2. Özellikleri: Kaolin; başta granit ve diğer magmatik/volkanik kayaçların yerlerinde bozunmaları sonucu oluşan ve ana minerali kaolinit olan bir kil grubudur ilk defa Çin’nin Jiangxi bölgesinde M.Ö

Yüklə 246,57 Kb.

tarix	11.04.2018
ölçüsü	246,57 Kb.
	#37567

2. Özellikleri:

Kaolin; başta granit ve diğer magmatik/volkanik kayaçların yerlerinde bozunmaları sonucu oluşan ve ana minerali kaolinit olan bir kil grubudur. ilk defa Çin’nin Jiangxi bölgesinde M.Ö. 3000 yıllarında “Kau-Ling” isimli bir Çinli tarafından bulunmuş ve ismi kayaç adı olarak verilmiştir.

1.Ticari Mineralleri:

Kaolin grubu killlerin ana bileşimi alüminyum hidrosilikat olup en önemli mineralleri dioktahedral sistemli kaolinit [Al₄Si₄O₁₀(OH)₈] ve halloysit [Al₄Si₄O₆(OH)₁₂]; trioktahedral sistemli şamozit [(Fe⁺²,Mg)_4.4(Fe⁺³,Al⁺³)_1.4(Si_2.8Al_1.2)O₁₀(OH)₈] dir.

Literatürde çoğunlukla, kaolin ve kil aynı anlamı verecek şekilde kullanılmaktadır. Kaolin, beyaz, plastik, yumuşak kil türü olup çok küçük tane boyutu ( 2μm) ile temsil edilir. Kaolinin yoğunluğu 2.62 gr/cm³ ve sertliği 1.5-2 arasındadır. Kalsine edilmiş kaolinin yoğunluğu ise 2.63 gr/cm³, sertlik 6-8 arasında ve kırılma indisi 1.62’dir. İdeal bileşiminde % 46.5 SiO₂; % 39.5 Al₂O₃ ve % 14.0 H₂O bulunmaktadır. Ancak, temel yapıcı eleman olan alüminyumun azalması halinde, bileşime az oranlarda demir, kükürt ve potasyum girer. Potasyum varlığı (K₂O) bir miktar alünit içerdiğini gösterir, bu da ısıl işlemde ateş kaybının artmasına neden olduğu için istenmeyen bir durumdur. Kaolin 200 ⁰C’de higroskopik suyunu kaybeder, 1000 ⁰C’de ise mullit (3Al₂O₃.2SiO₂) ve silise (SiO₂) dönüşür.

Halloysit; Baron Omalius d’Halloy (1707-1789) tarafından ilk defa Belçika’da bulunmuştur. Kaolinite benzer, fakat daha fazla hidroksil içerir ve uzun tüp şeklinde kristallere sahiptir. Halloysit % 91-92 parlaklığa sahip; % 0.28 dolayında Fe₂O₃ ve % 0.08 dolayında TiO₂ içerir.

Ball clay; plastik bir kil olup içinde ince taneli kuvars, mika, feldispat, smektit, illit, boksit, klorit ve karbonat mineralleri bulunabilir. Kalsine edilmiş Fe-kloritçe zengin ball kili Şamot olarak adlandırılır ve % 35-40 oranında Al₂O₃ içerir. Flint kili (Flint clay) ise düzgün, mikro kristalli, ana mineral olarak kaolinit içeren, konkoidal yapıda ve sert bir kayaçtır. Ateş kili (Fire clay) refrakter özelliğe sahip, yüksek sıcaklıkta deformasyon geçirmeyen, düzensiz yapıdaki kaolinit minerallerinden oluşan silis ve alüminyumca zengin bir kil türüdür. Kaolin grubu minerallerden kaolinit ve halloysit’e ait tipik kimyasal bileşimler Çizelge 1’de verilmektedir. Seramik ve çimento kalitesindeki kaolin tipi killer, refrakter özellikli killer, Çin Kili (Chine Clay) ve Flint gibi kil tiplerine ait kimyasal özellikler karşılaştırmalı olarak Çizelge 2’de, Türkiye’nin değişik bölgelerinde üretilen kaolinlere ait kimyasal özellikler ise Çizelge 3’de verilmiştir.
Çizelge 1. Kaolinit ve Halloysit Minerallerinin Tipik Kimyasal Bileşimleri [1,2,3,4]

