Azərbaycan dövləti xalqımızın və bəşəriyyətin tarixindəki bütün unudulmaz hadisələrə daim hörmət və ehtiramla yanaşmaq ənənəsini davam etdirir. Ötən əsrin
Yüklə 50,79 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- İttifaq MİRZƏBƏYLİ, “Xalq qəzeti” 9 May – Faşizm üzərində Qələbə Günüdür
- Azərbaycan xalqı bilməlidir ki, İkinci dünya müharibəsinin veteranları bizim ən əziz, ən mötəbər insanlarımızdır. Onlara
- 1941-1945-ci illərdə İkinci dünya müharibəsində
- Zərifə BƏŞİRQIZI, “Xalq qəzeti” 9 may 2017-ci il, çərşənbə axşamı 12
|
tarixindəki bütün unudulmaz hadisələrə daim hörmət və ehtiramla yanaşmaq ənənəsini davam etdirir. Ötən əsrin 30-cu illərindən etibarən Avropanın və bütün dünyanın başı üzərində ölüm saçan, qan-qada gətirən qara buludlar kimi əsən faşizm üzərində 9 may 1945-ci il tarixli qələbənin bütün ildönümlərinin qeyd edilməsi də məhz həmin ənənənin tərkib hissəsidir. Təsadüfi deyil ki, Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev bu möhtəşəm Qələbənin qazanılma- sında xidmətləri olmuş insanlara qayğı göstərilməsi üçün daim xüsusi sərəncamlar imzalayır. Dövlət başçı- mızın bu il aprelin 24-də imzaladığı “1941-1945-ci illər İkinci dünya müharibəsi iştirakçılarına, həlak olmuş və ya sonralar vəfat etmiş döyüşçülərin dul arvadlarına, arxa cəbhədə fədakar əməyinə görə orden və medallarla təltif edilmiş şəxslərə birdəfəlik maddi yardım verilməsi haqqında” sərəncamı da məhz müharibə veteranlarına və onlara tay tutulan şəxslərə göstərilən dövlət qayğısının tərkib hissələrindəndir. Sənəddə deyilir: Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 109-cu maddəsinin 32-ci bəndini rəhbər tu- taraq, 1941-1945-ci illər İkinci dün- ya müharibəsində Qələbənin 72-ci ildönümü ilə əlaqədar qərara alıram: “1941-1945-ci illər İkinci dünya müharibəsi iştirakçılarına 1000,0 (min) manat məbləğində, İkinci dün- ya müharibəsində həlak olmuş və ya sonralar vəfat etmiş döyüşçülərin dul arvadlarına, həmin dövrdə arxa cəbhədə fədakar əməyinə görə orden və medallarla təltif edilmiş şəxslərə, İkinci dünya müharibəsi illərində döyüş cəbhələrinin arxa hüdudla- rı, yaxud döyüşən donanmaların əməliyyat zonaları daxilində ordu- nun və donanmanın mənafeyi üçün tapşırıqları yerinə yetirmiş xüsusi birləşmələrin işçilərinə, İkinci dünya müharibəsi dövründə Leninqrad şəhərinin müdafiəsinə görə müvafiq medal və döş nişanı ilə təltif edilmiş şəxslərə, habelə Leninqrad şəhərinin mühasirəsi iştirakçılarına 500 (beş yüz) manat məbləğində birdəfəlik maddi yardım verilsin”. Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin rəsmi say- tında qeyd edilir ki, dövlət başçı- sının sərəncamı, ümumilikdə, 13 min 312 nəfər şəxsə şamil olunub. Onlardan 1941-1945-ci illər İkinci dünya müharibəsi iştirakçıları olan 763 nəfərin hər birinə 1000 (min) manat məbləğində birdəfəlik maddi yardım ödənilib. Qalan 12 min 549 nəfər isə İkinci dünya müharibəsində həlak olmuş və ya sonralar vəfat etmiş döyüşçülərin dul arvadları, həmin dövrdə arxa cəbhədə fədakar əməyinə görə orden və medallarla təltif edilmiş şəxslər, İkinci dünya müharibəsi illərində döyüş cəbhələrinin arxa hüdudla- rı, yaxud döyüşən donanmaların əməliyyat zonaları daxilində ordu- nun və donanmanın mənafeyi üçün tapşırıqları yerinə yetirmiş xüsusi birləşmələrin işçiləri, İkinci dünya müharibəsi dövründə Leninqrad şəhərinin müdafiəsinə görə müvafiq medal və döş nişanı ilə təltif edilmiş şəxslər, habelə Leninqrad şəhərinin mühasirəsi iştirakçılarıdır. Həmin vətəndaşların hər birinə isə 500 (beş yüz) manat məbləğində birdəfəlik maddi yardım verilib. Xüsusilə qeyd edilməli daha iki fakt vardır. Birinci, sərəncamda nəzərdə tutulan şəxslərə birdəfəlik maddi yardımlar avtomatlaşdırıl- mış qaydada onların pensiya üzrə plastik kart hesablarına köçürü- lüb. İkinci fakt isə ondan ibarətdir ki, Azərbaycanda İkinci dünya müharibəsi iştirakçılarına verilən birdəfəlik maddi yardımın məbləği MDB-yə üzv ölkələrdə həmin insanlara ödənilən müvafiq yardım məbləğlərindən ən yüksəyidir. O ki qaldı xalqımızın qəhrəman övladlarının faşizm üzərindəki Qələbənin qazanılmasındakı roluna, qətiyyətlə deyə bilərik ki, Azərbaycan faşizm üzərində tarixi Qələbəyə sanballı töhfələr vermiş- dir. Bu şanlı Qələbədə böyük payı olan Azərbaycan xalqı cəbhəyə 680 min oğul və qızını yola salmış, onla- rın təxminən yarısı döyüş meydan- larından geri qayıtmamışdır. Həmin müharibə zamanı göstərdikləri igidliyə görə 130-dan çox Azərbaycan vətəndaşı Sovet İttifaqı Qəhrəmanı adına layiq görülmüş, 170 mindən çox əsgər və zabitimiz isə müxtəlif orden və medallarla təltif edilmişdir. Azərbaycanlılardan formalaşdırılan 77-ci, 223-cü, 336-cı, 402-ci və 416-cı milli atıcı diviziyaları şanlı döyüş yolu keçmişdir. Xalqımızın qəhrəman övladları Moskva, Leninqrad, Kiyev, Stalinqrad, Simferopol, Odessa və irili-xırdalı yüzlərlə digər yaşayış məntəqəsi uğrunda rəşadətlə döyüşmüşlər. Həmyerlilərimiz Pol- şa, Çexoslovakiya, Yuqoslaviya və digər ölkələrin azad olunmasında da yaxından iştirak etmişlər. Təsadüfi deyil ki, İkinci dünya müharibəsində qəhrəmanlıq və şücaət göstərmiş azərbaycanl əsgər və zabitlərin keçdiyi hərb yolu Avropanın bütün ölkələrində hörmət və ehtiramla anılır. Çün- ki həmin ölkələrdə davam edən partizan hərəkatlarında iştirak edən soydaşlarımız saysız-he- sabsız qəhrəmanlıq nümunələri göstərmişlər. Ona görə də şərəfli döyüş yolu keçən Azərbaycan övladlarının qəhrəmanlıq və şücaəti heç vaxt yaddaşlardan silinmir, gənc nəsil üçün əsl vətənpərvərlik nümunəsidir. Adıçəkilən müharibə haqqında hazırlanmış ensiklopediya materi- allarında göstərilir ki, Azərbaycan xalqı faşizmə qarşı müharibədə döyüş meydanları ilə yanaşı, arxa cəbhədə də əsl şücaət və əzmkarlıq göstərmişdir. Belə ki, Qələbənin qazanılmasında Bakı nefti əvəzsiz rol oynamışdır. 