%збекстан республикасы жо№ары

2-soraw. Balalar poeziyasi J.Dilmuratov do`retpesinin` ajiralmas bir bo`legi, esaplanadi. Usinin` na`tiyjesinde ol belgili balalar shayiri bolip jetisti. Shayirdin` balalarg`a arnalg`an alti kitabi shiqti. Shayirg`a qosiqti o`zinin` o`mirbayani beredi. Do`gerekti baqlaw, turmisti u`yreniw o`z o`mirinde bolg`an waqiyalardi eske saladi, yadina tu`siredi. Bul J.Dilmuratovtin` balalarg`a arnalg`an qosiqlarinda da ushirasadi. J.Dilmuratovtin` G`O`kpelewG` qosig`inda Asqar degen balanin` ha`reketi suwretlenedi. Sonin` menen birge shayirdin` G`Uris jillariG` degen qosig`i bar. Uris u`lkenge de, kishigede birdey boldi. Balalar urisqa qatnaspag`ani menen olarda uris azabin tartti. U`lkenlerge ta`n miynet olardin` da basina tu`sti. Balalig`i uris jillarinda o`tken shayir basinan keshirgenlerin bilay jazadi.
Paxta tersek ku`ndizi,
Tu`nde sali ordiq biz,
Usilayinsha awildin`
Qol-qanati boldiq biz.
Shayirdin` «Ko`shirgish» qosig`inda oqiwshi balanin` ha`r kimnen ko`shirip jazatinin aytadi. Ol o`zinin` basin awirtpaydi, islep ju`rgen isin uyat ta ko`rmeydi. Ol da jaqsi oqig`an baladan ko`shirgennen keyin olar «4» alsa to`rt, al «5» alsa bes aladi. Keyin bir ku`nleri siri ashiladi. Balalarda og`an degen jek ko`riwshilik sezim payda boladi. Bunday balalar mektepten tabiladi.
Birge otirg`an jorasi,
Oni aytsan` datlaydi,
Ha`zillenip doslari,
«Ko`shirgish» dep ataydi.
Bul balalar turmisinda bolip turatin u`aqiya. Bul qosiq balalar arasinda dawam ete beredi. Shayir oqiwshilardin` turmisin suwretlewde sheberlik ko`rsetedi.
Shayirdin` «Ustazlarg`a» qosig`inda balalarg`a
Eteg`oysan` erkelik,
Keshiresen` ko`nesen`,
Biraq a`ste aqirin,
Ha`mmesin de jen`esen`
deydi.
Shayir balalar turmisin jaqsi biledi. Sonin` biri «Jilawiq bala» qosig`inda jilawiq bala obrazi.
Shayirdin` «Jolbaristin` ta`g`diri» «Jas usta», «Maqtanshaq qasqir», «Shopan bala», «Qarlig`ashlar», «Batir bala» erteklerin jazg`an. Shayirdin` «Jolbaristin` ta`g`diri», «Qoyanlar», erteklerinde jolbaristin` go`dekligi, sonin` sebebinen eki tawdin` arasinan sekiremen dep o`liwi, maqtanshaq qasqirdin` qasqirlar arasinda o`zin «Jolbaris» sanap, qoradag`i qoylarg`a topilis jasap, aqirinda bedew attin` tepkisine ushirap o`liwi, tu`lkinin` qasqirg`a jag`inaman dep keyiklerge «Satqinliq» etip, keyninde o`zinin` qasqirg`a jem boliwi jaqsi suwretlengen. J.Dilmuratovtin` «Shopan bala», «Jas usta» «Qarlig`ashlar» erteklerinde balalar ta`sirlenip oqiydi. «Jas usta» erteginde erinshek bala erinshek halinda qalmay ko`ptin` ja`rdemi menen ol erinsheklikten qutiladi, o`ner u`yrenip «Jas usta» ataladi. Bul ertekte shayir miynet etiwdin` ullilig`in ta`riypleydi. «Shopan bala» erteginde jetim balanin` o`tkendegi ayanishli o`mirin suwretleydi.