	Kaolin Türkiye	Kaolin Georgia	Kaolin İngiltere	Hidrate Halloysit	Dehidrate Halloysit	Fe’ce Zengin Halloysit
SiO₂	45.0 – 47.0	45.30	46.77	40.0 – 46.0	46.20	44.70
Al₂O₃	37.0 – 40.0	38.38	37.79	35.0 – 40.0	39.80	28.10
Fe₂O₃	0.01 – 0.8	0.30	0.36	0.01 – 0.4	0.17	12.80
CaO	0.05 – 0.6	0.05	0.13	0.2 – 0.8	0.34	eser
MgO	0.1 – 0.3	0.25	0.24	eser– 0.2	0.02	0.1
Na₂O	0.1 – 0.3	0.27	0.05	0.01 – 0.2	0.01	1.70
K₂O	0.2 – 0.5	0.04	1.49	eser– 0.5	0.02	---
TiO₂	0.5 – 3.0	1.44	0.02	0.01 – 0.2	0.02	---
H₂O	0.2 – 14.0	13.97	12.97	2.0 – 14.50	14.00	13.30

Çizelge 2. Seramik ve Beyaz Çimento Kaolinleri ve Refrakter Killerin Kimyasal Bileşimi

	Seramik Kaolinleri*	Beyaz Çimento Kaolinleri**	Refrakter Killer	Çin Kili	Flint (A.B.D)
SiO₂	59.5-73	51-67.5	33.3-44.0	49.5-52.5	44.4-45.9
Al₂O₃	19.0-28.0	22.0-29.0	36.0-45	30.0-35.0	35.8-38.6
Fe₂O₃	0.5	0.4	2.0-2.1	0.4	0.55-0.75
TiO₂	0.3-0.4	0.4-0.5	0.9-1.0	0.2	2.1-2.28
CaO	0.1-0.2	0.1	0.2-0.3	0.1	0.04-0.06
MgO	0.1-0.2	0.1	0.2-0.3	0.1	0.1-0.4
K₂O	0.1-0.3	0.5-2.0	0.2-0.8	0.1	0.3-0.5
Na₂O	0.1-0.3	0.3-0.4	0.4-1.0	0.2	0.1-0.4
Ateş Kaybı	6.7-10.5	9.0-20.0	15.0-18.0	13.4-15.0	13.0-14.0

(*):K1-K3 kodlu killer; (**):KCW1-KCW3 kodlu killer [Esan A.Ş]

3. Kullanım Alanları: Kaolinler seramik ve kağıt sanayilerinin en önemli hammaddesidir. Ayrıca, kaolinler kristalleşme derecesine, parlaklığına, beyazlığına, örtücülüğüne, film dayanımına, viskozitesine ve tane şekline göre (bu özellik düzgünlüğü, optik ve reolojik özellikleri kontrol eder) sanayide çeşitli alanlarda değerlendirilir. Özellikle Halloysitler, doğada, kaolinlere nazaran az bulunur ve seramik sanayinde özellikle sır malzemesinde kullanılır. Türkiye’de kullanılan kaolinlerin fiziksel ve kimyasal özelliklerine göre çeşitli ürün standartları reçeler halinde kullanıcılar tarafından hazırlanmıştır ve bu standartlar hemen hemen Dünya’da kullanıcıların standartlarına benzemektedir. Kaolin’in kağıt, porselen, sıhhi tesisat gibi kullanım alanlarında beyazlık, serbest silis, aşındırıcılık gibi bazı fiziksel parametreleri, kimyasal bileşimleri kadar önemli olmaktadır. Kaolinin kullanım alanları, işlevleri ve bazı temel özellikleri Çizelge 4’de verilmiştir.

