abas mirzas meTau­

robiT, ingliseli oficrebis monawileobiT (mag., dousonis Dawson, 

samefo artileriis serJanti), ruseTis jari srulebiT moumzadebeli 

aRmoCnda. pambaki, Surageli da borCalo Pambak,  Shuraghel,  and  Borchalo 

aoxrebuli iyo, aleqsandropoli da elizavetpoli (ganja) Alexandropol 

(Goumri)  and  Elizavetpol (Ganja) – dapyrobili. baqo alyaSi iyo moqceuli. 

len 

ko 


rani mitovebuli iyo. qurTebma daangries TbilisTan mdebare 

ekaterinfildis germanelebis kolonia. Tavad Tbilisi iyo safrTxis 

qveS. ermolovi faqtobrivad umoqmedod iyo. igi rCeboda qalaqSi da 

brZanebebs gascemda. amierkavkasiaSi mis gankargulebaSi 35  000­kaciani 

armia iyo, magram is ruseTidan saswrafo daxmarebas iTxovda. nikoloz 

I­ma, piriqiT, ermolovs kategoriulad mosTxova Seekriba 15 000­kaciani 

razmi da Seetia erevnis mimarTulebiT. mTavarsardalma ermolovma es 

SeuZleblad miiCnia da gadadga. gabrazebulma mefem paskeviCs SesTavaza 

saxelis moxveWa da energiuli Setevis dawyeba. 

paskeviCi

generali paskeviCi, erovnebiT ukraineli, kavkasiis armiis 

xelmZRvanelad dainiSna 1827 wels da male man mTlianad daamarcxa 

sparselebi. misi roli ruseTis istoriaSi, ermolovTan SedarebiT, 

Zlier aris dakninebuli misi warmoSobis gamo, rasac yvela dasavleli 

istorikosi aRniSnavs

1

.

generali paskeviCi, ermolovis msgavsad, sakmaod sastiki iyo, 



magram misgan gansxvavebiT arasdros agebda brZolebs kavkasiasa 

da poloneTSi. axla ukve sakmaod mkacri mmarTveli nikoloz I iyo 

gaognebuli kavkasiis omis sistakiT da 1928 wlis 29 ivliss, gabrazebuli 

1

  paskeviCis ermolovTan urTierToba Zalzed rTuli iyo da igi brals 



debda intrigebSi da misTvis xelis SeSlaSi, dabolos, ganacxada, rom an is, 

an ermolovi unda dabrunebuliyo ruseTSi. nawyenma ermolovma dauwera 

werili mefes, razec dadebiTi pasuxi miiRo. rodesac igi ruseTSi midioda, 

ewvia taganrogs, sadac aleqsandre I iyo dakrZaluli – `visTan erTadac 

daimarxa mTeli Cemi bed­iRbali~. man mokrZalebuli pensioneruli 

cxovreba oriolSi gaatara.




143

brZana, rom tribunals gadaeces yvela damnaSave im sisastikisTvis, rac 

xorcieldeboda Cerqezebis mimarT. 

CamosvlisTanave, 1827 wels paskeviCma gailaSqra iranisken. qalaqebi 

erevani, Tavrizi, naxiCevani da ardebili aRebuli iyo. 600­kaciani 

qarTuli kavaleria general roman bagrationis, borodinos gmiris, 

petre bagrationis Zmis meTaurobiT, pirveli SeiWra erevanSi. Temur 

lengis xmali, Zalzed Zvirfasi nivTi, saCuqrad gaegzavna ruseTis 

imperators. paskeviCis gvars erevanski daemata. qarTvelma generlebma 

– giorgi erisTavma da mouravovma George  Eristavi  and  Mouravoff aiRes 

iranSi Tavrizi, zoroastrizmis dabadebis adgili. adgilobriv meCeTSi 

fasdaudebeli biblioTeka, daculi, peterburgSi gadaigzavna, im 

pirobiT, rom rogorc ki warweris asli gakeTdeboda, ukan daab 

ru­


nebdnen. zedmetia imis Tqma, rom nivTebi kvlav peterburgSi inaxeba. 

griboedovma Tavrizidan 1828 wlis 30 oqtombers miswera paskeviCs: 

`Cem simamrs (Chavchavadze) baiazidSi xelSi Cauvarda aRmosavluri 

xelnawerebi. iloce, rom ar iyos gagzavnili imperiis biblioTekaSi, 

sadac aravin ar aris, vsac mxolod wera­kiTxvaze meti SeeZlos, magram 

samecniero akademiaSi mas yvelaze kargad gamoiyeneben profesorebi 

fon frani da senkovski von  Frahn  and  Senkovski, romlebic msoflio 

codnas amiT gaamdidreben~.

ingliseli diplomatebis – makneilisa da makdonaldis McNeil,  Mac-

donald Carevis Semdeg, 1828 wels TurqmanCais Turkmanchai ruseT­iranis 

xelSekrulebaze xeli iqna mowerili, da sazRvari dawesda mdina 

re 


araqsze. 

iranTan mSvidobis damyarebam paskeviCs TurqeTTan Zalebis 

koncentraciis SesaZlebloba misca. misi moxsenebebis mixedviT, Tur­

qeTis samxedroebi iranelebze ukeTesebi iyvnen da raodenobrivad meti. 

amocana, rac kavkasiis armias ekisra, ormxrivi iyo: daecva kavkasia da 

gadmoetana TurqeTis Zalebi dunais evropis Teatridan. es im dros, 

rodesac evropaSi ruseTis armia naxevar milions da mets aRwevda, 

kavkasiaSi armia arasdros yofila 25  000 kacze meti da iSviaTad 12  000 

kacze meti monawileobda uSualod brZolebSi. 

