9
ELBRUS ƏLİZADƏ, NƏRMİNƏ SEYFULLAYEVA
İRKƏN AKTOPRAK, YELENA ŞABANOVA
Ümumtəhsil məktəblərinin 9-cu sinfi üçün
“Coğrafiya”
fənni üzrə
DƏRSLİK
Dərsliklə bağlı rəy, irad və təkliflərin
və
derslik@edu.gov.az elektron ünvanlara göndərilməsi xahiş olunur.
Əməkdaşlığınız üçün əvvəlcədən təşəkkür edirik!
Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin
03.06.2016-cı il tarixli 369 №-li
əmri ilə təsdiq olunmuşdur.
© Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi – 2016
Müəlliflik hüquqları qorunur. Xüsusi
icazə olmadan bu nəşri və
yaxud onun hər hansı hissəsini yenidən çap etdirmək, surətini çıxarmaq,
elektron informasiya vasitələri ilə yaymaq qanuna ziddir.
“Bakı” nəşriyyatı
bn@bakineshr.az
HEYDƏR ƏLİYEV
AZƏRBAYCAN XALQININ ÜMUMMİLLİ LİDERİ
AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ
DÖVLƏT HİMNİ
Üzeyir Hacıbəylinin,
Əhməd Cavadındır.
Azərbaycan! Azərbaycan!
Ey qəhrəman övladın şanlı Vətəni!
Səndən ötrü can verməyə cümlə hazırız!
Səndən ötrü qan tökməyə cümlə qadiriz!
Üçrəngli bayrağınla məsud yaşa!
Minlərlə can qurban oldu!
Sinən hərbə meydan oldu!
Hüququndan keçən əsgər
Hərə bir qəhrəman oldu!
Sən
olasan gülüstan,
Sənə hər an can qurban!
Sənə
min bir məhəbbət
Sinəmdə tutmuş məkan!
Namusunu hifz etməyə,
Bayrağını
yüksəltməyə
Cümlə gənclər müştaqdır!
Şanlı Vətən! Şanlı Vətən!
Azərbaycan! Azərbaycan!
Musiqisi
sözləri
B a ş l ı q l a r
1. Coğrafi informasiyanın təqdimolunma üsulları . . . . . . . . . . . . 7
2.
Relyef və onun təsərrüfata təsiri
3. Avropanın relyefi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
4. Asiyanın relyefi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
5. Şimali Amerikanın relyefi . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
6. Cənubi Amerikanın
relyefi
. . . . . . . . . . . . . . . . . 29
7. Afrikanın relyefi
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32
8. Avstraliyanın relyefi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37
9. Azərbaycanın relyefi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40
İqlim və onun təsərrüfatda rolu
10. Günəş işığı və istiliyinin Yer kürəsində paylanması . . . . . . . 44
11. Günəşli saatlardan istifadə
. . . . . . . . . . . . . . . . 48
12. Praktik dərs. Saat qurşaqları . . . . . . . . . . . . . . . . 51
13. Günəş radiasiyası
və iqlim
. . . . . . . . . . . . . . . . 54
14. Avropanın iqlimi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57
15. Asiyanın iqlimi
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61
16. Şimali Amerikanın iqlimi . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64
17. Cənubi Amerikanın iqlimi . . . . . . . . . . . . . . . . . 67
18. Afrikanın iqlimi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69
19. Avstraliyanın iqlimi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72
20. Praktik dərs. Azərbaycanın iqlimi . . . . . . . . . . . . . . 74
Su ehtiyatları və onların iqtisadi əhəmiyyəti
21. Avropanın daxili suları
. . . . . . . . . . . . . . . . . . 80
22. Asiyanın daxili suları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83
23. Şimali Amerikanın daxili suları . . . . . . . . . . . . . . . 86
24. Cənubi Amerikanın daxili suları . . . . . . . . . . . . . . . 89
25. Afrikanın daxili suları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92
26. Avstraliyanın daxili suları . . . . . . . . . . . . . . . . . 95
27. Dünya okeanından istifadə. . . . . . . . . . . . . . . . . 98
28. Azərbaycanın su anbarları və kanalları . . . . . . . . . . . 102
Topoqrafik xəritələri necə oxumalı . . . . . . . . . . . . . . . . 11
I bölmə
YER KÜRƏSİNİN TƏBİƏTİ VƏ
ONUN TƏSƏRRÜFAT ƏHƏMİYYƏTİ
I.
II.
III.
· Ümumiləşdirici tapşırıqlar . . . . . . . . . . . . . . . . . 43
· Ümumiləşdirici tapşırıqlar
. . . . . . . . . . . . . . . . 78
· Ümumiləşdirici tapşırıqlar . . . . . . . . . . . . . . . . 105
9
Coğrafiya
5