Çizelge 4. Kaolinlerin Kullanım Alanları

Kullanım Alanı	Başlıca Özellikleri
Kağıt Sanayi	% 90-100 saf kaolinit minerali aranırken, kesinlikle kuvars minerali içermemelidir. Ayrıca, parlaklık en az % 85, tane boyutu % 80 < 2µm ve Brookfield viskozitesi < 7.000 cps olmalıdır [5].
Seramik Sanayi:	Genellikle % 75-80 kaolinit minerali içeren kaolinler tercih edilir. Pişme rengi, viskozitesi, sürtünmeye dayanıklılığı, Fe₂O₃ ve TiO₂ oranlarının çok düşük olması ve % 83-91 oranında parlaklık istenir.
Boya Sanayi	Su bazlı iç ve dış cephe boyalarında ve yağ esaslı, özellikle sanayi boyalarında titanyum oksit (anorganik pigment) , öğütülmüş kalsit tozu ve talk ile birlikte kaolin kullanılır. Su bazlı iç cephe plastik ve latex boyalarında kalsine edilmiş ve lamine olmayan (delaminated) mineral yapısına sahip kaolinler kullanılır. Bu gruptaki boyalar % 50 ila % 70 arasında pigment içerir. Yarı parlak ve parlak su bazlı boyalarda kullanılan kaolinin % 98’i 2 µm’dan daha büyüktür. Latex boyalarda pigmentler, bağlayıcı reçinelerle beraber, daha iyi örtücülük sağlayan ve binder’in kırılma indisine yakın kırılma indisi değeriyle ( 1.50) kaolin kullanılır.
Plastik Sanayi	Güçlendirici ve maliyet düşürücü katkı malzemesi olarak özellikle vinyl’lerde ve polyester’lerde kullanılır. sık kullanılır. Kaolinin en önemli kullanım alanı (PVC) kaplanmış teller ve kablolardır. Kalsine kaolin ve silina yüzey modifiye edilmiş kaolinler PVC’lerin elektrik direncini arttırmak için kullanılır, çünkü onlar hidrofobik özelliğe sahiptir.
Mürekkep Yapımı	Litograpfik, offset ve flexografik baskı tekniklerinde ince film içeren yüksek yoğunluktaki mürekkeplerde kaolin kullanılır Mürekkep filmi 5 ile 15 µm arasında değişir ve parlaklığı korumak için ince taneli kaolin ( 0.2 – 0.5 µm) renklendirici pigment ile beraber kullanılır.
Lastik Sanayi	Maliyet düşürücü katkı malzemesi ve güçlendirici olarak en çok kullanılan sert kaolinin tane boyutu ortalama 0.2 µm’dan küçük ve yumuşak kaolinlerin ortalama tane boyutu 1.0 µm’dan küçüktür. Lastik sanayinde istenilen kaolinin sudaki pH’sı 4.5 – 5.5. arasında, ayrıca, Fe, Mn ve Cu gibi elementlerin çok düşük sınırlar içinde olması istenir.
Cam Elyaf Yapımı	Isı izolasyonu ve plastiklerin güçlendirilmesinde kullanılır. Cam elyafın ana hammaddeleri silis, kaolin ve kireçtaşı ile birlikte borik asit, soda ve sodyum sülfattır. Alüminyum camlarda erime ısısını düşürür, kristalize olmasını önler ve suda ve diğer kimyasallarda çözülebilirliği azaltır. Cam elyaf üretimi için istenilen kaolinde % 37 Al₂O₃, % 44 SiO₂, en fazla % 1 Fe₂O₃, % 2 Na₂O ve % 1 H₂O olmalıdır.
Diğer Alanlar	İzolasyon: Kaolin latex, sodyum silikatlı duvar kağıdı yapıştırıcılarda, alçı panellerde, su bazlı yapıştırıcılarda ve epoxy bazlı yapıştırıcılarda, daha iyi viskozite elde etmek, kolay uygulanması ve kolay yayılabilmesi için kullanılır. Kataliz:Özellikle petrol rafinelerinde petrol ürünlerinin katalitik dönüşümlerinde kataliz olarak kullanılır. Pek çok katalizler yüksek ısı ve basınç altında çalışırlar, bu nedenle kaolinler yüksek ısı şartlarına uygundur. Katalitik konverterlerin (kordiyorit) imalatında (1) talk veya sepiyolit ve kaolin karışımı (2) kullanılır. İlaç: Bazı ilaçlarda adsorpsiyon özelliğinden dolayı kaolin kullanılır. Kalsine edilmiş kaolin (% 90’ı 2µm altı) diş macunlarında kullanılır. Ayrıca, otomobil ve metal parlatıcılarında oksitlenmiş yüzeylerin temizlenmesinde kaolin kullanılır. Bu sektörde kullanılan kaolinlerde en fazla 2 ppm Arsenik ve en fazla 20 ppm ağır metallerin bulunması istenir.

4. Nitelikleri ve Sınırlamalar: Tarihte insanoğlu tarafından ilk keşfedilen seramik kili kaolindir. Seramik sanayinin her ürününde değişik özelliklerdeki kaolinler kullanılır. Çeşitli sanayi kollarının kullandığı kaolinler için bazı nitelik ve sınırlamalar, kullanım alanları konusu içerisinde verilmiştir. Dünyadaki ürün özellikleri ve tüketilen kaolinlerin arasında büyük bir fark yoktur. Çeşitli fabrikalarda kullanılan üretim reçetelerine göre alüminyum ve demir, titan, kükürt gibi önemli kimyasal bileşimler farklılıklar gösterir. Orijin olarak benzer, ancak inceliği ve daha vizkoz özelliği ile Ball Kili olarak adlandırılan seramik killerinin tipik fiziksel nitelikleri, kaolin ile karşılaştırmalı olarak Çizelge 5’de, yine ABD’de kullanılan kağıt kalite killerin ürün standartlarına ilişkin çeşitli fiziksel nitelikleri Çizelge 6’da verilmektedir. Kaolin killeri arasında önemli bir özelliğe sahip olan Çin killerine ait bazı fiziksel nitelikler ise Çizelge 7’de verilmiştir. Ülkemizde kaolin kullanan başlıca sanayi kolları ve bu sektörlerde istenen kaolin nitelikleri Çizelge 8’de; kağıt sanayinde kullanılan kaolinler için değişik kağıt kalitesine göre aranan boyut ve parlaklık ise Çizelge 9’da verilmiştir.

Çizelge 5. ABD Seramik Kalite Killerin Fiziksel

Nitelikleri [11]

	Kaolin Kili	Top Kili
+ 10 m (%)	2-20	--
- 2 m (%)	35-70	60-86
- 1 m (%)	--	45-80
Kırılma modülü (Kgf/cm²)	4-15	20-40
Kaplama yoğunluğu (%)	55-70	60-65
Kaplama oranı	0.3-2.0	--
Ateş parlaklığı	85-92	50-70
Absorbsiyon	15-20	3-13
Büzülme	5-10	5-15
Kaolinit içeriği	85-97	50-70

Çizelge 6. ABD Kağıt Kalite Kaolinlerin Fiziksel

Nitelikleri [11]

	Kaplama Kalite	Dolgu Kalite
Ham ISO Parlaklığı (%)	81.5-90.5	76-84
TAPPI Parlaklığı (%)	86-92	80-86
Sarılık (%)	4-6.5	5.7-8
 2 m (%)	80-100	50-80
+ 325 meş’de kalan ( % maks.)	0.04	0.01
Yüzey Alanı m²/g	13-22	15-22
% 70 katıda Vizkozite	6.0-7.5	---

Çizelge 7. Dünyada Seramikte Kullanılan Tipik Çin Killerinin Fiziksel Özellikleri [6]

