Azərbaycan dili “Y” başlanğıcı: yol (yol), yaraq (yarak), yaxşı (yakşı) ”D”,“G”, “Q” başlanğıcı

Azərbaycan dili

1. “Y” başlanğıcı:

yol (yol), yaraq (yarak), yaxşı (yakşı)

2.”D”,“G”, “Q” başlanğıcı:

daraq (tarak), darı (tarık), daş (taş), dəmir (temir), dəri (teri), dil (til), dırnaq (tırnak), diş (tiş), dolu (toluk), dovşan (tavuşkan), duz (tuz), gəlmək (kelmek), göl (köl), göz (göz), güc (küç), gümüş (kümüş), gün (kün), güzgü (küzgü), odun (otun), qan (kan), qar (kar), qara (kara), qarğa (karğa), qarın (karın), qaya (kaya), qayçı (kayçı), qayıq (kayık), qılınc (kılıç), qış (kış), qısa (kısğa), qız (kız), qol (kol), qulaq (kulak), qum (kum), qunduz (kunduz), qurbağa (kurbağa), quru (kuru), quş (kuş), quyruq (kuyruk)

3. “Y” düşməsi:

il (yıl), ulduz (yulduz), ilan (yılan), ürək (yürək)

4. “ň” hərfinin düşməsi:

dəniz (dəňiz), donuz (doňuz), tanrı (taňrı), donmaq (doňmak)

5.”k” yerinə “x” işlənməsi:

ox (ok), çox (çok), yox (yok), baxmaq (bakmak)

6.Söz sonunda “t” yerinə “d” işlədilməsi:

ad (at), bulud (bulut), qanad (kanat), dörd (tört), od (ot), süd (süt)

7.Bəzən “B” yerinə “M” işlənməsi:

mən (bən), min (biň), muncuq (boyuncuq), minmək (biňmək), kimi (kibi)

8.”Bolmak” və “birlə” sözündə “b” düşməsi:

olmaq (bolmak), ilə (birlə)

9. Bəzən “B” yerinə “P” işlənməsi:

palçıq (balçık), pitik (bitik), pozmaq (bozmak), pişik (bişik), porsuq (borsuk), pox (bok), palan (balan), pusmaq (busmak)

10.Bəzən “b” yerinə “v” işlənməsi:

var (bar), vermək (bermək), ev (eb), sevgi (sebgi)

11.”K” yerinə “H” işlənməsi:

haçan (kaçan), harada (kayerdə), haraya (kayergə), hansı (kansı), hanı (kanı), hamı (kamı)

12.”H” artıq işlənməsi:

hörmək (örmək), hürgüc (ürgüc)

13.Məsdər şəkilçisi “-maq”, “-mək”

14.Gələcək zaman şəkilçisi “-acaq”, “-əcək”

15.Nəqli keçmiş zaman şəkilçisi “mış”, “miş”, “muş”, “müş”

16.”Deyil” inkar sözünün işlədilməsi

17. Bəzən ahəng qanununun pozulması:

ilan (yılan), ildırım (yıldırım), ilğım (yılğım), ilıq (yılık), ilxı (yılkı), inanmaq (yınanmak), iraq (yırak), islaq (yıslak), işıq (yışık), siçan (sıçan), dəyirman (dəyirmən), tikan (tikən)

18.”ç” yerinə “c” işlədilməsi:

çəkic (çöküç), güc (küç), qılınc (kılınç)

19.”rp” işlənməsi:

körpü (köprü), torpaq (toprak), yarpaq (yaprak)
Türkmən dili

1.”Y” başlanğıcı:

yıl (yıl), yılan (yılan), yarag (yarak), yıldız (yulduz), yürek (yürək), yağmır (yağmur), yagşı (yakşı)

2.”D”, “G” başlanğıcı:

darak (tarak), depe (təpə), darı (tarık), daş (taş), demir (temir), deri (teri), dil (til), dırnak (tırnak), diş (tiş), dolu (toluk), dört (tört), duz (tuz), düşek (töşək), durna (turna), der (tər), gelmek (kelmek), göl (köl), göz (göz), güyç (küç), gün (kün), odun (otun), gan (kan), ganat (kanat), gar (kar), gara (kara), garga (karğa), garın (karın), gaya (kaya), gayçı (kayçı), gayıg (kayık), gılıç (kılıç), gızıl (kızıl), gış (kış), gısga (kısğa), gız (kız), gol (kol), gulak (kulak), gum (kum), gunduz (kunduz), gurbaga (kurbağa), gurı (kuru), guş (kuş), guyruk (kuyruk)

3.”th” səsləri

4.Bəzən “B” yerinə “M” işlənməsi:

men (bən), müň (biň), münmek (minmək), meňiz (bəňiz)

5.Bəzən “B” yerinə “P” işlədilməsi:

palta (balta), pıçak (bıçak), palçık (balçık), pudak (budak)

5.Məsdər şəkilçisi “-mak”, “-mek”

6.Gələcək zaman şəkilçisi “-acaq”, “-ecek”

7.Keçmiş zaman şəkilçisi “-mış”, “-miş”, “-muş”, “-müş”

8.”Deyil” inkar sözünün işlədilməsi: “dəl”

9.Dodaq ahənginin bəzən pozulması:

yagmır (yağmur), uzın (uzun), köpri (köprü), dolı (dolu)

0.kümüş (kümüş)
Türk dili

1.“Y” başlanğıcı:

yıl (yıl), yılan (yılan), yıldız (yulduz), yürek (yürək)

2.”D”, “G” (“K”) başlanğıcı:

darı (tarık), demir (temir), denk (tən), deri (teri), dil (til), diş (tiş), dolu (toluk), dört (tört), gəlmək (kelmek), göl (köl), göz (göz), güç (küç), gümüş (kümüş), gün (kün), odun (otun), gönül (köňül), geçmek (keçmək), gibi (kibi), diken (tikən), deprem (təprəmə), gölge (kölgə), gevrek (kövrək), göğüs (köküs), dökmek (tökmək)

3. “ň” hərfinin düşməsi:

deniz (dəňiz), tanrı (taňrı)

4.“-yor” şəkilçisi və “yapmak” feli

5. ”Bolmaq” və “birlə” sözündə “b” düşməsi:

olmak (bolmak), ilə (birlə)

6.Bəzən “B” yerinə “P” işlənməsi:

parmak (barmak), porsuk (borsuk), pus (bus), pınar (buňar), pekmez (bəkməz), pişmek (bişmək)

7.Bəzən “b” yerinə “v” işlənməsi:

var (bar), varmak (çatmaq), vermek (bermək), ev (eb), sevgi (sebgi)

8.Məsdər şəkilçisi “-mak”, “-mek”

9.Gələcək zaman şəkilçisi “acak”, “ecek”

10.Keçmiş zaman şəkilçisi “mış”, “miş”, “muş”, “müş”

11.”Deyil” inkar sözünün işlədilməsi: “değil”

Qaqauz dili

1.”Y” başlanğıcı:

yıl (yıl), yılan (yılan), yıldız (yulduz)

2.”D”, “G” başlanğıcı:

darı (tarık), demir (temir), deri (teri), dil (til), dolu (toluk), dört (tört), gelmek (kelmek), göl (köl), göz (göz), güç (küç), gümüş (kümüş), gün (kün), odun (otun), garga (karğa)

3.Cümlədə xəbərin mübtədadan sonra gəlməsi

4. ”Bolmak” sözündə “b” düşməsi:

olmak (bolmak)

5.”Y” düşməsi:

ük (yük)

6.Məsdər şəkilçisi “-mak”, “-mek”

7.Gələcək zaman şəkilçisi “-acak”, “-ecek”

8.Keçmiş zaman şəkilçisi “-mış”, “-miş”, “-muş”, “-müş”

9.”Deyil” inkar sözünün işlədilməsi: “değil”

10.”aa”, “üü” “oo” qoşa saitlərinin işlədilməsi:

büün (bu gün), ool (oğul), üürek (yürək), yaamur (yağmur), yapaa (yün), isləə (yaxşı)

11.Bəzən “B” yerinə “P” işlədilməsi:

parmak (barmak)

Krımtatar dili

1.Həm “Y” həm “C” başlanğıcı:

yıl, cıl (yıl), yıldız (yulduz), yürek (yürək), cez (yez)

2. ”T”, “K” başlanğıcı

3.”ö”, və “ü” hərflərinin olmaması

4.İki fərqli ləhcənin olması

5. Bəzən “B” yerinə “M” işlənməsi:

müyüz (boynuz), men (bən), mıyık (bıyık)

6.Bəzən “B” yerinə “P” işlədilməsi:

pıçaq (bıçak), pıçkı (bıçkı)

6.Bəzən ”bolmak” sözündə “b” düşməsi:

olmak (bolmak)

Uyğur dili

1.”Y” başlanğıcı (bəzən “J”):

yil (yıl), yilan (yılan), yultuz (yulduz), yürek (yürək), jürek (yürek), yamğur (yağmur), jığla (ağla-), jiraq (yırak)

2.”T”, “K” başlanğıcı:

tömür (temir), qoşuq (kaşık), təriq (tarık), qəyiq (kayık)

3.Bəzən ”a” və “ə” yerinə “i” işlənməsi:

çidir (çadır), qiya (kaya)

4.”a” yerinə “ə” işlədilməsi:

əyiq (ayı), bəliq (balık), təriq (tarık), qəyiq (kayık), səriq (sarı), yəşil (yaşıl), yəkin (yakın)

5.Məsdər şəkilçisi “maq”, “mək”

6.Gələcək zaman şəkilçisi: “-makçı”, “-mikçi”, “-ar”, “-ər”

7.Keçmiş zaman şəkilçisi “gan”, “gen”

8.”Emes” inkar sözünün işlədilməsi

9. Bəzən “B” yerinə “M” işlənməsi:

müňgüz (boynuz), men (bən), müşük (bişik), miň (biň), məňgü (bəňgü), muz (buz), miňə (beyin), min (bin-)

10.Bəzən “B” yerinə “P” işlədilməsi:

palta (balta), piçaq (bıçak), putaq (budak)

11.Bəzən ahəng qanununun pozulması:

piçaq (bıçak), yilan (yılan)

12.Bəzən saitlərin dodaqlanması:

tömür (temir), qoşuq (kaşık), altun (altın), yastuk (yastık), böşük (beşik)

13.Bəzən “t” yerinə “ç” işlədilməsi:

çiş (tiş)

14.”ı” hərfi və səsi yoxdur

Özbək dili

1.”Y” başlanğıcı:

yil (yıl), yulduz (yulduz), yurək (yürək), yomğir (yağmur)

2.”T”, “K” başlanğıcı:

toş (taş)

3.Çox yerdə “a” yerinə “o” hərfinin işlənməsi:

oq (ağ, ak), ot (at), oy (ay), oyoq (ayak), bolta (balta), boş (baş), toş (taş), olti (altı), qor (kar), oç(aç-)

4.Ahəng qanununun əksər hallarda pozulması:

piçok (bıçak), ilon (yılan), olti (altı)

6.”lar” şəkilçisinin yalnız bir cür yazılması

7. Bəzən “B” yerinə “M” işlənməsi:

men (bən), muşuk (bişik), miň (biň), məňgü (bəňgü), muz (buz), miya (beyin), muguz (buynuz)

8.Bəzən “B” yerinə “P” işlədilməsi:

piçoq (bıçak)

9.Məsdər şəkilçisi “maq”, “mək”

10.Gələcək zaman şəkilçisi ?

