Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта
Yüklə 1,71 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Aktivlarni boshqarish nazariyasi quyidagi uslubiy qoidaga asoslanadi: Birinchidan
|
14-jadval. Ssudalar bo‘yicha yo‘qotish ehtimolini qoplash uchun zaxiralarga o‘tkazish me’yorlari Kreditlar sifati darajasi Zaxiralarga o‘tkazish me’yorlari (%) Yaxshi kreditlar - Standart kreditlar 10 Substandart kreditlar 25 Shubhali kreditlar 50 Umidsiz kreditlar 100 Yuqoridagi 242-sonli yo‘riqnomaga muvofiq kreditlar quyidagi beshta toifa bo‘yicha tasniflanadi (15-jadval). 15-jadval. Ssudalarni ta’minlanganlik darajasiga qarab ularni qaytarish muddatlari Aktivlarning sifat darajasi Ta’minlangan ssudalar To‘liq ta’minlanmagan ssudalar Ta’minlanmaga n ssudalar Yaxshi Ssudaning o‘z muddatida qaytarilishi. Muddati o‘tgan qarzdorlik, 30 kungacha Ssudaning o‘z muddatida qaytarilishi Ssudaning o‘z muddatida qaytarilishi Standart Muddati o‘tgan qarzdorlik, 30-60 kun Muddati o‘tgan qarzdorlik, 30 kungacha – Substandart Muddati o‘tgan qarzdorlik, 60 kundan 180 kungacha 60 kungacha 30 kungacha Shubhali 180 kundan ortiq M.o‘.k. 60 kundan 180 kungacha M.o‘.k. 30 kundan 180 kungacha Umidsiz – 180 kundan ortiq 60 kundan ortiq 3.4. Bank aktivi va passivini boshqarish [86] . Bankning aktiv va passivlarini boshqarish – bank likvidligini boshqarishning ikki muhim yo‘nalishidir (24-chizma). 130 24-chizma . Bank likvidligini boshqarish Likvidlikni boshqarish nazariyasi tijorat banklarining tashkil topishi va rivojlanishi bilan bir vaqtda paydo bo‘lgan va rivojlanib kel- gan. Dastlab bank likvidligi masalasiga ikki turdagi yondashuv mavjud bo‘lgan. Birinchi yondashuv bo‘yicha bank aktivlarining miqdori, tuzilishi va muddatlari bank passivlari tuzilishga mos tushishi lozim edi. Bu esa tijorat banklari tomonidan o‘z likvid mablag‘laridan faol foydalanishga imkon bermas edi. Bu nazariya asosida bankning oltin qoidasi ishlab chiqilgan edi. Unga ko‘ra bankning talablari miqdori va muddati uning majburiyatlari miqdori va muddatiga teng bo‘lishi zarur edi, ya’ni: Ikkinchi yondashuvda esa aktiv va passivlarning real hayotga mos kelmasligi asos qilib olingan. Chunki eng katta bank ham moliya-kredit siyosatidagi o‘zgarishlar, iqtisodiy inqirozlar va boshqa o‘zgarishlardan kafolatlanmagan. Bunday o‘zgarishlar ayniqsa, bozor iqtisodiyotiga o‘tish yo‘lidan borayotgan davlatlarga xos bo‘lib, u bank likvidligini ta’minlash zaruriyatini, ya’ni tijorat banklari aktivlari va passivlarini samarali boshqarishni talab qiladi. Aktivlarni boshqarish nazariyasi quyidagi uslubiy qoidaga asoslanadi: Birinchidan, tijorat bank mablag‘larini qisqa muddatli ssudalarga berganda uning likvidligi saqlanadi. Bu qoida ba’zi g‘arb davlatlari qonunlarida o‘z aksini topsa-da, amaliyotda esa u «ikkinchi darajali zaxiralar» nomini olgan. Bank likvidligini boshqarish Aktivlarni boshqarish Passivlarni boshqarish Bankning oltin qoidasi Bankning majburiyatlari miqdori va muddati Bankning talablari miqdori va muddati = 131 Ikkinchidan, agar kreditni to‘lash grafigi uchun mijozning kelgusi davrda oladigan daromadlarning tushish grafigi asos qilib olinsa, u holda bank likvidligini rejalashtirish mumkin. Demak, bank likvidligiga kredit va investitsiyalarning to‘lash muddatini o‘zgartirish orqali ta’sir etish mumkin. Amaliyotda bu qoida investitsiya portfelini pog‘onali boshqarishda o‘z aksini topadi. Yüklə 1,71 Mb. Dostları ilə paylaş:
|