AzərbAycAn respublikAsı
Dövlət neft fonDu
illik HesAbAt 2017
illik HesAbAt 2017
3
2
1.
ARDNF HAQQINDA
4
2.
ƏSAS GÖSTƏRİCİLƏR
10
3.
İDARƏETMƏ VƏ ŞƏFFAFLIQ
14
3.1. ARDNF-NiN iDARə eDilməsi
14
3.2. ŞəFFAFlıq və hesAbAtlılıq
18
4.
ÖLKƏ İQTİSADİYYATI VƏ ARDNF
21
4.1. mAkRoiqtisADi iNkiŞAF
21
4.2. ARDNF-NiN gəliRləRi
34
4.3. ARDNF-NiN xəRcləRi
39
5.
İNVESTİSİYALAR
52
5.1. iNvestisiyA stRAtegiyAsı
52
5.2. ARDNF-NiN iNvestisiyA poRtFeli
55
5.3. ARDNF-NiN iNvestisiyA poRtFeliNiN gəliRliliyi
74
5.4. RiskləRiN iDARə eDilməsi
78
6.
ARDNF-NİN 2017-Cİ İL BÜDCƏSİNİN İCRASI
83
7.
ARDNF-NİN KONSOLİDASİYA EDİLMİŞ MALİYYƏ HESABATLARI
88
ƏLAVƏ
143
AbəŞ - AzəRbAycAN beyNəlxAlq əməliyyAt ŞiRkəti
AÇg - AzəRi-ÇıRAq-güNəŞli
Amb - AvRopA məRkəzi bANkı
ARDNF - AzəRbAycAN RespublikAsı Dövlət NeFt FoNDu
ARDsk - AzəRbAycAN RespublikAsıNıN Dövlət stAtistikA komitəsi
ARmb - AzəRbAycAN RespublikAsı məRkəzi bANkı
bvF - beyNəlxAlq vAlyutA FoNDu
cqD - cəNub qAz Dəhlizi
Db - DüNyA bANkı
Fes - AbŞ FeDeRAl ehtiyAtlAR sistemi
hpbs - hAsilAtıN pAy bölgüsü sAziŞləRi
imb - iNgiltəRə məRkəzi bANkı
opec - NeFt ixRAc eDəN ölkələR biRliyi
RmD - Riskə məRuz DəyəR
sFbF - suveReN FoNDlARıN beyNəlxAlq FoRumu
sFi - suveReN FoNDlAR iNstitutu
üDm - ümumi DAxili məhsul
mündərİcat
Qısaltmalar
ARDNF HAQQINDA
İLLİK HESABAT 2017
5
Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Fondu (ARDNF) ümum-
milli lider heydər əliyevin 29 dekabr 1999-cu il tarixli 240 nöm-
rəli Fərmanı ilə təsis edilmişdir. ARDNF neft və qaz ehtiyatlarına
dair sazişlərin həyata keçirilməsi ilə bağlı Azərbaycan Respubli-
kasının əldə etdiyi gəlirlərin toplanmasını, səmərəli idarə edil-
məsini, gələcək nəsillər üçün saxlanmasını təmin edən xüsusi
qurumdur.
ARDNF ayrıca idarəetmə strukturuna malik hüquqi şəxs qismin-
də yaradılmış xüsusi məqsədli dövlət qurumudur. ARDNF-nin
əsasnaməsi 2000-ci ildə təsdiq edilmişdir.
ARDNF-nin yaradılması fəlsəfəsinin əsasını neft sərvətlərinin
nəsillər arasında ədalətli bölüşdürülməsinin təmin edilməsi
təşkil edir.
ARDNF-NİN MİSSİYASI
ARDNF-nin missiyası tükənən təbii sərvətlərdən əldə olunan
gəlirlərin toplanması və Azərbaycan xalqının bugünkü və gələ-
cək nəsillərinin daimi gəlir mənbəyinə çevrilməsidir.
ARDNF-NİN VƏzİFƏLƏRİ
ARDNF-nin fəaliyyəti ölkə qarşısında aşağıdakı mühüm və-
zifələrin həllinə yönəlmişdir:
1) ölkədə makroiqtisadi sabitliyin qorunması, maliyyə-vergi inti-
zamının təmin edilməsi, neft gəlirlərindən asılılığın azaldılması
və qeyri-neft sektorunun inkişafının təmin edilməsi;
2) ölkənin sosial-iqtisadi tərəqqisi naminə mühüm ümummilli
layihələrin maliyyələşdirilməsi;
3) Neft və qazın bərpa edilməyən təbii ehtiyat olduğunu nəzərə
alaraq, onlardan əldə edilən gəlirin nəsillər arasında bərabər bö-
lüşdürülməsi və gələcək nəsillər üçün ehtiyat vəsaitin toplanması.