1941-1945-ci illər müharibəsi zamanı Sovet İttifaqının sərf etdiyi neftin 70 faizindən çoxu, benzinin 80 faizi, motor yağlarının isə 90 faizi Azərbaycanda istehsal olunmuşdu. Böyük Qələbənin qazanılmasın- da Azərbaycan qadınının da kifayət qədər rolu olmuşdur. Çünki həmin illərdə iqtisadiyyatı başdan-başa müharibə dövrünün tələblərinə uyğun qurulmuş respublikamızda orduya səfərbər edilmiş işçilərin əvəzinə qadınlar və yeniyetmələr cəlb olunmuşdular. Müharibənin ilk ilində neft sənayesində işləməyə 11 min qadın gəlmişdi. Gənclərdən ix- tisaslı kadrlar hazırlanması üzrə bö- yük işlər görülürdü. Müəssisələrdə və kolxozlarda işləyənlərin təxminən 70 faizi qadınlar idi. Çox təəssüf ki, Azərbaycan öz dövlət müstəqillini bərpa edəndən sonra ölkəmizə rəhbərlik edən siyasət naşıları 9 May – Qələbə Gününün ölkə miqyasında qeyd olunmasını qadağan etmişdilər. Məhz ulu öndər Heydər Əliyevin siyasi hakimiyyətə qayıdışından sonra İkinci dünya müharibəsi iştirak- çılarının mənəvi haqları özlərinə qaytarılmışdır və 1994-cü ildən başlayaraq Azərbaycanda Qələbə Günü qeyd olunur. Ölkəmizdə müharibə veteranlarına qayğının və onların sosial müdafiəsinin gücləndirilməsi dövlət siyasətinin əsas istiqamətlərindən biridir. Sevindirici haldır ki, Azərbaycanın daha da qüdrətləndirilməsi üçün Heydər Əliyev siyasətinin bütün incəliklərindən məharətlə və yaradıcılıqla istifadə edən Pre- zident İlham Əliyev də İkinci dünya müharibəsinin ağır və çətin sınaqlarından keçmiş veteranların qayğılarına həssaslıqla yanaşır. Bu həssaslıq barədə yuxarıda söz açdıq. Əlavə edilməli məqam isə ondan ibarətdir ki, 1941-1945-ci illər Bö- yük Vətən müharibəsi əlillərinin və onlara bərabər tutulan şəxslərin xü- susi avtonəqliyyatla təmin edilməsi barədə Prezident İlham Əliyevin imzaladığı müvafiq sərəncamlar Azərbaycanın dövlət siyasətinin insan amilinə söykənməsi və huma- nist mahiyyət kəsb etməsinin bariz nümunəsidir. Bəli, müharibə illərində bütün azərbaycanlılar faşizm üzərində Qələbənin yaxınlaşdırılmasına öz töhfələrini verirdilər. Hamı bilirdi ki, Hitler Almaniyasının planlarında Azərbaycanı da işğal etmək var idi. Fürer hətta Bakının sənaye və hərbi əhəmiyyətli obyektlərinin dəqiq xəritəsini hazırlamaq barədə tapşırıq da vermişdi. Tarixi mənbələrdə göstərilir ki, Qafqaza hücum planın- da Bakının tutulmasının dəqiq vaxtı belə göstərilmişdi. Dəfələrlə qeyd etdiyimiz kimi, həmin əsrin son onilliyində daha bir faşist, Hitlerdən də betər qaniçənlik etmiş Serj Sarkisyan da Azərbaycanın Xocalı əhalisini qır- mış, şəhəri xarabazara çevirmişdir. Amma yaxşı ki, tarix təkrar olunur. Məhz o təkrar nəticəsində biz 1945- ci il mayın 9-dakı Qələbənin sevin- cini Sarkisyanın burnunu sındıraraq Xankəndiyə, Şuşaya Azərbaycan bayrağını sancanda da yaşaya- cağıq... Ötən ilin aprel döyüşləri göstərdi ki, həmin gün uzaqda deyil.