1828 wels paskeviCma gailaSqra cnobil cixesimagre yarsze, 

romelic man ivnisSi SturmiT aiRo. iq aranairi xocva­Jleta an 

yaCaRoba ar momxdara. paskeviCma sajarod gamoacxada: `omis kanonebi 

aZleven uflebas gamarjvebulebs Sturmis Semdeg dasajon qalaqis 

mcxovreblebi, magram didi mefe patiobs mosaxleobas da sTavazobs 

rusebis mier dacvas~. ingliseli generali montei Monteith werda: `me 

SemiZlia davadasturo piradi gamocdilebiT Tavad paskeviCis mkacri 

samarTlianoba da SesaniSnavi disciplina daculi ruseTis armiis yvela 



144

doneze~. momdevno TveSi qarTuli qalaqebi – xerTvisi da axalqalaqi 

CauvardaT xelSi rusebs, aseve samkviriani blokadis Semdeg daikaves 

Savi zRvis porti foTi. agvistoSi axalcixe daikaves Ramis Setakebis 

Sedegad. axla rusi jariskacebi ar avlendnen raime mowyalebas da, 

upirveles yovlisa, rusi dezertirebis mimarT, romlebic mniSvnelovani 

raodenobiT iyvnen warmodgenilni. erT meCeTSi 400 kaci cocxlad 

dawves. Turqebis danakargi Seadgenda ara nakleb 5000 kacs, 1800 lazidan 

1300 mokluli iyo. magram paskeviCi amtkicebda, rom qalebis mimarT 

mowyaleba gamoiCines (isini mxolod mokles). amis Semdeg ardahani da 

awyuri yovelgvari brZolis gareSe Cabarda. qarTuli polki pirveli 

Sevida qalaqSi da faSas rezidenciaSi 250­wliani okupaciis Semdeg 

aRmarTes qarTuli droSa. 1828 wlis seqtemberSi qarTvelma Tavadma 

da poetma generalma WavWavaZem Chavchavadze daipyro baiazidis safaSo 

Bayazid  pashalik mTa araratiT. rogorc paskeviCi imperators werda: 

`evfratis dasawyisSi frialebs Tqveni udidebulesobis droSa~. 

seqtemberSi ruseTis eqspedicia Sevida guriaSi da es mSfoTvare qveyana 

okupirebuli iyo yovelgvari brZolis gareSe. 

aseT talRaze daiwyo 1828­29 wlebis zamTari. Semdegi gegma iyo 

Savi zRvis sanapiroze 6­8 aTasi rusi qveiTi jaris gadasxma foTidan 

da trapizonisken moZraoba, amave dros, laSqroba erzurumsa da 

somxeTis mTebSi, Semdeg ki anatoliis mimarTulebiT da Tuki yvelaferi 

kargad wavidoda, SesaZlebeli iqneboda konstantinopolze Seteva, 

erzurumidan  1000 milis daSorebiT. am gegmiT paskeviCi ewvia ruseTis 

mefes peterburgSi, sadac igi didi pativiT miiRes. 

magram  1829 wlis zamTarSi uecarma tragikulma SemTxvevam yvela 

gegma CaSala. 1829 wlis ianvars mokles rusi elCi iranSi, cnobili 

mwerali griboedovi. iranisken mimavalma griboedovma colad SeirTo 

qarTveli ekaterine WavWavaZe da daiwyo wignis wera TbilisSi `vai 

Wkuisagan~. TavrizSi abas mirzasTan molaparakebis Semdeg, griboedovma 

datova Tavisi axalgazrda meuRle da marto gaemgzavra TeiranSi 

SahTan ceremonialuri vizitiT. is iyo tovebda dedaqalaqs, rodesac 

mirza­iakobma  Mirza­Yakoub, warmoSobiT somexi, romelic 15 weli 

muSaobda Sahis haremis xazindrad, gamoTqva survili daetovebina 

Teirani. griboedovi garkveuli yoymanis Semdeg daTanxmda, radgan 

ar SeeZlo winaaRmdegoba gaewia qristiani sulis gadarCenaze, magram 

Sahis aRSfoTebas sazRvari ar hqonda. is flobda Sahis intimur 

saidumloebebs. aman aRavso iranelebis moTmineba da aTasobiT adamiani 

Tavs daesxa ruseTis saelCos, walekes kazakebis patara dacva da yvela 

maTgani mokles. griboedovi xelSi maxviliT daeca da misi sxeuli 




Yüklə 4,48 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   47   48   49   50   51   52   53   54   ...   218




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə