ASTRONOM
1. Informacje ogólne
Praca astronoma polega na badaniu Ziemi oraz ciał niebieskich (gwiazd,
planet, komet, mgławic, gromad i galaktyk), zwłaszcza ich budowy, właściwości,
rozmieszczenia w przestrzeni, ruchów, pochodzenia i ewolucji, oraz zjawisk, które
zachodzą poza Ziemią. Celem pracy astronoma jest także znalezienie zależności
między zjawiskami zachodzącymi w życiu ciał niebieskich i w całym Wszechświecie.
Wykorzystując
specjalistyczną
aparaturę,
astronom
dokonuje
obserwacji
Wszechświata, a następnie, na podstawie tych obserwacji, z wykorzystaniem metod
matematycznych, fizycznych oraz informatycznych, głównie modelowania, dokonuje
interpretacji tych obserwacji. Na tej podstawie tworzy model ciała niebieskiego albo
teorię zjawiska.
Astronom, który uprawia astronomię obserwacyjną, koncentruje się na
pozyskiwaniu danych z obserwacji ciał niebieskich. Dane te następnie analizuje przy
użyciu podstawowych zasad fizyki. Astronom teoretyk jest z kolei skupiony na opisie
zjawisk i obiektów astronomicznych przy pomocy komputerów i modeli analitycznych.
Te dwie specjalności wzajemnie się uzupełniają: astronom teoretyk stara się wyjaśnić
wyniki obserwacji, a dane obserwacyjne służą do weryfikacji modeli teoretycznych
astronomowi, który zajmuje się obserwacją.
Do niedawna astronomia pełniła funkcję czysto użytkową, np. umożliwiała
prowadzenie rachuby czasu lub nawigację (w astrometrii, astronawigacji, tworzeniu
kalendarzy, astrologii). Ta jej rola jednak zanika. Obecnie astronomia jest związana z
fizyką, chemią, meteorologią i ruchem ciał niebieskich i często jest nazywana
astrofizyką.
Astronom na ogół pracuje w stałych godzinach, średnio 8 godzin dziennie. Nie
jest to praca nadzorowana. Ma charakter niezrutynizowany.
2. Wymagania
Astronom powinien mieć zdolność logicznego oraz abstrakcyjnego myślenia,
dobrą pamięć i wyobraźnię. Niezbędne są uzdolnienia twórcze, samodzielność i
niezależność sądów.
Astronom musi mieć wiedzę z dziedziny fizyki, matematyki, informatyki, a
szczególnie komputerowych programów do specjalistycznej analizy i przetwarzania
danych.
Ponieważ praca astronoma nie jest nadzorowana, wymaga zdolności
planowania i dobrej organizacji czasu.
Astronom będący nauczycielem i wykładowcą musi charakteryzować się
cierpliwością i
umiejętnością przekazywania wiedzy. Powinien przejawiać
zainteresowanie młodzieżą i jej problemami. W przypadku astronoma zajmującego
się nauczaniem niezbędna jest łatwość nawiązywania kontaktów, a także inicjatywa
przejawiająca się twórczo w opracowywaniu nowych metod i technik przekazywania
wiedzy w ciekawy sposób. Niezbędna jest umiejętność precyzowania myśli i
przekazywania informacji w jasny i przejrzysty sposób.
Wobec astronoma nie ma wyraźnych wymagań zdrowotnych i fizycznych,
bowiem jego praca wymaga niewielkiego obciążenia fizycznego. Astronom powinien
jednak odznaczać się sprawnością narządu wzroku. Ze względu na zadania
dydaktyczne wymagany jest dobry słuch.
3.
Czynniki utrudniające zatrudnienie w zawodzie
Czynnikami utrudniającymi pracę w zawodzie astronoma są wady i dysfunkcje
narządu wzroku, których nie można skorygować szkłami optycznymi lub soczewkami
kontaktowymi oraz zaburzenia niewielkiego stopnia koordynacji wzrokowo-ruchowej i
zmysłu równowagi.
W przypadku pracy polegającej na bezpośrednim kontakcie ze studentami,
młodszymi pracownikami nauki oraz uczniami utrudnieniem są znacznego stopnia
zaburzenia słuchu, które nie mogą być skorygowane aparatem słuchowym.
Dla astronoma pracującego jako nauczyciel akademicki ograniczeniem mogą
być schorzenia strun głosowych, niska ekspresja werbalna i wady wymowy.
4. Możliwość zatrudnienia w zawodzie osób z niepełnosprawnością
4.1. Osoby z niepełnosprawnością narządu ruchu
W zawodzie astronoma mogą pracować osoby z nieznaczną dysfunkcją
kończyn górnych oraz kończyn dolnych, nawet w stopniu znacznym, w tym osoby
poruszające się na wózkach inwalidzkich, pod warunkiem odpowiedniego
dostosowania środowiska i stanowiska pracy.
4.2. Osoby z dysfunkcją narządu wzroku
Osoby słabowidzące, których dysfunkcja może być skorygowana dzięki
zastosowaniu pomocy optycznych, mogą wykonywać zawód, pod warunkiem
właściwego przygotowania środowiska i stanowiska pracy.
4.3.Osoby z dysfunkcją narządu słuchu
Istnieje możliwość pracy w tym zawodzie jako nauczyciel lub wykładowca
osoby z dysfunkcją narządu słuchu pod warunkiem, że dysfunkcja jest możliwa do
skorygowania przy pomocy aparatu słuchowego i nie zaburza swobodnego
porozumiewania się z innymi ludźmi.
Zawód astronoma naukowca mogą wykonywać osoby niesłyszące oraz
głuchonieme pod warunkiem właściwego przystosowania środowiska i stanowiska
pracy.
4.4. Osoby z dysfunkcją sfery psychicznej
Osoby z
chorobami psychicznymi mogą pracować w zawodzie pod
warunkiem, że praca, poza wyjątkowymi sytuacjami (takimi jak wyjazdy, sytuacje
kryzysowe w firmie), nie zaburza rytmu dnia i nocy pracownika i zachowana jest
zasada równego traktowania pracowników.
4.5. Osoby z epilepsją
Osoby cierpiące na epilepsję mogą wykonywać zawód na wybranych
stanowiskach, pod warunkiem że napady padaczkowe występują sporadycznie, są
sygnalizowane przez aurę, występują głównie wieczorem lub w nocy, nie powodują
zbytniego zmęczenia i stosunkowo szybko następuje regeneracja sił po ich
wystąpieniu oraz przebieg choroby nie prowadzi do charakteropatii padaczkowej.
5. Potrzeba przystosowania stanowiska pracy do potrzeb i możliwości osób z
niepełnosprawnością
5.1. Osoby z dysfunkcją narządu ruchu
Osoby z dysfunkcją kończyn górnych
Osoby z niewielką dysfunkcją kończyn górnych mogą potrzebować
ograniczenia lub eliminacji zadań wymagających dużej sprawności rąk i palców oraz
zastosowania indywidualnych pomocy technicznych, które usprawniają pracę
biurową czy obsługę urządzeń. Osoby z dysfunkcją jednej kończyny górnej mogą
potrzebować stosowania pomocy technicznych (takich jak ortezy, protezy)
ułatwiających lub umożliwiających im pracę, w tym obsługę komputera.
Obecny stan technologiczny sprzętu komputerowego dostosowanego do
potrzeb osób ze znacznymi dysfunkcjami kończyn górnych pozwala na korzystanie z
niego osobom z porażeniami i przykurczami. Dostosowanie może dotyczyć obsługi
klawiatury komputerowej (z nakładką ograniczającą, z dużymi klawiszami czy
dotykowej) czy myszy z dużymi trackballami.
Osobom tym poleca się pracę na stanowiskach, gdzie nie są wymagane: duża
sprawność rąk i palców oraz dobra koordynacja wzrokowo-ruchowa.
Osoby z dysfunkcją kończyn dolnych
Osoby poruszające się o kulach mogą potrzebować zainstalowania uchwytów
i poręczy ułatwiających wstawanie i podpieranie się w czasie stania. Kolejna możliwa
adaptacja to dostosowanie przestrzeni stanowiska pracy i wysokości położenia
blatów biurka do indywidualnych potrzeb oraz umieszczenie wykorzystywanych
urządzeń i materiałów w zasięgu rąk pracownika. Siedzisko należy przystosować do
indywidualnych potrzeb, czyli zapewnić jego regulowaną wysokość, uchylne
siedzisko, regulowany podnóżek, blokadę kół, regulowane lub indywidualnie
profilowane oparcie tylne, regulowane i odchylane podłokietniki.
Osoby poruszające się na wózkach inwalidzkich potrzebują likwidacji barier
architektonicznych w miejscu i środowisku pracy. Ciągi komunikacyjne powinny być
wystarczająco szerokie, pozbawione elementów wolnostojących i progów. Drzwi do
pomieszczeń i wind powinny mieć odpowiednią szerokość. Konieczna jest likwidacja
barier architektonicznych w drodze do zakładu pracy. W miejscu pracy istnieje
potrzeba powiększenia przestrzeni manewrowej wokół stanowiska pracy oraz
zapewnienia: odpowiedniej wysokości blatu biurka, wystarczającej do indywidualnych
potrzeb przestrzeni pod blatem, a także swobodnego dostępu do użytkowanych
maszyn i urządzeń. Stosowane materiały powinny znajdować się na odpowiedniej
wysokości, bez konieczności manewrowania wózkiem. Często potrzebne jest
zainstalowanie w odpowiednich miejscach uchwytów, aby ułatwić przesiadanie się
osoby z niepełnosprawnością z wózka i na wózek.
Należy
częściowo lub całkowicie wyeliminować
zadania
i czynności
wymagające dużej sprawności i koordynacji wzrokowo-ruchowej.
Istotny jest właściwy wybór specjalizacji, umożliwiający pracę w pozycji
siedzącej. Ograniczenie niektórych obowiązków zawodowych jest możliwe w pracy
zespołowej.
5.2. Osoby z dysfunkcją narządu wzroku
W zawodzie mogą pracować osoby z wadami i dysfunkcjami narządu wzroku,
które mogą być skorygowane szkłami optycznymi lub soczewkami kontaktowymi.
Pomocne jest odpowiednie doświetlenie miejsca i stanowiska pracy oraz
zastosowanie dodatkowych powiększających przyrządów optycznych (takich jak lupy,
lunety, monookulary), a także zapewnienie kontrastowego (ciemnego) tła biurka i
eliminacja potencjalnych źródeł olśnienia (matowanie powierzchni).
Dla
osób
pracujących
na
komputerze
pomocne
jest
specjalne
oprogramowanie (np. edytory tekstu powiększające litery i grafikę). Dodatkową opcją
wspomagającą
pracę
osoby
słabowidzącej
jest
wprowadzenie
dźwięku
towarzyszącego wykonywaniu poszczególnych czynności na komputerze.
Pomocna jest stała lokalizacja przedmiotów i urządzeń.
5.3. Osoby z dysfunkcją narządu słuchu
Osoby słabosłyszące
Pracujące w zawodzie osoby słabosłyszące powinny stosować aparaty
słuchowe korygujące słuch (zwłaszcza w częstotliwościach pasma mowy) w stopniu
umożliwiającym swobodne, werbalne komunikowanie się, czyli mieć słuch wydolny
socjalnie.
Zaleca się ograniczenie hałasu tła oraz pogłosu w pomieszczeniach
przeznaczonych do pracy w celu poprawy warunków: percepcji dźwięku oraz
komunikacji werbalnej.
Wskazane jest
rozszerzenie sygnalizacji ostrzegawczej o sygnalizację
świetlną wizyjną lub wibracyjną uzupełniającą dźwiękowe sygnały bezpieczeństwa w
miejscach potencjalnego przebywania pracownika. Zaleca się, aby urządzenia
teleinformatyczne, takie jak telefon czy komputer, były, w miarę możliwości,
dostosowane do aparatów słuchowych (np. wyposażone w systemy pętli indukcyjnej
lub systemy FM). Urządzenia komunikacyjne mogą być również wyposażone w
sygnalizację wizyjną, drganiową lub wykorzystującą przewodnictwo kostne.
Osoby głuche i głuchonieme
Istnieje możliwość zatrudnienia osób z tego rodzaju niepełnosprawnością, pod
warunkiem właściwej organizacji pracy. W przypadku osób głuchoniemych konieczna
jest znajomość przez otoczenie (przynajmniej jedną osobę) języka migowego bądź
stała współpraca pracodawcy z profesjonalnym tłumaczem tego języka (możliwe jest
korzystanie z tłumacza języka migowego on-line). W komunikowaniu się z zespołem
współpracowników
pomagają
znaki
bądź
symbole
ułatwiające
szybkie
porozumiewanie się.
Niezbędne
jest
zapewnienie
bezpieczeństwa
w
pomieszczeniach
przeznaczonych do pracy, np. poprzez zainstalowanie sygnalizacji świetlnej, wizyjnej
lub wibracyjnej informującej o ewentualnym niebezpieczeństwie w miejscach
potencjalnego przebywania pracownika (takich drogi komunikacyjne, pomieszczenie
pracy, toaleta, pokój socjalny) lub o stanie wykorzystywanych urządzeń.
Zaleca się, aby osobie z tego rodzaju niepełnosprawnością był przydzielony
opiekun na wypadek ewakuacji.
5.4. Osoby z dysfunkcją sfery psychicznej
Pracownik podejmujący pracę w tym zawodzie powinien być w przyjazny
sposób zapoznawany ze strukturą i kulturą organizacyjną firmy. Powinien także
otrzymać
jasne
i
niedwuznaczne
informacje
oraz
instrukcje
dotyczące
podejmowanych zadań.
W firmie należy wprowadzić przyjazny tryb informowania o jego problemach
zdrowotnych czy społecznych, najlepiej gdy wie o nich „osoba zaufania”. Można
wypracować obyczaj interesowania się przez członków zespołu pracowniczego
sytuacją społeczną i zdrowotną pracownika i brania go pod uwagę we współpracy.
Współpracownicy mogą się przy tym uczyć podmiotowego traktowania pracownika z
niepełnosprawnością: pozyskiwać wiedzę o jego sytuacji przede wszystkim od niego
samego lub – za jego wiedzą i aprobatą – z innych źródeł.
W sytuacji kłopotów z psychiczną i społeczną stroną swojej pracy pracownik
może korzystać ze wsparcia asystenta zawodowego lub trenera pracy. Trener pracy
może wywodzić się spośród współpracowników lub być zatrudniony specjalnie na to
stanowisko. Może też wspierać pracownika z ramienia upoważnionej do tego
organizacji. Możliwości wsparcia trenera pracy są jednak ograniczone tylko do sfery
emocji i relacji z innymi, nie obejmują zaś kompetencji zawodowych. Wsparcie
powinno trwać tylko pewien, niedługi czas. Na co dzień pracownik powinien
pracować samodzielnie, zgodnie z charakterem stanowiska pracy.
Zatrudniona osoba powinna mieć możliwość korzystania z elastycznych:
czasu pracy i zakresu obowiązków. Zatem w wyjątkowej sytuacji (związanej z
chorobą czy niepełnosprawnością osoby) zakres obowiązków może być
zmodyfikowany w sposób możliwy do zaakceptowania przez pracodawcę. Powinna
istnieć także możliwość okresowego zastąpienia pracownika przez inną osobę.
5.5. Osoby z epilepsją
Osoby chore na padaczkę, które uzyskały akceptację lekarza specjalisty,
powinny pracować na wybranych stanowiskach, w zespole, pod nadzorem. Praca
powinna być spokojna, nie wywołująca stresów i napięć, które mogłyby przyczyniać
się do napadów. Należy ograniczyć pracę z urządzeniami w ruchu, wirującymi i
maszynami elektrycznymi. Zasadne może być zastosowanie elastycznego czasu
pracy.
Uwaga.
Każdy przypadek zatrudnienia osoby
z niepełnosprawnością
oraz
przystosowania stanowiska pracy do potrzeb i możliwości tej osoby należy
rozpatrywać indywidualnie.
Dostları ilə paylaş: |