Acinohur perspektiVLİ neftli-qazli rayonu

ACINOHUR PERSPEKTİVLİ NEFTLİ-QAZLI RAYONU

Bu perspektivli rayon Kür dağarası çökəkliyinin şimal-qərb yamacını və Böyük Qafqazın cənub yamacını əhatə edir. Şərqdə Girdimançay ilə, qərbdə Alazan çayları arasında yerləşir. Bu rayonun relyefi kiçik yüksəkliklərlə xarakterizə olunur. Şimaldan cənuba doğru Daşüz, Qudbərekdağ, Qocaşen və s. yüksəkliklər qeydə alınırki, bunlar da bir-birlərindən ensiz vadilərlə ayrılırlar. Rayonun mərkəzində Acınohur düzənliyi yerləşir. Demək olar ki, Acınohur perspektivli neftli-qazlı rayonu bütünlükdə geoloji planalma ilə əhatə olunmuşdur. Rayonun cənub hissəsində qravimetrik planalma, seysmik kəşfiyyat işləri aparılmışdır. Rayonun cənub antiklinal xəttlərində, məsələn: Göyçayda, Qara Məryamda struktur axtarış qazıması aparılmışdır. Qara Məryam sahəsində Məhsuldar qatın fasiyasını və neft-qazlılığını öyrənmək məqsədi ilə axtarış-kəşfiyyat quyuları qazılmışdır.

Acınohur perspektivli neftli-qazlı rayonunun geoloji quruluşunda Pont mərtəbəsi, Məhsuldar qat, Ağcagil mərtəbəsi, Abşeron mərtəbəsi və IV dövr çöküntüləri iştirak edir. Pont mərtəbəsi məhdud şəkildə yayılmışdır. Əsasən gillərdən, konqlomeratlardan, qumdaşlarından ibarətdir (qalınlıq 230 m). Məhsuldar qat gilli, qumlu çöküntülərin növbələşməsindən ibarətdir. Bu çöküntülər məhdud şəkildə yayılmışdır (qalınlıq 800 m). Ağcagil mərtəbəsi çöküntüləri əsasən gillərdən təşkil olunmuşdur. Çox geniş yayılmışdır (qalınlıq 500-1500 m). Abşeron mərtəbəsi Acınohur neftli-qazlı rayonunda hər üç şöbəsi ilə iştirak edir. Bu çöküntülər çox geniş yayılmışdır (qalınlıq 1570 m). IV dövr çöküntüləri geniş yayılmışdır (qalınlıq 1000 m). Tektonik cəhətdən Acınohur perspektivli neftli-qazlı rayonu Krasnokalodsk-Daşüz antiklinoriumu, Mirzaan-Areş sinklinoriumu və Çatma-Göyçay antiklinori- umunun tərkibinə daxildir. Aparılan geoloji xəritəalma və geoloji axtarış işləri nəticəsində bu neftli-qazlı rayonda şimaldan-cənuba doğru aşağıdakı antiklinal xəttlər müəyyən edilmişdir:

1. 
   Daşüz-Heyvanlı;
   
2. 
   Qudbərekdağ;
   
3. 
   Gəmiqaya-Acıbulaq;
   
4. 
   Acınohur-Savalan-Kürdmaşı;
   
5. 
   Qocaşen-Göyçay;
   
6. 
   Dəyirmandağ-Qaraca-Qaraməryam.
   

Bütün bu qeyd etdiyimiz qalxımlar, ümumi Qafqaz istiqamətində uzanıb, bir-birlərindən sinklinal əyimlərlə ayrılırlar. Bu antiklinal xətlər üzərində yerləşən strukturların geoloji quruluşları da eyni deyildir. Beləki, daha mürəkkəb geoloji quruluşla şimalda və şimal-qərbdə yerləşən strukturlar malikdir. Əks tərəfdə isə tektonik gərginliyin nisbətən zəifləməsi baş verir. Müəyyən olunmuş qırışıqların əksəriyyətinin tağları üstəgəlmə tipli uzununa qırılma ilə mürəkkəbləşmişdir. Acınohur neftli-qazlı rayonu neftlilik-qazlılıq cəhətdən perspektiv hesab olunur. Belə ki, bu ərazinin şimal-qərbində yerləşən Gürcüstanın bəzi sahələrində Şirak lay dəstəsi və Sarmat yaşlı çöküntülərə qazılan quyulardan neft hasil olunur. Bundan başqa Acınohur rayonunun qərbində yerləşən Kür - Qabırrı çaylararası neftli-qazlı rayonunda da Sarmat mərtəbəsi çöküntülərindən neft və qaz hasil olunur. Bu sahədə Maykop lay dəstəsinin neftliliyi də sübut olunmuşdur. Acınohur neftli-qazlı rayonunun cənub-qərbində yerləşən Yevlax-Ağcabədi, Gəncə neftli-qazlı rayonunda Eosenin foraminifer çöküntülərindən və Maykop dəstəsindən külli miqdarda neft hasil olunur. Burada qazılan axtarış-kəşfiyyat quyuları vasitəsi ilə üst Təbaşir çöküntlərində neft-qaz təzahürləri aşkar edilmişdir. Bütün bunları nəzərə alaraq Acınohur rayonunda üst Təbaşir , Eosen, Maykop, Çokrak və Məhsuldar qat çöküntüləri perspektivli hesab edilir.