11.Keçmiş zaman şəkilçisi “gan”, “gen”

12.”Emes” inkar sözünün işlədilməsi

13.Tacik dilinin güclü təsiri:

dərəxt (ağaç), göşt (ət), non (çörək)

Çuvaş dili

1.”Ş” başlanğıcı:

şul (yıl), şelen (yılan), şaltar (yulduz), şumar (yağmur), şul (yol), şuk (yok), şamarta (yumurtğa), şak (yük), şiççe (yeddi), şirem (yigirmi), şitmel (yetmiş), şer (yüz), şere (yürək), şıvax (yuvuk), şelen (yılan), şav (yağ)

2.”B” yerinə “P” başlanğıcı:

pıl (bal), purta (balta), purne (barmak), pus (baş), peke (bıçak), per (bir), epir (biz), puşa (boş), payan (bu gün), pelet (bulut), paçka (bıçqı), pillek (beş), puraş (borsuk), pin (biň), par (buz), paxar (bakır), pışax (böyük)

3.”X” və “K” başlanğıcı:

xıram (karın), kaşak (kaşık), xısak (kaya), xaça (kayçı), xarpak (kirpik), kemel (kümüş), xel (kış), xerle (kızıl), xer (kız), xantar (kunduz), xar (kuru), xure (kuyruk), xerex (kırk), küle (köl), kuş (göz), keper (köpür), kemel (kümüş), kel (kül)

4.”T” yerinə “Ç” işlənməsi:

çelx (til), çerne (tırnak), şiççe (yeddi)

5.”a”-“ı”, “u” yerdəyişməsi:

yıvaş (ağaç), , pıl (bal), çatar (çadır), paçka (bıçkı), xıram (karın), kaşak (kaşık), xısak (kaya), xaça (kayçı), ıltan (altın), xantar (kunduz), sara (sarı), şaşi (sıçan), şaltar (yulduz), varam (uzun), şumar (yağmur), şamarta (yumurtğa), yava (yuva), utmal (altmış), şıvar (ağız), yıvır (ağır), çul (taş), mayax (bıyık), ıran (yarın), par (buz), şıvax (yuvuk), paxar (bakır), şiməş (yemiş), tarna (turna)

6.”e”-“i” yerdəyişməsi:

per (bir), timer (temir), kil (kelmek), şelen (yılan), ene (inək), çerep (kirpi), ikke (eki), pillek (beş), kime (gəmi), yer (iz), siççe (yeddi), şitmel (yetmiş), ilt (eşit)

7.”a” yerinə “u” işlənməsi:

ut (at), uyax (ay), pula (balık), purta (balta), purne (barmak), pus (baş), tura (tarak), ulta (altı), yun (kan), şunat (kanat), yur (kar), xura (kara), xar (kuru), çuç (saç), suxal (sakal), suran (yara), utmal (altmış), ulma (alma), çul (taş), uş (aç-), urpa (arpa), tumlam (damla)

8.”o”-“u” yerdəyişməsi:

puşa (boş), tullı (toluk), kuyan (koyan), u (ol), vut (ot), ul (oğul), uxa (ok), sulaxay (sol), şul (yol), şuk (yok), vunna (on)

9.”ş” yerinə “l” işlənməsi:

kemel (kümüş), xel (kış), pillek (beş), utmal (altmış), şitmel (yetmiş), çul (taş), ilt (eşit)

10.”z” yerinə “r” işlədilməsi:

xerle (kızıl), xer (kız), xantar (kunduz), şaltar (yulduz), varam (uzun), yer (iz), sakkar (səkiz), taxxar (tokuz), vatar (otuz), şer (yüz), şıvar (ağız), yırana (üzəngi), par (buz)

11.”ö”, “ü” yerinə “e” işlənməsi:

keper (köpür), kemel (kümüş), kel (kül), set (süt), dile (tülkü), şer (yüz)

12.Bəzən “P” (“B”) yerinə “M” işlədilməsi:

mayraka (boynuz), mayax (bıyık), may (boyun)

13.Bəzən “t” yerinə “s” işlədilməsi:

saran (teri)

14.”ö”-“ü” yerdəyişməsi:

küle (köl), kuş (göz)