alman faşizmi üzərində Qələbənin əldə olunmasında yaxından iştirak edərək, müstəsna xidmətləri ilə seçilən Azərbaycan bu gün, eyni zamanda, bu müharibənin iştirakçılarının etibarlı sosial müdafiəsinin təmin olunması istiqamətində fəal dövlət siyasətinə malikdir. Ölkəmiz dövlət müstəqilliyini bərpa etdikdən sonra ilk vaxtlar- da bu təbəqədən olan insanlara biganə münasibət özünü göstərsə də, ümummilli lider Heydər Əliyevin 1993-cü ildə xalqımızın iradəsi ilə yenidən respublikaya qayıdışından sonra bu ədalətsiz yanaşmaya son qoyulub. İkinci dünya müharibəsi iştirakçılarını cəmiyyətimizin ən hörmətli insan- ları kimi dəyərləndirən ulu öndər 9 May – Qələbə Gününün yenidən dövlət bayramları sırasına daxil edilməsini, həmin müharibənin iştirakçılarının sosial müdafiəsi sahəsində mühüm addımların atılmasını təmin edib. 2003-cü ildən etibarən Azərbaycan Prezidenti tərəfindən bu siyasət uğurla davam etdirilir. Dövlət başçısının müvafiq fərmanı ilə 2008-ci il sentyabrın 1-dən müharibə əlillərinə, o cümlədən İkinci dünya müharibəsi əlillərinə Azərbaycan Respublikası Prezi- dentinin aylıq təqaüdünün təyin olunaraq ödənilməsinə başlanı- lıb. Ötən dövrdə bu təqaüdlərin məbləği orta hesabla 2 dəfədən çox artırılaraq, I qrup əlillər üçün 165 manata, II qrup əlillər üçün 143 manata, III qrup əlillər üçün 110 manata çatdırılıb. Müharibə iştirakçılarından hazırda 431 nəfəri müharibə əlili kimi, 332 nəfəri isə müharibə iştirakçısı kimi Prezident təqaüdü alır. Həmçinin dünya müharibəsi iştirakçıları, həmin dövrdə Leninqrad şəhərinin mühasirəsi zamanı şəhərin müəssisələrində, idarə və təşkilatlarında işləmiş və “Leninqradın müdafiəsinə görə” medalı, “Leninqrad mühasirəsində yaşayan” döş nişanı ilə təltif edil- miş şəxslərə də aylıq 110 manat məbləğində olmaqla Azərbaycan Prezidentinin təqaüdləri verilir. Bu sosial təminat növü ilə bərabər, İkinci dünya müharibəsi əlilləri və iştirakçıları əmək pensiyaları ilə təmin olunur- lar və onların yaşa görə əmək pensiyalarının baza hissəsinin üzərinə qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuş qaydada əlavələr də hesablanıb. Ötən dövrdə digər müharibə əlilləri ilə yanaşı, 102 nəfər İkinci dünya müharibəsi əlilinin mənzillə, bu təbəqədən olan 1117 nəfərin minik av- tomobili ilə təminatı həyata keçirilib. Həmin vətəndaşların dövlət hesabına bərpa-müalicə xidməti, sanator-kurort put- yovkaları və s. ilə təminatı sahəsində də məqsədyönlü işlər görülür. Eyni zamanda, sosial xidmətlərə ehtiyac duyan 32 nəfər dünya müharibəsi iştirakçısına müraciətlərinə uyğun olaraq, sosial işçilər tərəfindən evlərində sosial xidmətlər göstərilir. Hər il 9 May – Qələbə Günü ərəfəsində Prezident İlham Əliyev tərəfindən İkinci dünya müharibəsi iştirakçılarına, həlak olmuş və ya sonradan vəfat etmiş döyüşçülərin dul arvadlarına, arxa cəbhədə fədakar əməyinə görə orden və medallarla təltif edilmiş şəxslərə birdəfəlik maddi yardımların verilməsi barədə sərəncamların imzalanması da həmin insanlara yüksək diqqət və qayğıdan xəbər verir. Bu il də qeyd olunan şəxslərə birdəfəlik yardım verilməsi barədə dövlət başçısı tərəfindən 24 aprel 2017- ci il tarixli sərəncam imzalanıb və bu məqsədlə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ehti- yat fondundan 7,2 milyon manat vəsait ayrılıb. Sərəncamın icrası olaraq, ümumilikdə, 13 312 nəfər şəxs ƏƏSMN tərəfindən birdəfəlik maddi yardımlarla təmin olunub. Onlardan 1941-1945-ci illər müharibəsi iştirakçıları olan 763 nəfərin hər birinə 1000 manat məbləğində, qalan 12 549 nəfərin isə hər birinə 500 manat məbləğində birdəfəlik maddi yardım ödənilib. Ümumilikdə, Azərbaycan MDB-yə üzv ölkələr arasında hər il Qələbə günü ərəfəsində dünya müharibəsi iş- tirakçılarına ən yüksək məbləğdə birdəfəlik maddi yardımın verildi- yi ölkədir. Zərifə BƏŞİRQIZI, “Xalq qəzeti” 9 may 2017-ci il, çərşənbə axşamı 12 Yüklə 50,79 Kb. Dostları ilə paylaş:
|