		Standart Porselen	Remblend (UK)	Zettlitz 1A	Pleyber GX	Burella 201	Cyprucast
% > 10 µm		2.2	17.6	7.3	6	-	17.4
% < 2 µm		70	39	67.5	61	39	57.6
Katı Akışkanlık (mm²/dak)		0.35	2.0	0.46	2.0	1.95	1.4
Pişme Parlaklığı		91	86	89.4	91	91.3	90.4
Katı Konsantrasyonu %		63	65	59.8	65	63.2	70
1180 °C	Toplam Çekme %	9	7.5	7.9	8	5.5	6.3
	Su Emmesi %	15	16	16.7	19	19.6	16.1
	Fırın Parlaklığı	88	87	91.4	89	92.2	87.8
1280 °C	Toplam Çekme %	14	11	10.9	12	7.5	10.4
	Su Emmesi %	6	9	12.5	10	15	13.7

Çizelge 8. Türkiye Kaolin Kullanım Alanlarına Göre Ürün Nitelikleri

	Kağıt		Çimento		Frit Kaolini	Elektro Porselen	Porselen	Fayans
	Dolgu	Kaplama
SiO₂ (%)	44-46	50-60	---	---	58-78	55-60	58-65	55-80
Al₂O₃ (%)	30-35	30-35	min: 30	28	15-28	28-30	24-32	13-25
Fe₂O₃ (%)	maks: 0.4	maks: 0.4	maks: 0.4	maks:1.5	maks: 0.4	maks: 0.6	maks: 0.6	maks: 1.0
TiO₂(%)	maks: 0.4	maks: 0.4	---	---	---	maks: 0.5	maks: 0.5	maks: 0.5
CaO (%)	0.2	0.1	---	---	---	---	0.2	maks: 1.0
MgO (%)	0.2	0.1	---	---	---	---	maks: 0.5	maks: 1.0
Na₂O (%)	---	maks: 1.0	---	---	---	maks: 0.1	0.1-0.3	maks: 1.0
K₂O (%)	---	maks: 2.0	---	---	---	maks: 0.1	1-1.5	maks: 1.0
SO₃ (%)	1.0-5.0	1.0-5.0	maks: 1.0	maks:1.0	maks: 0.2	maks: 0.3	Eser	maks: 0.5
A.Kaybı	10-14	10-14	---	---	5-12	7-9	11-13	5-10
-2mikron(%)	30-35	min:85.0	-5cm	-5cm	---	---	---	---
-5mikron(%)	35-45	--	-10cm	-10cm	---	---	---	---
Serbest Silis(%)	maks: 8.0	maks: 0.4	---	---	---	---	---	---
Cr₂O₃	---	---	mak: 90ppm	mak: 80ppm	---	---	---	---
Beyazlık (%)	min:80.0	min:85.0	---	---	min:89.0	min:85.0	---	---
Aşındırma	mak: 30mg	mak: 5mg	---	---	---	---	---	---
Viskozite	68-70	68-70	---	---	---	---	---	---

Çizelge 9. Kağıt Sanayinde Kullanılan Kaolinlerde

Parlaklık ve Tane Boyutu [2].

Kalite	Tane Boyutu  2µm	Parlaklık (%)
No: 3	% 73	85 – 86.5
No: 2	% 80 – 82	85.5 – 87.0
No: 1	% 90 – 92	87.0 – 88.0
İnce No: 1	% 95	86.0 – 87.5
Delaminated	% 80	88.0 – 90.0
Yüksek Parlaklık No: 2	% 80	90 – 91
Yüksek Parlaklık No: 1	% 92	90 – 91
Yüksek Parlaklık İnce No: 1	% 95	90 - 91

Çizelge 10. Dünya Kaolin

Rezervleri [12]

Ülkeler	Rezerv (x10⁶ ton)
ABD	3.900
İngiltere	2.500
Rusya	2.000
Avrupa (Toplam)	6.000
Asya	1.500
Afrika	800
G. Amerika	500
Avustralya	500
Diğerleri	500
Toplam	13.700

5. Ülkemizde ve Dünyada Rezerv,

Üretim, Tüketim ve Ticareti:

Türkiye’de en önemli kaolin rezervleri İstanbul-Şile, Ağaçlı, Beykoz ve Arnavut-köy bölgeleri, Balıkesir-Gönen’de 4 adet halloysit yatağı, Balıkesir-Düvertepe kaolin yatakları, Bursa-Mustafakemal-paşa, Eskişehir-Mihalıççık, Çanakkale-Çan, Nevşehir-Avanos, Kütahya-Emet ve Bilecik-Söğüt bölgelerinde bulunmaktadır [8]. Diğer yandan Dünya’da en büyük kaolin yatakları A.B.D, İngiltere ve Rusya’da bulunmaktadır.