ARDNF-NİN HÜQuQİ ƏSASLARI
ARDNF-nin hüquqi fəaliyyəti Azərbaycan Respublikasının konsti-
tusiyası, Azərbaycan Respublikasının qanunları, Azərbaycan Res-
publikasının prezidentinin fərman və sərəncamları, ARDNF-nin
əsasnaməsi və daxili prosedur qaydalarına əsaslanır.
ARDNF-nin maliyyələşmə və vəsaitlərinin xərclənməsinə dair
qaydaları ARDNF-nin əsasnaməsi və “Azərbaycan Respublikası
Dövlət Neft Fondunun illik gəlir və xərclər proqramının (büd-
cəsinin) tərtibi və icrası qaydaları”nda aydın şəkildə müəyyən
olunmuşdur. “büdcə sistemi haqqında” Azərbaycan Respubli-
kasının qanununda nəzərdə tutulduğu kimi, ARDNF-nin xərc-
ləri icmal dövlət büdcəsinin, yəni dövlət büdcəsinə daxil olan və
büdcədənkənar dövlət fondlarının birgə büdcəsinin tərkib his-
səsidir. icmal dövlət büdcəsinin xərcləri isə hər il ölkə parlamen-
ti tərəfindən baxılaraq təsdiq edilir. beləliklə, hər bir vətəndaş
öz seçdiyi millət vəkili vasitəsi ilə ARDNF-nin büdcəsinin müza-
kirəsində iştirak edir. bu qanuna uyğun olaraq ARDNF yalnız öz
büdcəsi ilə nəzərdə tutulan xərcləri həyata keçirə bilər.
ARDNF-də investisiya və risklərin idarə olunması “Azərbaycan
Respublikası Dövlət Neft Fondunun valyuta vəsaitinin saxla-
nılması, yerləşdirilməsi və idarə edilməsi haqqında qaydalar”a
(investisiya qaydaları) və hər il müşahidə Şurası tərəfindən
baxıldıqdan sonra Azərbaycan Respublikası prezidenti tərəfin-
dən təsdiq olunan investisiya siyasətinə əsaslanır. ARDNF-nin
investisiya siyasətinə əsasən investisiya qərarları risklər nəzərə
alınmaqla gəlirliliyin əldə edilməsi məqsədinə əsaslanır. inves-
tisiya qaydalarına əsasən ARDNF öz investisiya qərarlarını tam
müstəqil şəkildə qəbul edir.
Azərbaycan Respublikasının prezidenti tərəfindən 2004-cü ildə
təsdiq edilmiş “Neft və qaz gəlirlərinin istifadə olunması üzrə
uzunmüddətli strategiya”da vəsaitlərin aktiv şəkildə, o cüm-
lədən iqtisadiyyatın qeyri-neft sektorunda, “insan kapitalı”nın
inkişafında, ölkənin müdafiə qabiliyyətinin gücləndirilməsi və
digər bu kimi istiqamətlərdə istifadə olunması nəzərdə tutulur.
ARDNF bu strategiyanın həyata keçirilməsində əsas aparıcı rol-
lardan birini daşıyır.
BİzİM DƏYƏRLƏRİMİz: HÖRMƏT, KOLLEKTİV İŞ,
İNAM, ŞƏFFAFLIQ
yarandığı gündən etibarən ARDNF Azərbaycanın, eləcə də
dünyanın bir çox təşkilatları, maliyyə qurumları, bankları ilə sıx
əməkdaşlıq edir. ARDNF əməkdaşlıq etdiyi bütün təşkilatlar-
la münasibətlərini hörmət, kollektiv iş, qarşılıqlı inam, şəffaflıq
prinsipləri əsasında qurur.
höRmət
ARDNF digər beynəlxalq təşkilatlar, maliyyə qurumları, dövlət
orqanları, xarici menecerlər, ictimaiyyət ilə işgüzar əlaqələri-
ni qarşılıqlı hörmət və inam üzərində qurur. ARDNF daxilində
əməkdaşların yüksək peşəkarlığının və qarşılıqlı münasibətləri-
nin inkişaf etdirilməsində hörmət ən önəmli faktorlardan biridir.
kollektiv iŞ
ARDNF-nin həm Azərbaycanda, həm də beynəlxalq arenada
yüksək uğur və nüfuz qazanması kollektiv iş və birgə səy nəti-
cəsində əldə edilmişdir. uğurlu iş münasibətlərinin qurulması,
hər bir fərdin uğurunun qiymətləndirilməsi və qeyd edilməsi,
komanda əməyinin qiymətləndirilməsi ARDNF-də uğurlu kol-
lektiv iş prinsiplərinin yaranması üçün müsbət zəmin yarat-
mışdır.
iNAm
ARDNF bütün tərəfdaşlarının inam və etimadını qazanmaq
məqsədi ilə fəaliyyətində daim etik standartlara və düzgünlüyə
riayət edir. Fond tərəfdaşlarından da qarşılıqlı və etibarlı tərəf-
daşlıq prinsiplərinə əməl edilməsini gözləyir.
ŞəFFAFlıq
ARDNF yüksək ixtisaslaşmış qurum olaraq fəaliyyətini şəffaflıq
prinsipi və kriteriyaları əsasında qurur. tərəfdaş təşkilatlarla, iş-
çilər və xarici menecerlərlə birlikdə şəffaflıq prinsiplərinə əsas-
lanan müasir standartlara uyğun fəaliyyət göstərən ARDNF
Azərbaycanda və beynəlxalq aləmdə etibarlılıq və şəffaflıq nü-
munəsi olan qurum kimi yüksək dəyərləndirilir.
qeyd: Diaqramda idarəetmədə olan ümumi vəsaitlərin həcmi və investisiya portfelinin maliyyə alətləri üzrə bölgüsü göstərilmişdir.
1. ardnF HaQQında
$0,5 milyard
100%
Sabit gəlirli qiymətli kağızlar
Səhmlər
Qızıl
Daşınmaz əmlak
2001
2007
2010
2012
2014
2015
2016
2017
$22,8 milyard
99,89%
0,11%
2%
6,5%
10,2%
12,2%
14,9%
1,29%
2,9%
4,6%
4,4%
5,3%
2,35%
3,1%
3,1%
3,4%
3,5%
$34,1 milyard
94,36%
$37,1 milyard
87,5%
$33,6 milyard
82,1%
$33,1 milyard
80%
$35,8 milyard
76,3%
$2,5 milyard
100%
- İlkin
investisiyaların
həyata
keçirilməsinə
başlanılmışdır.
- ARDNF
BMT-nin Dövlət
Qulluğu Mükafatı
ilə təltif
olunmuşdur.
- Aktivlərin
ümumi həcmi
2 milyard ABŞ
dollarını
keçmişdir.
- ARDNF özəl
səhmlər sahəsində
investisiyalara
başlamışdır.
- Aktivlərin
ümumi həcmi
30 milyard ABŞ
dollarını
keçmişdir.
- ARDNF
səhmlər, qızıl və
daşınmaz əmlaka
investisiyalara
başlamışdır.
- Sabit gəlirli
qiymətli kağızlar
portfelinə
Avstraliya dolları,
Türk lirəsi və
Rusiya rublu kimi
yeni valyutalar
əlavə olunmuşdur.
- İnvestisiya
siyasətinə
dəyişiklik
edilmişdir:
səhmlərin payı
5%-dən 10%-ə
qaldırılmış, sabit
gəlirli qiymətli
kağızların payı isə
85%-dən 80%-ə
azaldılmışdır.
- İlk dəfə səhm
indekslərinin
daxili resurslar
hesabına idarə
edilməsinə
başlanılmışdır.
- ARDNF
daşınmaz əmlak
fondları vasitəsi
ilə investisiyalara
başlamışdır.
- “MSCI
Europe ex-UK”
indeksinin idarə
olunduğu portfel
vasitəsi ilə
Avropa səhm
bazarlarına
sərmayə
yatırılmışdır.
- İnvestisiya
siyasətinə
dəyişiklik
edilmişdir:
səhmlərin payı
10%-dən 15%-ə
və daşınmaz
əmlakın payı
5%-dən 10%-ə
qaldırılmış, sabit
gəlirli qiymətli
kağızların payı isə
80%-dən 70%-ə
azaldılmışdır.
- Alternativ
maliyyə
alətlərinə olan
investisiyaların
payı artmışdır.
- İnvestisiya
siyasətinə
dəyişiklik
edilmişdir:
səhmlərin payı
15%-dən 25%-ə
qaldırılmış, sabit
gəlirli qiymətli
kağızların payı isə
70%-dən 60%-ə
azaldılmışdır.
- Səhmlərə
və daşınmaz
əmlaka olan
investisiyaların
payı artmışdır.
AzərbAycAn respublikAsı
Dövlət neft fonDu
illik HesAbAt 2017
4