~~~~~~~~~~
Qarabağın Tutusu
~~~~~~~~~~
1
İRADƏ ƏLİLİ
QARABAĞIN
TUTUSU
Bakı - “MBM” - 2015
~~~~~~~~~~
Qarabağın Tutusu
~~~~~~~~~~
2
Kitab sonuncu Qarabağ müharibəsinin iştirakçısı
Rüxsarə (Tutu) Cumayevanın həyatından bəhs edir.
Redaktor:
German
Məsləhətçi:
Ülkər Nazimqızı
Korrektor:
İlhamə Sultan
Operatorlar:
Leyla Həsənova
Ülviyyə Əliyeva
İradə Əlili. “Qarabağın Tutusu”.
Bakı. “MBM”. 2015. 114 səh.
İSBN: 5-8020-2095-4
© İradə Əlili, 2015.
~~~~~~~~~~
Qarabağın Tutusu
~~~~~~~~~~
3
ÖN SÖZ
(Redaktordan)
ünyada baş verən bütün müharibələrin müəyyən
müddətdən sonra araşdırılması, analiz edilməsi və
gələcək nəsillərə hər-hansı bir formada təqdim edilməsi
təbii haldır. Siyasətçilər müharibənin baş vermə səbəb-
lərinə, tarixçilər dövrünə və gedişatına, yazıçılar isə daha
çox insan amilinə diqqət yönəldirlər. Döyüşlərdə qəhrə-
manlıq, igidlik, cəsurluq, rəşadət və fədakarlıq nümayiş
elətdirən insanlar bədii, sənədli və tarixi romanların qəhrə-
manlarına çevrilirlər. Bu baxımdan sonuncu Qarabağ
müharibəsi nə siyasətçilər, nə tarixçilər, nə də yazıçılar
tərəfindən kifayət qədər araşdırılmayıb. Mən bu fikirdəyəm
ki, hər bir müharibə iştirakçısının həyatı və döyüş yolu
ayrıca bir əsərin mövzusudur. Özünü Vətənə atılan güllə-
lərə sipər edən insanların taleyi ən azı publisist və jurnalist
yazılarında öz əksini tapmalıdır. Xüsusi qəhrəmanlıq və
rəşadət göstərmiş fədailərimiz isə ayrıca kitab və filmlərlə
təqdim olunmalıdırlar ki, içimizdəki Vətən eşqi ölməsin,
Qarabağ kimi tarixi bir yurd yerimizin hələ də düşmən
tapdağında olduğunu unutmayaq.
Oxuculara təqdim olunan bu kitab İradə Əlilinin gərgin
əməyinin, Vətən eşqindən doğan istəyinin, arzusunun
bədii-publisist məhsuludur. Kitab xalqımızın igid qızı,
sonuncu Qarabağ müharibəsində fədakarlıq göstərmiş,
neçə-neçə döyüşçümüzü ölümün pəncəsindən qurtarmış
Rüxsarə Cumayevanın həyat və döyüş yolunu əks etdirir.
D
~~~~~~~~~~
Qarabağın Tutusu
~~~~~~~~~~
4
Hiss olunur ki, müəllif ilk dəfədir ki, müharibə mövzusunda
əsər yazır. Lakin buna baxmayaraq, İradə xanımın bu əsərə
verdiyi önəm, çəkdiyi zəhmət və əldə etdiyi nəticə göz
qabağındadır və təqdirəlayiqdir. Tutu ləqəbli Rüxsarənin
həyatından fraqmentlər, onun döyüş yoldaşlarının tapılıb,
Tutu haqqında olan fikirlərin toplanması, fotoların əldə
edilməsi bir günün, bir həftənin, bir ayın işi deyil. İradə
xanım Qarabağ müharibəsinin iştirakçısı deyil. Heç vaxt da
Qarabağda olmayıb. Amma nə qədər ki, Qarabağ yağı
əsarətindədir ruhən Qarabağlıdır İradə xanım. Elə buna
görə də hər bir Qarabağ qazisinin yaşadığı hissləri içindən
keçirib, özününküləşdirməyi bacaran, hər bir Qarabağ
qazisini özünə doğma bilən bu vətənpərvər yazıçı xanım
Rüxsarənin də ömrünə, taleyinə, həyatda yaşadığı acılara,
üzləşdiyi çətinliklərə biganə qalmamış, onu olduğu kimi
oxuculara çatdırmağa çalışmışdır. Və mən qətiyyətlə deyə
bilərəm ki, İradə xanım buna nail olmuşdur.
