360
Ġstifadə olunmuĢ mənbələr
1.
Həsən Əliyev - "Həyacan təbili" Bakı 1982 il
2.
"Elm" qəzeti, 30 iyul 1988 il
3.
"Ədəbiyyat və incəsənət" qəzeti, 28 oktyabr 1988 il
4.
M.A.Cabbarov "150 ildə Naxçıvan Muxtar Respublikasında
hidrometrologiya xidməti" Bakı-Naxçıvan 1993 il
5.
"Kommunist" qəzeti, 31 may 1990 il
6.
"Fəryad" qəzeti, 6 noyabr 1990 il
7.
Z.Nəbibəyli - "Abşeron "can" üstündədir". "Son söz" qəzeti №
l7 (41), 27 avqust - 3 sentyabr 1998 il
8.
Z.Nəbibəyli - "Azərbaycanda içməli suyun vəziyyəti".
"Bakının səsi" qəzeti № 2 (91), 17-23 yanvar 1998 il
9.
Z.Nəbibəyli - "Xəzərə neft, sink, mis ... axıdılır". "Hürriyyət"
qəzeti № 72 (230), 30 sentyabr 1997 il
10.
Z.Cəlilov (Nəbibəyli) - "Ərazi sularından istifadənin beynəl-
xalq hüquqi əsasları". "Bakının səsi" qəzeti № 23 (70), 13-19
avqust və № 25 (72) 27 avqust-3 sentyabr 1997 il
11.
Z.Nəbibəyli (Cəlilov) - "Beynəlxalq dəniz hüququ". "Ülfət"
qəzeti № 13 (161), 14mart l995 il
12.
Z.Nəbibəyli (Cəlilov) - "Torpaqlarımıza qayğı, özümüzə qay-
ğıdır". "Bakının səsi" qəzeti № 16 (63), 25-30 iyun 1997 il
13.
13. Z.Cəlilov (Nəbibəyli) - "Bakı-Kür su kəmərləri fövqəladə
hal mənbəyi kimi". "Bakınm səsi" qəzeti № 99 (42), 1 mart
1995 il
14.
Z.Cəlilov (Nəbibəyli) - "Xəzərdə ikinci cəbhə açılıb". "Çağ"
qəzeti № 31(35), 7-13 dekabr 1995 il
15.
Z.Cəlilov (Nəbibəyli) - "Xəzər fövqəladə hal mənbəyi kimi".
"Millətin səsi" qəzeti № 2(10), 24 aprel - 1 may 1997 il
16.
16. Z.Cəlilov (Nəbibəyli) - "Hər cür ekstremal çirklənmə föv-
qəladə haldır". "Bakının səsi" qəzeti № 11 (58), 16-23 may
1997il
17.
Z.Cəlilov (Nəbibəyli) - "İçməli su niyə çatışmır". "Çağ" qəzeti
№ 15 (19), 14 iyul 1995 il
18.
Z.Cəlilov (Nəbibəyli) - "Beynəlxalq dəniz hüququ". "Bakının
səsi" qəzeti № 11 (45), 19 aprel 1995 il
19.
Z.Cəlilov (Nəbibəyli) - "Xəzərin ekologiyası". "Dünya" qəzeti
№ 8, 15 iyul 1994 il
361
20.
Z.Cəlilov (Nəbibəyli) - "Azərbaycan kimyasına bir baxış".
"Hüquq" qəzeti № 2 və № 3, 23 avqust və 9 sentyabr mart
1994 il
21.
Z. Nəbibəyli (Cəlilov) - "Udduğumuz havanın ekologiyası".
"Hüquq" qəzeti № 04 (08), 16-31 may 1996 il
22.
22. Z.Nəbibəyli - "Nəyi içirik". "Hüquq" qəzeti № 2 (6), 11-18
fevral 1996 il
23.
Z.Cəlilov (Nəbibəyli) - "Güclü qar fövqəladə hal yaradır".
"Hüquq" qəzeti № 2 (6), 11-18 fevral 1996 il
24.
