Aniqlanadi va qayd qilinadi



Yüklə 474,4 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə1/5
tarix18.04.2023
ölçüsü474,4 Kb.
#106103
  1   2   3   4   5
tayyor 2



74 
sohasida yaratilgan sof daromadni taqsimlash imkonini beradi. Bu yerda 
buxgalteriya hisobi davlat daromadiga o‘tkazilishi lozim bo‘lgan, korxona 
tomonidan olingan summasi, qo‘shilgan qiymat solig‘i, aksiz solig‘i, foyda solig‘i 
aniqlanadi va qayd qilinadi. 
Sotish jarayoni tugagandan so‘ng korxona tegishli organlarga berilishi kerak 
bo‘lgan summalarni o‘tkazish imkoniga ega bo‘ladi. 
5.2. Qiymat o‘lchovining mohiyati va ahamiyati 
Baholash yordamida xo‘jalik mablag‘lariga sarflangan va xo‘jalik 
jarayonlarida iste’mol qilingan, buyumlashgan va jonli mehnat xarajatlarini 
haqqoniy aks ettirish ta’minlanadi. Shuning uchun buxgalteriya hisobida xo‘jalik 
mablag‘larini baholashning negizini ularning haqiqiy tannarxini hisoblash tashkil 
etadi. Tannarx shakllanishi va ishlab chiqarishning alohida uchastkalaridagi 
boshqa qiymat o‘lchovlarining shakllanishi to‘g‘risida to‘laroq ma’lumotga ega 
bo‘lish uchun baholashning boshqa usullari ham qo‘llaniladi. Masalan, asosiy 
vositalar, nomoddiy aktivlar, ularni sotib olish, qurish va barpo qilish dastlabki 
qiymati bo‘yicha hamda eskirishi chegirib tashlangan qoldiq, ya’ni sof qiymati 
bo‘yicha baholanadi. Eskirish yoki amortizatsiya hisoblash asosiy vositalarning 
bahosini aniqlashtirish usuli hisoblanadi. Xom-ashyo va materiallar, boshqa tovar-
moddiy zaxiralari haqiqiy tannarxi bilan bir qatorda ulgurji narxlari, normativ 
tannarxi bo‘yicha; tayyor mahsulotlar-ishlab chiqarish reja tannarxi va normativ 
tannarxi bo‘yicha baholanadi. Ish haqi hisoblash mohiyatiga ko‘ra mehnat 
o‘lchovini pul o‘lchoviga o‘tkazish usuli hisoblanadi. 
Bizga ma’lumki, korxona faoliyatida ishlatiladigan xo‘jalik mablag‘lari va 
ularninig tashkil topish manbalari turli bo‘lib, ularni o‘lchov birliklari, shakl va 
tuzilishlari, tashkil topishlari har xil ko‘rinishga egadir. Korxona xo‘jalik 
faoliyatida ro‘y beradigan xo‘jalik jarayonlari natijasida mablag‘ va ular tashkil 
topish manbalari ham miqdor, ham xajm jixatdan o‘zgarishi ham tabiiy holdir. 
Demak, ular hisobini yuritish uchun yagona o‘lchov birligi – puldan 
AVECO usuli va uning qulayliklari


75 
foydalanmaslikni iloji yo‘q. Korxona mulki hisobi yuritilayotganda, ular 
baholanadi. 

Yüklə 474,4 Kb.

Dostları ilə paylaş:
  1   2   3   4   5




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə