Redaktoru:
K am ran Ram azanlı
Çevirəni:
Elman M ustafaoğlu
Milli azlıqların hüquqları haqqında beynəlxalq aktlar toplusu.
(Sənədlərdən çıxarışlar). Bakı, Nurlan, 2005, 130 səh.
4702000000
N
-
098
-
2005
Qrilli nəşr
© «Nurlan», 2005
REDAKTORDAN
Dünya miqyasında demokratik proseslərin qarşısıalınmaz xarakter
qazandığı bir vaxtda dövlətlər, xalqlar, millətlər arası əlaqələrin, o cümlədən
konkret bir dövlət daxilində müxtəlif etnosların, milli azlıqların qarşılıqlı
münasibətlərinin vahid beynəlxalq normativlərlə tənzimlənməsi daha geniş vüsət
alır. Dünya dövlətlərinin əksəriyyəti ilə razılaşdırılmış və onlar tərəfindən qəbul
olunmuş sənədlərdə ümumiyyətlə insan, xüsusən də milli azlıqlara mənsub
şəxslərin hüquq və azadlıqlarının qorunmasına daha çox diqqət yetirilir. Bir sıra
hallarda etnik, milli, dini qarşıdurmalar tərəflərdən birinin- etnik-milli çoxluğun
beynəlxalq sənədlərdə təsbitini tapmış normativləri bilərək və öz mənafeləri
naminə pozmaqdan və milli azlıqların həmin sənədlərdə gerçəkləşməsinə təminat
verilən hüquq və azadlıqlarını bilməmələrindən yaranır.
Gürcüstanda yaşayan soydaşlarımızın maraq və mənafelərini nəzərə alan
"Sabah" Gənclər Birliyi etnik-milli və ya dini zəmində hazırda mövcud
qarşıdurmaları və yarana biləcək mümkün münaqişələri zərərsizləşdirmək, ən
azı sivil hüquqi zəmində həllinə cəhd göstərməklə minimuma endirmək məqsədə
ilə Sizə, hörmətli oxucular, təqdim olunun sənədlər toplusunun tərcüməsinə və
nəşrinə təşəbbüs göstərdi. Biz ümid edirik ki, hüquqlarına dərindən bələd
olduqdan sonra soydaşlarımız problemlərinin mitinqlərlə, nümayişlərlə deyil, ilk
növbədə
beynəlxalq qanunlar və normativlər əsasında, bu qanun və
normativlərin işləməsinə, gerçəkləşməsinə ikili standartlara yol verməyərək
nəzarət edən instansiyalarda həllinə çalışacaqlar.
Sənədlər toplusu Gürcüstanda rus dilində nəşr edilmiş toplunun (
Tbilisi,2003 ) tərcüməsidir. Rus dilindəki məınlarda özünü göstərən bir sıra
qüsurlar tərcümənin ümumi səviyyəsi haqqında müəyyən təsəvvür oyadır.
Bununla belə, milli azlıqlarla bağlı əsas normativ hüquqi aktlar, sənədlər və
həmin aktlardakı. sənədlərdəki ən vacib maddələr, bəndlər və s. əksini tapdığı,
eyni zamanda Gürcüstanın da etnik-milli mənafelərimiz və maraqlarımızla
əlaqəli bir sııa sənədlər toplandığı üçün məhz bu topluya müraciət etdik.