Z.Nəbibəyli - "Təbii mühit və insan sağlamlığı". "Hüquq" qə-
zeti № 2, 23 avqust 1994 il
25.
Z.Nəbibəyli - "Milli sular və onların beynəlxalq hüquqi reji-
mi". "Hüquq" qəzeti № 05 (08), 16-31 deakbr 1996 il
26.
Z.Nəbibəyli - "Beynəlxalq hava hüququ". "Hüquq" qəzeti № 5
(11), 24-31 yanvar 1996 il
27.
Z.Nəbibəyli - "Ətraf mühit və biz". "Hüquq" qəzeti № 5(11),
24-31 yanvar 1996 il
28.
Z.Cəlilov (Nəbibəyli) - "Azərbaycanda yağıntıların kimyəvi
tərkibi". "Hüquq" qəzeti № 5 (11), 1 mart 1996 il
29.
Z.Nəbibəyli - "Saf su haqqında nəyi bilirik". "Bakının səsi" qə-
zeti № 16 (105), 23-30 oktyabr 1998 il
30.
Z.Cəlilov (Nəbibəyli) - "Güclü yağış fövqəladə hallardan biri-
dir". "Hüquq" qəzeti № 03 (144), 03-15 fevral 1998 il
31.
Z.Nəbibəyli - "Xəzərin səviyyəsi aşağı düşəcək, Aral isə yeni-
dən su ilə dolacaq". "Hürriyyət" qəzeti № 03 (258), 13 yanvar
1998 il
32.
Z.Nəbibəyli - "Azərbaycanda radiasiya fəlakəti". "Hürriyyət"
qəzeti № 78 (236), 24 oktyabr 1997 il
33.
Z.Cəlilov (Nəbibəyli) - "Azərbaycanda radioaktiv şüalanma".
"Hüquq" qəzeti № 03 (07), 10-17 aprel 1996 il
34.
Z.Nəbibəyli - "Sellər fövqəladə hal mənbəyidir". "Azadlıq fədai-
ləri" qəzeti № 3 (142), 29 yanvar - 05 fevral 2008 il
35.
Z.Nəbibəyli - "Ozon həyat üçün vacibdirmi". "Azadlıq fədailə-
ri" qəzeti, 12-15 dekabr 2007il
36.
Z.Nəbibəyli - "Azərbaycan meşəsiz qala bilər". "Azadlıq fədai-
ləri" qəzeti № 54 (136), 9-11 dekabr 2007il
37.
Z.Nəbibəyli - "Bakının ekoloji problemlərindən biri". "Azadlıq
fədailəri" qəzeti № 53 (135), 05-08 dekabr 2007 il
362
38.
Z.Nəbibəyli (Cəlilov) - "Saf su uğrunda". "Çağ" qəzetində çı-
xıb - 7 səhifəlik
39.
Z.Nəbibəyli (Cəlilov) - "Xəzər tərəddüdünün bəzi səbəbləri" -
fərqli baxış 6 səhifəlik, “Çağ” qəzeti
40.
Z.Nəbibəyli (Cəlilov) - "Güclü yağış xeyirlidirmi?" "Son Söz"
qəzeti çıxıb
41.
Z.Nəbibəyli (Cəlilov)-"Su möcüzədir" "Bakının səsi " qəzeti
çıxıb
42.
Z.Nəbibəyli (Cəlilov) - "Azhidrometkomun sədri Zülfüqar Mu-
sayev qardaşa" 10 noyabr 1995 il.
43.
Z.Nəbibəyli (Cəlilov), R.Fətəliyev - "Səma maşını" (ixtira)
44.
Z.Nəbibəyli (Cəlilov) - "Azhidrometkom strukturlarının təhlü-
kəli və kortəbii hidrometroloji vəziyyətdəki elmə söykənən fəa-
liyyəti" (Dövlət məruzəsi 21 səhifəlik). 1997 il
45.
Z.Nəbibəyli - "Millətə təmiz hava? yox! ...pul!" "Son söz" qə-
zeti (çıxıb)
46.