15.Söz başında “y” işlənməsi:

yıta (it), yun (kan), yur (kar), yava (yuva), yer (iz), yat (ad), yıvış (ağaç), yırana (üzəngi)

16.Söz başında “v” işlənməsi:

viççe (üç), val (ol), vut (ot), vilem (ölüm), vaya (oyun), varam (uzun), vunna (on), vatar (otuz)

17.”k” yerinə “x” işlənməsi:

perlex (birlik), xerex (kırk), mayax (bıyık), şıvax (yuvuk), paxar (bakır)

18.Bəzən “s” yerinə “ş” işlədilməsi:

şu (su), şaşi (siçan)

19.Cəm şəkilçisi: “-sem”

20.”ğ” yerinə “v” işlədilməsi:

ıval (oğul), yıvaş (ağaç), şıvar (ağız), yıvır (ağır)

21.”mar” inkar sözü işlədilir

0.suran (yara)

0.Ural dillərinin güclü təsiri

Başqırd dili

1.”Y” başlanğıcı:

yıl (yıl), yılan (yılan), yondoz (yulduz), yörək (yürək), yamğır (yağmur), yez (yez), yilək (yiylək)

2.”T”, “K” başlanğıcı:

kül (köl), köl (kül), küz (göz), kös (küç), kömöş (kümüş), kön (kün), közgö (küzgü), kümer (kömür), küper (köpür), körək (kürək), tulı (toluk), ), timer (temir), tire (teri), teş (tiş)

3.”o”-“u” yerdəyişməsi:

buş (boş), bolot (bulut), moron (burun), tulı (toluk), kuyan (koyan), ul (ol), ut (ot), utın (otun), ul (oğul), uk (ok), uyın (oyun), burhık (borsuk), kul (kol), kuy (koyun), kolak (kulak), kom (kum), kondoz (kunduz), koro (kuru), koş (kuş), koyrok (kuyruk), hul (sol), tuy (toy), yondoz (yulduz), on (un), un (on), ozon (uzun), yul (yol), yuk (yok), yomortka (yumurtğa), boz (buz)

4.”ö”-“ü” yerdəyişməsi:

mögöz (boynuz), büre (börü), sükeş (çöküç), kül (köl), köl (kül), küz (göz), kös (küç), kömöş (kümüş), kön (kün), közgö (küzgü), kümer (kömür), küper (köpür), körək (kürək), ös (üç), dürt (tört), üpkə (öpkə), ülem (ölüm), höt (süt), yörək (yürək), yözök (yüzük), yözöm (yüzüm), yön (yün), kük (kök)

5.”e”-“i” yerdəyişməsi:

ber (bir), berlek (birlik), bez (biz), sükeş (çöküç), timer (temir), tire (teri), teş (tiş), işək (eşək), it (ət), et (it), kil (kelmek), enə (iynə), terpe (kirpi), kerpek (kirpik), min (bən), ike (eki), biş (beş), hin (sən), bişek (beşik), ez (iz), higez (səkkiz)

7.”s” yerinə “h” işlədilməsi:

hıyır (sığır), burhık (borsuk), hakal (sakal), harı (sarı), hin (sən), hul (sol), hıu (su), höt (süt), harımhak (sarımsak), higez (səkkiz)

8.”ç” yerinə “s” işlədilməsi:

bısak (bıçak), satır (çadır), sukeş (çöküç), səskə (çiçək), kös (küç), bıskı (bıçkı), ös (üç), kaysı (kayçı), kılıs (kılıç), səs (saç), sıskan (sıçan), as (aç-), tamsı (damcı)

9.Bəzən dodaqlanan ahənginin pozulması:

tulı (toluk), utın (otun), büre (börü), sükeş (çöküç), kümer (kömür), küper (köpür), uyın (oyun), burhık (borsuk)

10.”th” səsləri

11. Bəzən “B” yerinə “M” işlənməsi:

moron (burun), mögöz (boynuz), min (bən), mıyık (bıyık), muyın (boyun), meye (beyin)

