8628 Azərbaycan Respublikası Tohsil Nazirliyi Azərbaycan Ə m ək və Sosial Münasibətlər Akademiyası G.İ.İsmayılov İnformasiya iQTİsadiyyati (Dərslik)

---

Azərbaycan  Respublikası  Tohsil Nazirliyi 
Azərbaycan Ə m ək və  Sosial  Münasibətlər Akademiyası
G.İ.İsmayılov
İNFORMASİYA 
İQTİSADİYYATI
(Dərslik)
Azərbaycan Əmək və Sosial Müna- 
sibətlər Akademiyasının Elmi şura- 
sımn 25 iyurı 2010-cu il tarixli icla- 
sımn  9 saylı  qərarı  ilə dərslik kimi 
nəşr olunması tövsiyyə ediimişdir.
BAKi-2010

---

Az 2 
İ  78
İşləyəni ı\? tərtib edəni: 
i.e.n.  dosent (fbl. dr.)  G.I.Ismaytlav
Rəyçilər: 
Azərbaycan  Əmək  və  Sosial Münasibətlər Akademi-
yasının,  Tədris və Elmi Işlər üzrə prorektor,
i.e.d. prof. R.K.İskəndarov
Azərbaycan İqtisaq Universiteti  "İqtisadiyyat və əmə- 
yin  təşkiii"  kafedrasmın  müdiri,  i.e.d.  professor, 
əməkdar elm xadimi,  T.Ə.Quliyev
Elmi redaktor: Elm və  Təhsil Mərkəzi  ''Tdfəkkür’’ Universitetmin 
rektoru,  i. e. d., professor M. C.Atakişiev
G.İ.İsmavılov.
İ 78 İnformasiya iqtisadiyyatı. (Dorslik).
B.:  ''Çəniibei" NPM, 2010,  332 soh.
MüoIIif İsmayılov Giiloğlan  İskəndər oğlu,  iqtisad clmlori  nami- 
zodi, doscnt (fəl. dr.).
A z  2
©"Çonlibel” NPM, 2010

---

“Dünyada sürətfo inkişaf edən infor- 
masiya  texnologiyaları  sahəsində  biz 
hər  zaman  bir  addım  öndə  olmalıyıq, 
rəqibləri  də,  zamanı  oda  qabaqlamalı- 
yıq.  Məhz bu yanaşma bizə imkan  verdi 
ki, biz qısa müddət ərzində Azərbaycan- 
da  informasiya-komunikasiya  texnolo- 
giyaları  sahəsində  demək  olar,  inqilab 
yarada bildik ”
İlham Əliyev, 
Azərbaycan Respublikasının Prezıdenti

---

ÖN  SÖZ
İnformasıya  iqtisadiyyatı  todris  fərını kimi  formalaşma  marhə- 
ləsindədir.  İnformasiya iqtisadiyyatı terminin özü  1998-ci  il  ıManu- 
el  Kastelsin  məşhur  “İnformasiya  əsəri:  iqtisadiyyat,  cəmiyyət  vo 
m ədəniyyər  monoqrafiyasımn nəşrindən sonra geniş elmi dövny- 
yəyə  daxii  oİdu,  Bu  İdtab  müasir  dünyada  informasiyanm  rolunun 
dərk  edilməsi  və  informasiya cəmiyyətini  mükəmməl  iqtisadi  nə- 
zəriyyəsinin yaradıiması cəhdinə təkan oidu. Lakin beiə nəzoriyyə 
hələ  ki,  yaradılmayıb.  Bunun  əsas  səbəbi  iqtisad  elmində 
meynstrim (ingiliscə mainstream - əsas  deməkdir) məktobinin əsa- 
sım  təşkil  edən  sənaye  iqtisadiyyatı  prinsiplərinin  hökmranlığmm 
qorunub  saxlanılmasıdır.  Bu hökmranlıq  dünyada  toşəkküi  tapmış 
iqtısadi  təhsil  nəzəriyyəsi  ilə  müdafiə  edilir.  “Mikroiqtisadiyyaf1 
və “Makroiqtisadiyyat” kimi  baza iqtisadi  kurslan  sornye  nəzəriy- 
yəsinin təİəbələrə  aydm və müzakirəyə  ehtiyacı  olmayan fıkir  ki- 
mi  təqdim  olunan  köhnəlmiş  postuiatlan  üzərində  qurıılmuşdıır. 
“Hamarlanmış”  ənənəvi  kurslann  nəticəsi  kimi  köhnə  iqtisadiyyat. 
artıq yüz  ildən  çoxdur ki,  özünü təkrar yaradır və  yeni  iqtisadi  pa- 
radiqmanm təşəkkül tapması üçün heç də az zaman tələb olunmur.
“İnformasiya  iqtisadiyyatı^  adlı  yeni  dərs  vəsaitinin  hazırlanma- 
smda və onun yazılmasında apanlan elmi  tədqiqat işi həm dünya iq- 
tisad klassiklərinin,  nəzəriyyəçiiərinin  və  bu  sahədo  çalışan  alimlə- 
rin yazılanndan, eimi-tədqiqat işlərindən geniş istifadə edilmişdir.
Eyni zamanda Azərbaycanda  “İnformasiya iqtisadiyyatı1 ’  yeni 
sahədir,  geniş  və  çoxşaxəli  yeni  mürəkkəb  sistemdir.  Bu sahə  bı- 
zim  öikə  üçün  yeni  “İnformasiya”  əsri  adiana  bilor.  İnformasiya 
iqtisadiyyatı  bəşər  cəmiyyəti  üçün  cücərən  yeni  bir  informasiya 
rüşeyimidir.
Beləki  30-40 illik bir dövrü əhatə  edən “İnformasiya iqtisadiyya- 
tı” zaman keçdikcə  ayn-ayn  iqtisadçı alimİərin, sosioloqlann, kiber- 
netiklərin,  riyazıyyatçılann,  tədqiqatçılann  və  bu  sahədə  çalışan 
müxtəlif ixtisaslı mütəxəsislərin tədqiqat sahəsinə  çevrilmişdir.
Bütün bunlara baxmayaraq  soıı illərdə bu sahədə dövlət səviy- 
yəsində  önəmli  tədbirlər həyata keçirilməyə  başlanılmışdır.  Belo

---

ki,  3  aprel  1998-ci  ıl  tarixdə  “İnformasiya,  informasıyalaşdırrna 
və  informasiyanın mühafızəsi  haqqında” Azərbaycan Respublika- 
sınm  Qanunu  qəbul  edilmişdir.  Bu  qanun  informasiya  sahəsində 
irəlıyə doğru bır sıçrayış  oldu.
Eyni  zamanda  Rabitə  və  informasiya  texnologiyalan  sahəsin- 
də  2003-cü  il  fevral  ayında  təsdiq  olunmuş  ölkənin  informasiya 
-kommunikasiya  sektorunun  2003-2012-ci  illərdə  inkişafı  strate- 
giyası  olmuşdur.
“2005-2008-ci  illərdə  rabitə və  informasiya texnologiyaları  in- 
kişafı  dÖvlət proqramı” təsdiq edilmişdir.Bu proqramın əsas kom- 
ponentlərindən  bıri “Elektron Azərbaycan”  layihəsi  olmuşdur.
21-24  noyabr  2007-ci  ildə  Azərbaycanda  XIII  Beynəlxalq  İn- 
formasiya Telekommunikasiya texnologiyalar sərgisinin  25  ölkə- 
nin  140-dan  çox  beynəlxalq  və  ölkə  kompaniyalan  iştirak  etmiş^ 
lər “BakuteI-2007".
11-14 noyabr 2008-ci  il  tarixdə  Dünya İnformasiyaTexnologi- 
yasının  liderləri  “İnformasiya və  Telekommunikasiya Texnologı- 
yalan”na Azərbaycanda dünyanın 21  ölkənin  105  kompaniyası  iş- 
tirak edirdi.
Keçirilən  sammitlərdə  və  beynəlxalq  forumlarda  Azərbayca- 
nın  demokratik  əsaslarla  elektron  informasiya  cəmıyyəti  quran 
dövlət kimi  yüksək statusu təsdiq  olunmuşdur.
Məlumatların  ötürülməsinin  vahid  elektron  şəbəkosinin  yara- 
dılması  nəzərdə  tutulur və  məsələnin texniki  tərəfınin həlli  üçün 
məlumatların  sürətli  ötürülməsinin vahid  sistemi  AZDATACOM 
yaradılmışdır.
Həmçinin  30  sentyabr  2005-ci  ildə  “İnformasiya əldə  etm ək” 
haqqmda Azərbaycan Respublikasının  Qanunu qəbul edıldi.
Bu  Qanunun  1-ci  maddəsinə  əsasən,  Qanunun  moqsədi  Azər- 
baycan  Respublikası  Konstitusiyasının  50-ci  maddəsi  ilə  təsbit 
olunmuş  məlumat  əldə  etmək  hüququnun  sərbəst,  maneəsiz  və 
hamı  üçün  bərabər  şərtlərlə,  açıq  eəmiyyətin  və  demokratik  hü- 
quqi  dövlətin prinsipləri  əsasında təmin  edilməsinin hüquqi  əsas- 
larını  müəyyənləşdirməkdən,  həmçinin ictimai  vəzifolorin  yerinə 
yetirilməsinə  vətəndaşlar  tərəftndən  nəzarət  olunmasına  şorait

---