Dünya toplam rezervi ise 13.7 milyar civarındadır. Türkiye’nin toplam tahmini rezervi ise (MTA verilerine göre) 100 milyon ton cıvarındadır. DİE kaynaklarına göre ise [7], işletilebilir rezervin 36 milyon ton civarında olduğu ifade edilmekmektedir. Yaklaşık 50 milyon ton rezerv ile İstanbul-Şile bölgesi boksitik ve kaolinitik killer açısından ülkemizin en zengin bölgesidir. Çizelge 10’da Dünya kaolin rezervleri, Çizelge 11’de ise, ilgili yörede bulunan killerin kalite ve kullanım alanına uygunluğu ile birlikte değerlendirilen Türkiye kaolin rezervleri verilmiştir [7,12].

Çizelge 11. Türkiye Kaolin Rezevleri (x10³ ton)

İli	% Al₂O₃	Gör+Muht. Rezerv	İşletilebilir Rezerv	Kullanım Alanı
Balıkesir/Sındırgı	13-33	70.000	25.000	İnce seramik, karo, refrakter, kağıt
Giresun/Bulancak	12-24	7.785	2.000	Karo, fayans
Çanakkale/Çan	17-35	5.000	2.000	Seramik, refrakter
Eskişehir/Mihalıççık	20-33	3.330	1.000	Seramik, karo fayans
Niğde/Aksaray	15-32	1.500	1.000	Karo, fayans, kağıt
Bursa/Kemalpaşa	20-24	1.000	1.000	Kağıt
Diğer	11-30	11.630	4.000	Muhtelif
Toplam		100.245	36.000

Ülkelere göre yıllık kaolin üretimi Şekil 1’de, Türkiye yıllık kaolin üretim, tüketim ve ihracat miktarları ise Şekil 2 ’de verilmiştir. Şekil 2’de 1998 yılı için Türkiye toplam kaolin tüketimi (çimento + kağıt+ seramik + fayans) 368.000 ton olarak verilmektedir. Ancak alkali kaolinler (Çanakkale Grubu-150.000 ton) dışında, kağıt sektörünün kullandığı ortalama 50.000 ton tuvenan (20.000 ton işlennmiş kaolin karşılığı) dikkate alındığında Türkiye kaolin tüketimi 300.000 ton civarında olmaktadır.

Şekil 2’de verilen ihracat rakamlarına karşın, İMİB yıllık çalışma raporlarına dayanılarak elde edilen kaolin ve kaolinli killere ait ihracat verileri ise Çizelge 12’de değerlendirilmektedir

Dünya ihracatında işlenmiş kaolin birinci sırayı alırken, İspanya, Tunus, Yunanistan ve İtalya’da ihracatda ilk sıralarda bulunmaktadır. Ancak, ülkemizde katma değeri düşük ham kaolin ihracatı yapılmakta, bu miktarın yaklaşık olarak % 80’i ise çimento sektörüne yöneliktir.

Şekil 1. Dünya Ülkeleri Yıllık Kaolin Üretimi (*:tahmini)

Şekil 2. Türkiye Kaolin Üretim**, Tüketim ve İhracatı

(*1999 yılı tahmini değerlerdir), (**Ham ve kırılmış kaolin olarak)

Çizelge 12. Türkiye Kaolin + Kaolinli Kil İhracatı

Yıllar	Miktar (ton)	Değer (x10³ US$)
1994	181.200	4.182
1995	296.700	6.850
1996	223.900	5.323
1997	149.400	3.990
1998	145.900	5.640

(*): Toplam maden ihracatı içindeki orandır.

