Amea nəsimi adına Dilçilik İnstitutu, Sosiolinqvistika və dil siyasəti şöbəsi
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- AMEA Nəsimi adına Dilçilik İnstitutu, Sosiolinqvistika və dil siyasəti şöbəsi ___ Mayıl B. Əsgərov
- Korrektorlar : fəlsəfə doktoru, dosent G.İ.Hüseynova fəlsəfə doktoru G.S.Həsənova Kompüter operatoru və dezayner : J.M.Əsgərzadə
| AMEA Nəsimi adına Dilçilik İnstitutu, Sosiolinqvistika və dil siyasəti şöbəsi ___ Mayıl B. Əsgərov LİNQVO-PSİXOLOJİ VƏHDƏT NƏZƏRİYYƏSİ Bakı, 2015, s . 1 AMEA Nəsimi adına Dilçilik İnstitutu, Sosiolinqvistika və dil siyasəti şöbəsi ___ Mayıl B. Əsgərov LİNQVO-PSİXOLOJİ VƏHDƏT NƏZƏRİYYƏSİ Bakı, 2015, s . 1 Bu kitabı gözünün nurunu elm nuruna çevirənlərə - Azərbaycan alimlərinə ithaf edirəm! Əsl insanlara, əsl alimlərə sağlığında dəyər verək! Hörmətlə: MAYIL B. ƏSGƏROV LİNQVO-PSİXOLOJİ VƏHDƏT NƏZƏRİYYƏSİ “Elm və təhsil” Bakı, 2015 AMEA Nəsimi adına Dilçilik İnstitutu, Sosiolinqvistika və dil siyasəti şöbəsi ___ Mayıl B. Əsgərov LİNQVO-PSİXOLOJİ VƏHDƏT NƏZƏRİYYƏSİ Bakı, 2015, s . 2 Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Nəsimi adına Dilçilik İnstitutunun Elmi Şurasının qərarı ilə çap olunur Elmi redaktor: filologiya elmlər doktoru, professor Q.Ş.Kazımov Rəyçilər: filologiya elmlər doktoru, professor H.M.Zərbəliyev psixologiya elmlər doktoru, professor R.İ.Əliyev filologiya elmlər doktoru, professor B.C.Cəfərova Korrektorlar: fəlsəfə doktoru, dosent G.İ.Hüseynova fəlsəfə doktoru G.S.Həsənova Kompüter operatoru və dezayner: J.M.Əsgərzadə Mayıl B. Əsgərov. Linqvo-psixoloji vəhdət nəzəriyyəsi. Bakı, “Elm və təhsil”, 2015 – 192 səhifə. Bu tədqiqatda dilçilik və psixologiya elmlərinin qovşağında yaranan, yeni bir istiqamətin əsasını qoyan “Linqvo-psixoloji vəhdət nəzəriyyəsi”nin tam elmi şərhi verilir. Təqdim edilən nəzəriyyənin tətbiqi ilə bütün səviyyələrdən olan dil vahidləri, o cümlədən, söz və forma, nitq və söyləm linqvo-psixoloji baxımdan təhlil edilir. Dərketmə və təfəkkür proseslərinin dil sistemində, eləcə də, dil sistemini əmələ gətirən vahidlərin dərketmə və təfəkkür proseslərində əks olunmasına əsaslanan qarşılıqlı vəhdətin mahiyyəti izah olunur. 4602000000-221 qrifli nəşr N098 - 2015 © Mayıl B. Əsgərov, 2015 AMEA Nəsimi adına Dilçilik İnstitutu, Sosiolinqvistika və dil siyasəti şöbəsi ___ Mayıl B. Əsgərov LİNQVO-PSİXOLOJİ VƏHDƏT NƏZƏRİYYƏSİ Bakı, 2015, s . 3 MÜNDƏRİCAT REDAKTORDAN 4 RƏYCİLƏRDƏN Filologiya elmlər doktoru, professor H.Zərbəliyev “İntellekt obrazlari” dəketmə və təfəkkür prosesləri- nin realizasiya vasitəsi kimi 6 Psixologiya elmlər doktoru, professor R.