Z.Nəbibəyli - "Şəhərimizdə güclü təsirə malik zəhərli maddə-
lərdən necə qorunmalı"
47.
Z.Nəbibəyli - "Fövqəladə hallar ümumbəşəri bəladır"
48.
Z.Cəlilov (Nəbibəyli)- "Nadir hadisə" (astranomiya və ekologiya)
49.
Z.Nəbibəyli - "Ukrayna təəsüratları ". "Yeni yol" qəzeti № 61,
26 may 2008 il
50.
Z.Nəbibəyli - "Tanrıçılıq, İslamçılıq və Azərbaycan mənəviy-
yatı" kitab 2009 da çıxıb
51.
Z.Nəbibəyli - "Bizə yaxın və uzaq Atmosfer" , çıxıb
52.
Z.Nəbibəyli - "İnsanın həyatında meşənin əhəmiyyəti", çıxıb
53.
Z.Nəbibəyli - "Təbiət hadisələri iki qütblüdür" "Difai" qəzeti
№ 08(11), 22 iyun 2008 il və "Yeni yol" qəzeti 23 iyun 2008 il
54.
Z.Nəbibəyli - "Laçın bölgəsinin bitki örtüyü"
55.
Z.Nəbibəyli - "Laçın meşələri"
56.
Z.Nəbibəyli - "Laçının mineral ehtiyatları"
57.
Z.Nəbibəyli - "Laçının içməli suları və müalicəvi su ehtiyatları"
58.
Z.Nəbibəyli - "Kosmik məlumatlardan hərb sahəsində istifadə"
çıxıb
59.
Z.Nəbibəyli - "Naxçıvanın ekoloji və hidrometroloji durumu"
çıxıb
60.
Z.Nəbibəyli - "Zəlzələ və Xəzər" çıxıb
61.
Z.Nəbibəyli - "Ekologiya, hirometrologiya və fövqəladə hallar"
363
62.
Z.Nəbibəyli - "Laçının özü və təbii sərvətləri vəhşiliklə talan
edilir", “Laçın -85”, 2009 il
63.
Z.Nəbibəyli - "Laçının təbii sərvətləri və ona ötəri bir baxış",
“Laçın – 85”, 2009 il
64.
G.M.Mahmudov - "İstehsal sahələrinin texnologiyası və
sənaye ekologiyası", Bakı – 1997 ci il
65.
Z.Nəbibəyli - "Xəzərin Azərbaycana aid sahil zolağının hazırki
ekoloji durumu"
66.
Z.Nəbibəyli - "Xəzərin kompleks ekoloji monitorinqi vacin
işlərdən biridir"
67.
Z.Nəbibəyli - "Abşeronda xəzər dənizi ilə əlaqəsi olan göllərin
ekoloji durumu"
68.
Z.Nəbibəyli - "Bakının əsas limanları və yanalma körpülərində
ekoloji durumu "
69.
Z.Nəbibəyli - "İstehsalat işləri aparılan adaların ekoloji durumu"
70.
Z.Nəbibəyli - "Respublikamızda milli ekoloji proqram"
71.
Z.Nəbibəyli - "Xəzər dənizi səviyyəsinin tərəddüdü və fövqə-
ladə hallar", "Bakının səsi" qəzetində çıxıb
72.
Nəbi Həmidov - "Dünyanı nədən və necə xilas etmək olar və
ya zəlzələ mexaniki hadisədir"
73.
Nəbi Həmidov - "Qlobal istiləşmə, yoxsa ?..."
74.
Г.С.Хозин – "Глобальные проблемы современности". Мо-
сква 1982 г
75.
В.Дешкин - "Беседы об экологии". Молодая гвардия 1979 г
76.
В.П.Тигаринов - "Природа Цивилизация. Человек". Ленин-
град 1978 г
77.
И.В.Гете - "Избранные сочинения по естесвознанию" Мо-
сква 1975 г
78.
И.П.Федоренко, Н.Ф.Рейлирс - "Стратегия Экоразвития.
