7. Beynəlxalq maliyyə təşkilatları

---

Hazırladı: Yunus Kazımov (AƏSMA)

 

 

 

7. Beynəlxalq maliyyə təşkilatları. 

 

 

 

Beynəlxalq maliyyə-kredit və valyuta əməliyyatlarmm yerinə yetirilməsində və 

beynəlxalq hesablaşmalarm sabitliyinin saxlanılmasmda beynəlxalq ma- liyyə-kredit 

qurumlarmm rolu olduqca böyükdür. Beynəlxalq maliyyə-kredit qurumlarma ölkələr 

arasmdakı maliyyə-kredit münasibətlərinin tənzimlənməsi, iqtisadi munasibətlərin 

inkişafına yardım etmək, kredit siyasəti göstərmək məqsədilə beynəlxalq sazişlərə əsasən 

yaradılmış beynəlxalq təşkilatlar aiddir. 

 

Ən iri ixtisaslaşdırılmiş beynəbtalq kredit-maliyyə təşkilatlan aşağıdakılardır: 

1. Beynəlxalq Valyuta Fondu (BVF) 1944-cü ildə Bretton Vuds (ABŞ) sa- zişinəəsasən 

yaradılmış, 1947-ci ildə fəaliyyətə başlamışdır. Beynəlxalq valyu- ta-maliyyə təşkilatı 

olub Birləşmiş Millətlər Təşkilatının ixtisaslaşdmlmış or- qanıdır. BVF-nun 

yaradılmasmda əsas məqsəd aşağıdakılardan ibarətdir: 

 valyuta məzənnəsinin tənzimlənməsinə norma muəyyən etmək və ona əməl edilməsinə 

nəzarət etmək yolu ilə beynəlxalq ticarətin və valyuta əmək- daşlığmm inkişafına kömək 

edir. 

 tədiyyə balansmm qeyri-tarazlığı ilə əlaqədar olaraq valyuta çətinlikləri zamam öz 

üzvlərinə kredit resurslan vermək; 

 tədiyyə balansı sahəsindəki çətinlik çəkən ölkələrə kredit vermək. 

 

Azərbaycan Respublikası müstəqillik əldə etdikdən sonra dünyanm bir çox 

apancı beynəlxalq təşkilatlannın üzvlüyünə qəbul edilmiş və onlarla əməkdaş- hğı fəal 

sürətdə inkişaf etdirir. Azərbaycanm ilk həyäta keçirdiyi tədbirlərdən biri onun 

beynəlxalq maliyyə təşkilatlanna üzv olmasıdır. 1992-ci ildə Azər- baycan Respublikası 

Beynəlxalq Valyuta Fonduna və Beynəlxalq Yenidən- qurma və İnkişaf Bankma 

müraciət etmiş və həmin ilin sentyabr aymda bu təşkilatlara üzv qəbul edilmişdir. 

BVF-na daxil olarkən hər bir ölkə kvota adlanan (yazüış üzrə əmanət) müəyyən məbləğ 

haqq özünə məxsus üzvlük haqqı ödəyirlər. Kvotalar BVF- nun hər bir üzvünün çəkisini 

müəyyən edir. 

 

Azərbaycan Respublikası 1992-ci ildə BVF-na üzv qəbul edilərkən ölkənin 

iqtisadi inkişafım xarakterizə edən göstəricilərə uyğun olaraq onun kvotası 117 milyon 

SDR məbləğində təsdiq edilmişdir. Lakin son illər Azərbaycanda gedən iqtisadi proseslər 

və onun inkişaf prosesləri nəzərə almmaqla BVF-da ölkənin kvotasma yenidən baxılmış 

və 165 milyon SD -dək artmışdır. Bu da Azərbaycana həmin beynəlxalq maliyyə 

təşkilatlarınm inkişafmdan daha ge- niş istifadə etmək hüquqqu vermişdir. BVF-nun 

sessiyasında kredit verilən öl- kələrin fəaliyyətinə nəzarət etmək üçün 22 icra direktorlan 

tərkibindən İcra Şurası seçilir. 

 

BVF-nun tərkib heyəti 2000 nəfərdən ibarətdir və icra direktoru sərəncam- çı 

tərəfmdən rəhbərlik edilir ki, o eyni zamanda İcra Şurasınm başçısı sayıhr. Əsas heyət 

BVF-nun Vaşinqtonda yerləşən "Mənzil qərargahında" yerləşirlər. 

Hazıda BVF-a 178 ölkə daxil olmuşdur. 

BVF-u başqa ölkələrə maliyyə öhdəliklərin yerinə yetirmədikdə çətinlık çəkən ölkələrə 

kredit verir. Kredit o şərtlərlə verilir kı, kredit verilən olkəbr BVF-nun proqramı əsasında