Mən Rüxsarə Cumayevanı şəxsən tanıyıram. Onun fəda-
karlığı haqqında məlumatım var, əzminə, iradəsinə bələ-
dəm. Təcavüzə məruz qalmış Vətəndən, haqqı tapdalanmış
bir Vətən övladından söhbət düşəndə özündən çıxaraq
çılğınlıqla, yana-yana, hətta deyərdim ki, qışqıra-qışqıra
danışmağının dəfələrlə şahidi olmuşam. Onun həyatı, döyüş
yolu, müharibədən sonrakı qəmli həyat hekayəsi doğrudan
da gənclərə və gələcək nəsillərə çatdırılması vacib olan
maraqlı bir dastandır. Uşaqlıqdan ayaqları şikəst olan, buna
baxmayaraq hələ «Meydan hərəkatı» dövründə özünü
Vətənpərvərlərdən kənarda təsəvvür etməyən Rüxsarə
~~~~~~~~~~
Qarabağın Tutusu
~~~~~~~~~~
5
Cumayeva meydanın ən fəal üzvlərindən olmuş, o vaxtlar
meydanda uzunmüddətli aclıq aksiyası keçirənlərə qoşul-
muşdu. Müharibə ölüm-dirim xarakteri alanda isə qəti
qərarını vermiş və döyüşlərin ən qaynar nöqtəsinə -
Ağdama yollanmışdı.
Azərbaycanın milli qəhrəmanı (ölümündən sonra) Şirin
Mirzəyevin ilk dəfə görəndə Tutu adlandırdığı («Qaraca
qız» filminin qəhrəmanı Tutuya oxşadığına görə) bu qız
döyüşçülərin yaddaşında elə Tutu kimi qalıb. Çoxları onun
adının Rüxsarə olduğunu heç bu gün də bilmirlər. Amma
bilirlər ki, bu qadın vətənpərvər, igid və fədakar bir
insandır. İradə Əlilinin yuxusuz gecələrinin məhsulu olan
bu kitabı oxuduqdan sonra Rüxsarəni daha çox adam
tanıyacaq, Rüxsarənin keçdiyi döyüş bölgələrində nələrin
baş verdiyindən xəbərdar olacaqlar.
Mən Rüxsarə Cumayevanın yaşadığı mənzildə dəfələrlə
olmuşam. Altı kvadrat metrlik bir otaqlı mənzildə on dörd
yaşlı qızıyla yaşayan bu cəfakeş ananın evi həmişə
Vətənpərvər, döyüşkən, Azərbaycan torpaqlarının azadlığı
uğrunda hər an döyüşlərə atılmağa hazır olan cəngavər
insanların, ziyalıların görüş yeri olub.
İradə xanım, mən sizə öz zərif çiyinlərinizi bu ağır
yükün altına verdiyiniz üçün təşəkkür edirəm. Böyük
olmasa da bu əsər Vətənpərvərliyin təbliği, bəzi tarixi fakt-
ların araşdırılması, Vətən uğrunda canından keçən insan-
ların xalqa tanıdılması baxımından vaxtında yazılmış də-
yərli və maraqlı bir əsərdir. Siz böyük bir iş görmüsünüz,
İradə xanım. Kaşki pul qazanmaq məqsədilə cild-cild kitab-
Dostları ilə paylaş: |