Взаимодействие общества и природы как глобальная про-
блема современности". Обнинск 1981 г
79.
Г.И.Марчик - "Магистралы прогресса"
80.
Е.К.Федоров - "По законам природы"
81.
А.А.Горелов - "Экология – наука моделтрование". Москва
1985 г
82.
Б.Китаннович - "Планета и цивилизация в опасности". Мо-
сква 1985 г
364
MÜNDƏRĠCAT
Ön söz..................................................................................4
Redaktordan........................................................................6
I.
Azərbaycan türklərinin xalq feneologiyasından.......9
II.
Milli-mənəvi dəyərlərimiz və ekologiyamız.............16
III.
Bakı bulvarı tarixindən.............................................30
IV.
Azərbaycan ekologiyası XX əsrin sonunda.............32
V.
Respublikamızda milli ekoloji proqram..................45
VI.
Ətraf muhit haqqında Beynəlxalq saziĢlər,
Konvensiyalar və dövlətlərarası əlaqə........................49
6.1. Beynəlxalq sazişlər və dövlətlərarası əlaqə................49
6.2. Ətraf mühit haqqında beynəlxalq konvensiyalar........51
6.3. Respublikamızda milli proqram.................................52
6.4. Milli proqramın vacib istiqamətlərindən biri də
respublika meşələrin bərpa edilməsi və artırılması
məsələsidir.........................................................................53
6.5. Milli Meşəsalma Proqramı ilə yanaşı
Respublikamızda yay-qış otlaqlarının, biçənəklərinin
səmərəli istifadəsi proqramıdır..........................................54
VII.
Ətraf mühitin mühafizəsi, milli sularımız,
Xəzər və beynəlxalq hüquq...................................................57
7.1. Ətraf mühitin mühafizəsinə nəzarət və
standartlar..........................................................................57
7.2. Çirklənmiş mühitin mühafizəsinin hüquqi
əsasları tarixindən..............................................................59
7.3. Beynəlxalq dəniz hüququ və ya bir daha
Xəzərin statusu haqqında...................................................62
7.4. Ərazi sularından istifadənin beynəlxalq
hüquqi əsasları...................................................................66
7.5. Beynəlxalq hava hüququ.............................................69
VIII. Atmosfer mühiti və insan.......................................73
8.1. Təbii mühit və insan sağlamlığı..................................73
8.2. Udduğumuz havanı çirkləndirən mənbələr.................76
365
8.3. Ətraf mühit və biz.......................................................80
8.4. Udduğumuz havanın ekologiyası................................83
8.5. Bizə yaxın və uzaq Atmosfer......................................86
8.6. Azərbaycanda radioaktiv şüalanma.............................90
8.7. Ozon həyat üçün vacibdirmi?.....................................92
8.8. İnsan sağlamlığı və iqlim dəyişmələri........................97
IX. Azərbaycanda təbii – dağıdıcı hadisələrlə
fövqəladə halların “vəhdəti”...............................................102
9.1. Respublikada təbii dağıdıcı hadisələr
fövqəladə hal mənbələridir..............................................102
9.2. Fövqəladə hallarda sistemin fəaliyyəti.....................108
9.3. Fövqəladə hallarda əhaliyə xəbərdarlıq....................111
9.4. Respublika əhalisinin mühafizə və
özünü mühafizəyə hazırlanması......................................113
9.5. Milli xarakterimiz və fövqəladə hallar.....................115
9.6. Gənc nəslin mühafizəyə hazırlanması......................121
9.7. Həmkarlar İttifaqı və fövqəladə hallar.....................123
9.8. Hidrometeroloji xidmət və fövqəladə hallar............126
9.9. Xəzər dənizi səviyyəsinin tərəddüdü və
fövqəladə hallar...............................................................127
X.