Dünya kaolin tüketiminde miktar ve parasal değer bakımından ilk sırayı kağıt sanayi almaktadır. Avrupa pazarlarında kağıt, dolgu ve kaplama alanlarında tüketim % 40’lar seviyesinde iken, A.B.D pazarında bu oran % 80’lere çıkmaktadır. Dünya kağıt tüketiminde kaolin ve kalsit’e ikame olarak titan ve talk’da kullanılmakta, bu ikame ürünler zaman zaman kaolin tüketim oranlarını düşürmekle birklikte, büyük boyutlara ulaşmamaktadır. Ayrıca Dünya pazarlarında tüketim oranları; fayansta % 20, çimento sanayinde % 30 mertebelerindedir. Son yıllarda başta A.B.D olmak üzere cam elyafı (fiberglas) üretimindeki artışlara paralel olarak, bu alandaki tüketim oranlarında artış gözlenmektedir.

6. Pazarlama Koşulları, Başlıca

Alıcı ve Satıcı Firmalar:

Çeşitli sanayi kollarına göre pazarlama koşulları belirleyen ürün nitelik ve sınırlamaları 4.bölümde detaylı olarak verilmiştir. Türkiye ve Dünya’da yerli ve yabancı büyük firmalar yanda belirtilmektedir.

ESAN A.Ş. İstanbul Tel: (0216) 343-1919
KALE Madencilik A.Ş. Tel. (0216) 364-4676
SÖĞÜT Madencilik A.Ş. Tel. (0212) 244-0700
TOPRAK Madencilik A.Ş. Tel. (0216) 334-7379
MATEL Hammadde A.Ş. Tel. (0216) 441-2284
GEORGIA Kaolin Co., USA
EDUARD KICK GmbH, GERMANY
ENGLISH CHINA CLAY (ECC) Co., ENGLAND

7. Satış Fiyatları:

Dünya kaolin satış fiyatları Çizelge 13’de verilmektedir. Türkiye’de ise FOB Bandırma, dökme, 40-45 $/ton ve FOB Bandırma, torbalı, 50-55 $/ton mertebelerinde olmaktadır.

Çizelge 13. Dünya Çeşitli Kalite Kaolin Fiyatları (1999) [11]

Georgia Kaolini	Dolgu kalite, dökme Kaplama kalite,dökme Sıhhi gereç kalite, torbalı Porselen kalite, torbalı Kalsine, dökme	75-85 US$/t 80-175 US$/t 55-65 US$/t 120 US$/t 320-375 US$/t
Seramik Kaolini	Fransa, işlenmiş, dökme Rotterdam, FOB, dökme	50-65 £/t 60-100 £/t
Kaolin, Cornwall, FOT, İşlenmiş-rafine	Dolgu kalite Kaplama kalite Seramik kalite Porselen kalite	50-75 £/t 80-120 £/t 60-90 £/t 90-130 £/t

8. Yerine Geçebilecek Mineraller, Geri Kazanma Olanakları:

Seramik sektöründe kaolinin yerine belli oranlarda plastik killer (ball clay) ve boksitik killer, refrakter killerin yerine andalusit, boksit, kromit, kyanit, dolomit, manyezit, olivin, pirofillit ve absorbent olarak ise sepiyolit, bentonit, diyatomit, zeolit ve vermikülit kullanılır.

9. Özel Özet Bilgiler ve Yorumlar:

Dünya üretiminin % 35’ini elinde tutan ABD yılda 8 milyon ton’dan fazla kaolin üretimi yapmaktadır. Kaolin kuşağı Kuzey Carolina’dan Georgia’ya ve Alabama içlerine kadar uzanmakta, yaklaşık 400 km’lık bir kuşak oluşturmaktadır. Bu saha içinde kaolin rezervinin 7-10 milyar ton civarında olduğu tahmin edilmektedir. Kaolinin yüksek miktarda üretimine karşılık sadece birkaç ülkede birinci kalitede (ABD, İngiltere, Brezilya ve Avustralya) ve kaplama (astar ) nitelikli (ABD ve Brezilya) kaolin yatakları bulunmaktadır.