Nəşrinə nail olduğumuz toplu bu sahədə ilk təşəbbüslərdən biridir. Hətta
istəməsək belə, topluda həm tərcümə, həm də redaktə baxımından qüsurların,
xətaların, qeyri-dəqiq terminlərin olmadığını istisna etmirik. Bununla bağlı
xeyirxah təkliflərini, qeydlərini verəcək bütün insanlara əvvəlcədən
minnətdarlığımızı bildiririk Xeyirxah sözünü ona görə işlətdik ki. faydalı, zəruri
saydığımız bu toplu qrant hesabına, dövlət vəsaitinə hazırlanmayıb, məhz
xeyirxah insanların köməkliyi ilə xeyirxah bir məqsədlə, respublikamızdan
kənarda, o cümlədən Borçalıda yaşayan soydaşlarımıza siyasi-hüquqi yardım
məqsədi ilə nəşr edilibdi. Toplunun işıq üzü görməsinə əməyi keçən bütün
insanlar, xüsusən el-oba vurğunu Sakit Allahverdiyevə təşəkkürümüzü bildiririk
3
AVROPA ŞURASININ NİZAMNAMƏSİ
London. 05.05.1949
Belçika Krallığı, Danimarka Krallığı, Fransa Respublikası, İrlandiya
Respublikası, İtaliya Respublikası, Lyuksemburq Böyük Hersoqluğu,
Niderlandiya Krallığı, Norveç Krallığı, İsveç Krallığı, Böyük Britaniya və Şimali
İrlandiya Birləşmiş Krallığı hökumətləri,
Ədalətə və beynəlxalq əməkdaşlığa əsaslanan sülhün möhkəmləndirilməsinin
insan cəmiyyətinin və sivilizasiyanın saxlanılması üçün həyati zərurətinə uyğun
gəldiyinə inanaraq,
xalqlarının ümumi sərvəti, istənilən həqiqi demokratiyanın əsasını təşkil
edən şəxsiyyət azadlığı, siyasi azadlıq və hüququn aliliyi prinsiplərinin əsl
qaynağı olan mənəvi və əxlaqi dəyərlərə öz bağlılıqlarını yenidən təsdiq edərək,
bu idealları qoruyub saxlamaq üçün və sosial və iqtisadi tərəqqinin mənafeyi
baxımından bu görüşlərə şərik olan bütün Avropa ölkələrinin daha sıx birliyinə
tələbatın olduğuna əmin olaraq,
öz xalqlarının aydın ifadə olunmuş niyyətlərinə cavab olaraq, Avropa
dövlətlərini daha sıx birliyə yaxınlaşdıra biləcək bir təşkilatın təxirə salınmadan
yaradılmasını vacib hesab edərək,
bunun əsasında, hökumət nümayəndələri Komitəsindən və Məsləhətçi
Məclisdən ibarət olan Avropa Şurasını təsis elməyi qərara aldılar və bu
məqsədlə hazırkı Nizamnaməni qəbul etdilər.
I FƏSİL - AVROPA ŞURASININ MƏQSƏDİ
1-ci Maddə
a. Avropa Şurasının məqsədi ümumi sərvətləri olan idealların və prinsiplərin
qorunması və həyata keçirilməsi naminə Üzvləri arasında böyük birliyə nail
olmaq, onların iqtisadi və sosial tərəqqisinə kömək etməkdir.
Avropa Şurası orqanlarının səyləri nəticəsində ümumi maraq doğuran
məsələləri müzakirə etməklə, sazişlər bağlamaqla və iqtisadi, sosial, mədəni,
elmi, hüquqi və inzibati sahələrdə birlikdə hərəkət etməklə, həmçinin insan
hüquqlarını və əsas azadlıqları müdafiə etmək və sonra da həyata keçirmək yolu
ilə bu məqsədə nail olunacaqdır.
c. Üzv dövlətlərin Avropa Şurasının işində iştirakı Birləşmiş Millətlər
Təşkilatının və daxil olduqları digər beynəlxalq təşkilat və birliklərin fəaliyyətinə
verdikləri tövhəyə mənfi təsir göstərməməlidir.
d. Milli müdafiə ilə bağlı məsələlər Avropa Şurasının səlahiyyətlərinə daxil
deyildir.
4
AVROPA SOSİAL XARTİYASI
18 oktyabr 1961-ci il
Avropa Şurası tərəfindən Turində qəbul edilmişdir.
26 fevral 1965-ci il tarixdə qüvvəyə minmişdir.
1 yanvar 1989-cu il tarixli vəziyyətə görə 15 iştirakçı.
sosial hüquqların həyata keçirilməsi, irqi, dərinin rəngi, cinsi əlamətlərə, dini,
siyasi görüşlərə, milli mənsubiyyətə, yaxud da sosial mənşəyə görə heç bir ayrı-
seçkiliyə yol vermədən təmin edilməli olduğunu hesab edərək,
müvafiq idarələrin və fəaliyyətin köməkliyi ilə həm şəhər, həm də kənd
əhalisinin həyat səviyyəsini yüksəltmək və sosial rifahını təmin elmək üçün
birlikdə hər cür səy göstərmək qərarına gələrək.
5