ÇirklənmiĢ su mənbələri və fövqəladə hallar........133
10.1. Ekologiya, Hidrometeorologiya və
Fövqəladə hallar...............................................................133
10.2. Su çirkləndiricilər fövqəladə hal mənbələridir.......136
10.3. Hər cür ekstremal çirklənmə fövqəladə haldır........141
10.4. Bakı – Kür su kəmərləri fövqəladə hal
mənbəyi kimi...................................................................143
10.5. Sellər fövqəladə hal mənbəyidir.............................149
10.6. Güclü yağış fövqəladə hallardan biridir.................154
10.7. Xəzər fövqəladə hal mənbəyi kimi.........................157
10.8. Güclü qar fövqəladə hal yaradır.............................159
10.9. Güclü yağış xeyirlidirmi?.......................................162
10.10. Qlobal istiləşmə yoxsa...?.....................................164
XI.
Ġçməli su və onun ekologiyası..................................168
366
11.1. Azərbaycanda içməli suyun ekoloji vəziyyəti........168
11.2. Saf su haqqında nəyi bilirik?..................................170
11.3. İçdiyiniz suyu tanıyırsınızmı!.................................173
11.4. Abşeron suları.........................................................175
11.5. İçməli su niyə çatışmır?..........................................177
11.6. Azərbaycanda yağıntıların kimyəvi tərkibi.............180
11.7. Saf su uğrunda.........................................................182
XII.
MeĢə və canlı həyat.......................................189
12.1. İnsanın həyatında meşənin əhəmiyyəti...................189
12.2. Azərbaycan meşəsiz qala bilər................................196
12.3. Azərbaycan meşələrinə ciddi zərbə........................200
12.4. Torpağımıza qayğı, özümüzə qayğıdır...................203
12.5. Laçının özü və təbiəti vəhşiliklə talan edilir....... ...206
12.6. Azərbaycanda Dövlət Təbiət Qoruqları..................213
12.7. Respublikamızda Milli Parklar...............................234
12.8. İnsan sağlamlığı və iqlim dəyişmələri....................249
XIII.
Xəzərə pislik etməyin, yaxĢılığa isə
ehtiyacı olmayacaq...............................................................255
13.1. Xəzər tarixindən məqamlar və onunla bağlı
yaranan fövqəladə hallar..................................................255
13.2. Təbiət hadisələri iki qütblüdür................................262
13.3. Beynəlxalq dəniz hüququ........................................267
13.4. Xəzər tərəddüdünün bəzi səbəbləri.........................270
13.5. Zəlzələ və Xəzər.....................................................275
13.6. Xəzərə neft, sink, mis.......axıdılır...........................278
13.7. Xəzərin ekologiyası................................................279
13.8. Bakının ekoloji problemlərindən biri......................281
13.9. Abşeron can üstündədir...........................................286
13.10. Xəzərin əsas çirklənmə mənbəyi Volqadır...........288
13.11. Xəzərin Azərbaycana aid sahil zolağının
hazırki ekoloji durumu.....................................................294
13.12. Xəzərin kompleks ekoloji monitorinqi vacib
işlərdən biridir..................................................................318
XIV.
Qara qızıl və onun fəsadları........................323
367
14.1. Azərbaycanda neft – qaz istehsalı tarixi
və ya dünyanın neft akademiyası.....................................323
14.2. Neftin fiziki – kimyəvi xüsusiyyətləri və
ətraf mühitdə fövqəladə hal yaratması.............................330
14.3. Dünya neft – qaz tarixindən....................................336
14.4. Bəzi sahil neft – qazçıxarma sahələrindəki
ekoloji durum...................................................................339
14.5. Bakının əsas limanları və yanalma körpülərində
ekoloji durum...................................................................341
14.6. İstehsalat işləri aparılan adaların ekoloji durumu...343
14.7. Abşeronda Xəzər dənizi ilə əlaqəsi olan
göllərin ekoloji durumu....................................................347
14.8. Abşeron sahillərində Xəzərin çirklənmə
səbəblərindən biri də........................................................352
XV. Naxçıvanın ekoloji və hidrometeroloji durumu.......355
İstifadə olunmuş mənbələr...............................................360
Dostları ilə paylaş: |