Dünyada bazı kil yataklarının ana mineralinin kaolinit olması nedeniyle, literatür bilgileri kil ve kaolin olarak da birlikte verilebilmekte, çeşitli değerlendirmelerde bazı karışıklıklarla karşılaşılabilmektedir. Kaolinin fiziksel özelliklerine göre kullanım alanları değişmekte, bu nedenle seramik, porselen, fayans, çimento, kağıt dolgu,kağıt kaplama kaolinleri ve demirli, silisli, plastik, refrakter ve alunitli kaolin gibi sınıflamalar da yapılmaktadır.

Ülkemizde kaolin madenciliğinde, ince seramik, sır ve porselende kullanılabilecek yeterli miktarda rafine (süzülmüş) kaolin üretiminin yapılamaması nedeniyle, kaliteli kağıt ve bazı önemli seramik-porselen gereç imalatı için ürün ithalatına yol açmaktadır.

Kaynakça:

[1] Orcel, P.J. (1963) Mineralogie des argiles. Paris, 355 pp.

[2] Murray, H.H. and Keller, W.D. (1983) Kaolins, Kaolins and Kaolins. In, Kaolin genesis and utilization. (Eds. by Murray, H.H., Bundy, W.M. and Harvey, C.C.) The Clay Minerals Society, p.1- 24

[3] Harvey, C.C. and H.H. Murray (1983) The geology, mineralogy and exploitation of halloysite clays of Northland, New Zealand. In, Kaolin genesis and utilization. (Eds. by Murray, H.H., Bundy, W.M. and Harvey, C.C.) The Clay Minerals Society, p.233-248.

[4] Murray, H.H. (1988) Kaolin Minerals: Their genesis and occurrrences. In, Hydrous Phyllosilicates. (Eds. by S.W. Bailey) Mine. Soc. Am. v.19, p.67-90.

[5] Bundy, W.M. (1983) The diverse industrial application of kaolin. In, Kaolin genesis and utilization. (Eds. By Murray, H.H., Bundy, W.M. and Harvey, C.C.) The Clay Minerals Society, p.1- 24

[6] Bristow, C.M. (1987) World Kaolins: Genesis, exploitation and application. Industrial Minerals. July issue, p.45-59.

[7] D.P.T. (1996) 7. Beş yıllık kalkınma planı, özel ihtisas komisyonu raporu. Endüstriyel hammaddeler Cilt:1,. Seramik killeri, kaolin, bentonit, feldispat grubu.

[8] Özdemir, H. and İ. Sezer (1988) Clay potential of Turkey. Industrial Minerals Supplement, March issue, p.35-39.

[ 9] Harben, P.W. (1995) The Industrial Minerals Handybook. 2^nd. Edition, A Guide to markets, specifications & prices. 150 pp.89-95

[10] Maden İhracatçıları Birliği Yıllık Maden İhracat Raporları (1995-1998).

[11] Industrial Minerals: Prices and Data 1999, Ind. Minerals Information Ltd, Park House, Park Terrace, Worcester Park, Surrey KT4 7HY, UK.

[12] Önem, Y.,(1997), Sanayi Madenleri, Kozan Ofset Matbaacılık San.Tic.Ltd.Şti, Ankara

[13] Maden İstatistikleri, (1997), E.T.K.B., Maden İşleri Genel Müdürlüğü, Tablo ve Grafikler, Madenciliği Geliştirme Daire Başkanlığı, Haziran, 1997, Ankara.

[14] Türkiyenin Bilinen Maden ve Mineral Kaynakları, MTA Genel Müdürlüğü, No:185, 1989, Ankara

Yazarlar: Prof. Dr. Işık ECE; Yrd. Doç. Dr. A. Ekrem YÜCE

İTÜ Maden Fakültesi 80626 Maslak/İSTANBUL

Yüklə 246,57 Kb.

Dostları ilə paylaş: