Atmosfer ve Özellikleri

Atmosfer ve Özellikleri
Yerçekimin etkisiyle dünyayı çepeçevre saran gaz örtüsüne atmosfer denir

Atmosferi oluşturan gazlar

%78 AZOT %21 OKSİJEN %1 DİĞERR GAZLAR

Miktarı zamana ve zemine göre değişen gazlar

Karbondioksit ve su buharı

ATMOSFER VE ÖZELLİKLER

*Uzaydan gelen meteorların parçalanmasına neden olur.

*Güneş ışınlarının dağılmasını sağlayarak, gölgede kalan kısımların da aydınlanmasını sağlar.

*Hava olaylarının görülmesini sağlar

*Güneşten gelen enerjinin hızla geri gitmesini engelleyerek gündüzlerin aşırı sıcak, gecelerin de aşırı soğuk olmasını engeller.

*Güneşten gelen ışınların canlılara zarar vermesini engelleyerek canlı yaşamını elverişli hale getirir

Atmosferin Katmanları:

1-) Troposfer

* Atmosferin en alt katmanıdır. EN BABA KATMANDIR.

* Kalınlığı ekvatorda fazladır .Kutuplarda azdır

* Gazların %75’i burada yer alır

* Su buharının tamamı bu katmandadır ( hava olaylarının görülmesini sağlar)

* Canlı yaşamına en elverişli katmandır

* Her 200 metre yükseldikçe sıcaklık 1 derece azalır

2-Stratosfer

• 
  Yüksekliği 50 km’ye kadar çıkar.
  
• 
  Gaz yoğunluğu azdır.
  
• 
  Sıcaklık düşüktür
  
• 
  Hava olayları görülmez
  
• 
  Üst kısmında ozon tabakası bulunur.
  

3-) Ozon

• 
  Güneş’ten gelen ve canlı yaşamı için zararlı olan ışınları (Ultraviyole ışınları gibi) tutar.
  

4-) Mezosfer

Sıcaklık hızla düşer ( Göktaşlarının parçalandığı katmandır )

5-) Termosfer

• 
  Haberleşme sinyalleri, radyo dalgaları bu tabakadan yansır.
  
• 
  Meteor ve Kutup ışığı(auora) olayları meydana gelir
  

HAVA DURUMU VE İKLİM

Dar bir alanda etkili olan kısa süreli ve değişken hava olaylarına hava durumu denir. Meteoroloji inceler Sinoptik haritalarla gösterilir

İklim: Uzun süreli geniş alanda etkili olan ve uzun yıllar boyunca görülen hava olaylarının ortalamasına denir. İklimi klimatoloji inceler.
Hava durumları rasatlar sayesinde belirlenir.

• 
  Sinoptik Rasatlar: Bütün Dünya’da üçer saatlik aralıklarla günde sekiz defa yapılır
  
• 
  Klimatolojik Rasatlar: Dünya’nın her ülkesinde yerel saate göre yapılır. Ülkemizde 7 saat ara ile 07, 14, 21 olmak üzere üç kez yapılır.
  
• 
  Fenolojik Rasatlar: Tarımsal amaçla yapılır
  

SICAKLIK

Isı ve sıcaklık birbirinden farklıdır.Var olan enerjiye ısı denir.Birimi kaloridir.Var olan enejinin harekete geçmesine sıcaklık denir.Birimi derecedir.Termometre ile ölçülür.Yerden yansıyan ışınlarla ısınırız

Güneşten gelen enerjinin tamamı yeryüzüne düşmez

*% 25’i bulutlardan ve atmosferden yansır(albedo)

*%25’i dağılır(difüzyon)

*%15’i atmosferde emilir (absorbe)

% 8’i yerden yansır (albedo)

%27’si yere ulaşır

Sıcaklığın Dağılışını Etkileyen Faktörler

1-Güneş ışınlarının geliş açısı

a) Dünyanın şekli: Dünyanın şeklinden dolayı sıcaklık ekvatordan kutuplara doğru gittikçe azalır.
b-) Yıllık hareket( mevsimler) Işınlar yazın daha dik gelir sıcak olur kışın daha eğik gelir soğuk olur.
c) Günlük hareket: Sabah ve akşam ışınlar eğik gelir soğuk olur öğlen daha dik gelir sıcak olur. Ancak günün en sıcak vakti öğle değil öğleden sonraki 13:00-15:00 arasıdır sebebi ısı birikimidir .En soğuk vakit ise sabah güneş doğmadan önceki zaman dilimidir.
d) Eğim ve Bakı : Bir yamacın güneş ışınlarını en fazla aldığı yere bakı yönü denir. KYK de güney yamaç , GYK de kuzey yamaç bakı etkisindedir. Bir yer bakı yönünde olursa orada sıcaklık , tarım , güneşlenme süresi , yerleşme fazla olur. Karlar erken erir tarım erken olgunlaşır kar – tarım-orman sınırı daha yüksektir.
2-) Güneşlenme süresi: Güneşlenme süresi uzadıkça sıcaklık artar
3-) Yükselti: Yükselti arttıkça sıcaklık azalır.Her 200 METRE YÜKSELDİKÇE SICAKLIK 1 DERECE AZALIR
4-)Kara ve denizlerin dağılışı: Karalar çabuk ısınır çabuk soğur denizler geç ısınır geç soğur bu sebeple yazın karalar kışın denizler daha sıcak olur. Ayrıca KYK de karalar fazla olduğundan Kuzey yarım küre GYK den daha sıcaktır.

5-) Nem : Sıcaklığı dengede tutar. Sıcaklık farkını azaltır.( ÇOOK ÖNEMLİ)

6-) Rüzgarlar: Kutuplardan gelen rüzgarlar sıcaklığı düşürür ekvatordan gelenler yükseltir

7-) Bitki Örtüsü: Isı kaybını önler ( en az etkiye sahip)

8-) Okyanus akıntıları: Ekvatordan gelenler sıcaklığı arttırır kutuplardan gelenler azaltır.

Sıcaklığı aynı olan noktaların birleştirilmesine izoterm denir. Bu tür sıcaklık haritalarına da izoterm haritası denir.

Gerçek izoterm: O yerin gerçek sıcaklığıdır.

İndirgenmiş izoterm: Bir yeri deniz seviyesinde düşünerek elde edilen sıcaklıktır.

Formül : yükselti / 200 m = + gerçek sıcaklık
Gerçek sıcaklıkla indirgenmiş sıcaklık arasındaki fark fazlaysa o yer için yükseltisi fazladır diyebiliriz.
Ocak ayı: Kyk de kış GYK yaz yaşanır En soğuk yerler Sibirya kanada Grönland en sıcak yerler GYK de oğlak dönenesidir.
Temmuz ayı:KYK sıcak GYK soğuk iran büyük sahra arap yarımadası sıcak en soğuk yer antartika
Yıllık sıcaklık: KYK ,GYK den sıcaktır , dünyanın en sıcak yerleri dönenceler çevresidir. Sebebi nem azlığı