Əliyev Linqvistika və psixologiyanın qovşağında yaranan yeni elmi istiqamət 15 Filologiya elmlər doktoru, professor B.Cəfərova Dilçilik elmində yeni nəzəriyyə 21 GĠRĠġ: Linqvo-psixoloji vəhdət nəzəriyyəsinin adı haqqında bir neçə söz 27 FƏSĠL 1. Linqvo-psixoloji vəhdət nəzəriyyəsinin mahiyyəti 36 Gerçəklik elementi 45 İntellekt obrazı 49 Dərketmə 56 Düşünərək dərketmə 73 Nəzəriyyənin əsasları 90 FƏSĠL 2. Linqvo-psixoloji vəhdət nəzəriyyəsinin dil sistemindəki yeri 95 Sözün yaranması 96 Sözün qavranılması 113 Söyləmin yaranması 123 Söyləmin qavranılması 132 Dil aktiv sistem kimi 150 NƏTĠCƏ-REZÜME 166 ƏDƏBĠYYAT SĠYAHISI 184 AMEA Nəsimi adına Dilçilik İnstitutu, Sosiolinqvistika və dil siyasəti şöbəsi ___ Mayıl B. Əsgərov LİNQVO-PSİXOLOJİ VƏHDƏT NƏZƏRİYYƏSİ Bakı, 2015, s . 4 REDAKTORDAN “Linqvo-psixoloji vəhdət nəzəriyyəsi” adlı bu əsər ilk növbədə mövzusunun yeniliyi, problemin aktuallığı ilə diqqəti cəlb edir. Müəllif ümumi dilçiliklə bağlı maraqlı mövzu üzə- rində işləmiş, ona yeni elmi-metodoloji baxımdan yanaşmışdır. Dil və nitq məsələləri bütün tarix boyu insanı düşün- dürmüşdür. Məsələnin dini dünyagörüşlə bağlı izahı ilə yanaşı, həqiqi elmi izahı barədə də tarixən çox müxtəlif təmayüllər yaranmış, müxtəlif elmi konsepsiyalar meydana çıxmışdır. İnsan, hər şeydən əvvəl, bioloji və eyni zamanda sosial-psixo- loji varlıq olduğundan mövzunun tədqiqi ilə bağlı müxtəlif elm sahələri işə qarışmış, xüsusilə psixoloqlar bu sahədə böyük fəallıq göstərmişlər. Dil öyrənildikcə, dərinə gedildikcə insanı yeni müəmmalarla qarşılaşdıran bir orqanizmdir. Odur ki V.Humbolt kimi nəhəng alimlər dili ruhi aləmlə bağlamışlar. Lakin heç şübhəsiz, dil həqiqi bioloji və sosial varlıq olan insa- nın təfəkkürünün, ümumi inkişafının məhsuludur. Fəlsəfə doktoru Mayıl Əsgərov da dilə realist mövqedən yanaşmış, dili əmələ gətirən bütün vahidlərin, o cümlədən də nitqin yaranması, qavranılması məsələlərini yeni nəzəriyyə əsasında izah etmişdir. Əvvəlki psixolinqvistik məktəb və istiqamətlərdən fərqli olaraq M.Əsgərov sadəcə nitqin deyil, eyni zamanda sözün, formanın, ümumiyyətlə dil sisteminin yaranma və mənimsə- nilmə mexanizmini öyrənməyə cəhd edir. Odur ki, təbii olaraq, mövcud problemlə məşğul olmuş alimlərin fikir və mülahizə- lərini diqqətlə araşdırmış, bu sahə ilə məşğul olmuş bihe- viorizm, neobiheviorizm, nitq fəaliyyəti nəzəriyyəsi, konnek- sionist psixolinqvistika, koqnitiv psixolinqvistika kimi konsep- siya və nəzəriyyələri təhlil edərək, “Linqvo-psixoloji vəhdət nəzəriyyəsi” adlı yeni bir nəzəriyyə irəli sürmüşdür. Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|