347
Qum adası yatağı fərdi özüllər və estakada üsulu ilə istis-
mar edilmiş və yataqda neft hasilatına 1955-ci ildən başlanmış-
dır. Uzunluğu 112,5 km-dən artıq olan estakadanın hazırda 27
km-i yararsız vəziyyətdədir. Adada fəaliyyət göstərən "Qum
adası" NQÇİ-də il ərzində 105 min m
3
içməli sudan, məişətdə
isə 55 min m
3
dəniz suyundan istifadə olunur. İstifadədən sonra
formalaşan məişət-fekal sularının bir qismi (40 min m
3
/il) şərti
təmizlənərək, digər qismi isə təmizlənmədən dənizə (20 min
m
3
/il) və relyefə (45 min m
3
/il) axıdılır. Məişətdə istifadə edi-
lən dəniz suyu (55 min m
3
/il) təmizlənmədən birbaşa Xəzər də-
nizinə atılır. Adada yerləşən digər istehsalat idarəsi olan "Qum
adası" DQİİ-nin inzibati binasında 100 nəfər işçi çalışır. Məi-
şətdə istifadədən sonra formalaşan çirkab su təmizlənmədən və
zərərsizləşdirilmədən relyef boyu dənizə (dənizdən 35-40 m
aralı) axıdılır.
14.7. AbĢeronda Xəzər dənizi ilə əlaqəsi olan göllərin
ekoloji durumu
Böyük-ġor gölü Abşeron yarımadasının mərkəzində,
Bakı Ģəhərinin Binəqədi, Sabunçu və Nərimanov bölgələri
ərazisində yerləşir. Göl Abşeron yarımadasının ən böyük gölü-
dür. Son 50-60 ildə bu göldə ekoloji vəziyyət güclü surətdə də-
yişməkdədir. Bu, yarımadada neft sənayesinin inkişafı ilə bağlı
olaraq neftçıxarma sahələrində neftlə yanaşı çıxardılan lay su-
larının,
Binəqədi və
Biləcəri qəsəbələrində yerləşən müxtəlif
istiqamətli sənaye və ətrafda olan yaşayış məntəqələrinin məi-
şət-təsərrüfat çirkab sularının axıntılarının artması və eləcə də
göl ətrafında mərkəzləşmiş kanalizasiya şəbəkəsinin olmaması
ilə bağlıdır. Gölün sahəsi təqribən 2-3 dəfə artmış, suların tər-
kibində neft məhsullarının, fenolların, səthi-aktiv maddələrin,
ağır metalların və digər zərərli maddələrin qatılığı yol verilən
tələbdən dəfələrlə, bəzən 10 dəfələrlə artmışdır. Yeni tikilən