12.Məsdər şəkilçisi “arğa”, “ərgə”, “u”, “ü”

13.Gələcək zaman şəkilçisi “asaq”, “əsək”

14.Keçmiş zaman şəkilçisi “gan”, “gen”

15.”Deyil” inkar sözünün işlədilməsi: “tügel”

16.Söz başında “a”-dan əvvəl “ğ” gəlməsi:

ğailə (ailə)

17.”d” yerinə “z” (th) işlənməsi:

boyzay (buğday)

0.kalak (kaşık)
Tatar dili

1.”Y” başlanğıcı (bəzən “J”):

yoldız (yulduz), yörək (yürək), yaňqır (yağmur), yafrak (yaprak), jite (yeddi), jir (yer), jil (yel), jılan (yılan)

2.”T”, “K” başlanğıcı:

kuyan (koyan), kul (kol), kolak (kulak), kom (kum), kondız (kunduz), korı (kuru), koş (kuş), kuy (koyun), koyrık (kuyruk), timer (temir), tire (teri), teş (tiş)

3.”o”-“u” yerdəyişməsi:

buş (boş), bolıt (bulut), borın (burun), tulı (toluk), kuyan (koyan), ul (ol), ut (ot), utın (otun), ul (oğul), uk (ok), uyın (oyun), bursık (borsuk), kul (kol), kolak (kulak), kom (kum), kondız (kunduz), korı (kuru), koş (kuş), kuy (koyun), koyrık (kuyruk), sul (sol), tuy (toy), yoldız (yulduz), on (un), un (on), ozın (uzun), yul (yol), yuk (yok), yomırka (yumurtğa), boz (buz), boday (buğday)

4.”ö”-“ü” yerdəyişməsi:

mögez (boynuz), büre (börü), çükeç (çöküç), kül (köl), köl (kül), küz (göz), köz (küz), küt (köt), köt (kütmək), köç (küç), kömeş (kümüş), kön (kün), közge (küzgü), kümer (kömür), küper (köpür), körək (kürək), öç (üç), dürt (tört), üpkə (öpkə), ülem (ölüm), ürdək (ördək), söt (süt), yörək (yürək), yözek (yüzük), yözem (yüzüm), yön (yün), tök (tük), kük (kök)

5.”e”-“i” yerdəyişməsi:

bir (bir), berlek (birlik), bez (biz), çükeç (çöküç), timer (temir), tire (teri), teş (tiş), it (ət), et (it), işək (eşək), kil (kelmek), el (yıl), elan (yılan), kerpe (kirpi), kerfek (kirpik), min (bən), ike (eki), biş (beş), sin (sən), bişek (beşik), ez (iz), sigez (səkkiz)

7. Dodaqlanan ahənginin pozulması:

bolıt (bulut), borın (burun), tulı (toluk), utın (otun), mögez (boynuz), büre (börü), çükeç (çöküç), kömeş (kümüş), közge (küzgü), kümer (kömür), küper (köpür), uyın (oyun), bursık (borsuk), kondız (kunduz), korı (kuru), koyrık (kuyruk), yoldız (yulduz), yözek (yüzük), yözem (yüzüm), ozın (uzun), yomırka (yumurtğa), muyın (boyun)

8. Bəzən “B” yerinə “M” işlənməsi:

mögez (boynuz), min (bən), mıyek (bıyık), meň (biň), məňge (bəňgü), muyın (boyun), mi (beyin)

9.Bəzən “B” yerinə “P” işlədilməsi:

pıçak (bıçak), pıçkı (bıçkı), pesi (bişik)

10.Məsdər şəkilçisi “arğa”, “ərgə”, “u”, “ü”

11.Gələcək zaman şəkilçisi “açaq”, “əçək”

12.Keçmiş zaman şəkilçisi “gan”, “gen”

13.”Deyil” inkar sözünün işlədilməsi: “tügel”

14.Söz başında “a”-dan əvvəl “ğ” gəlməsi:

ğailə (ailə)

0.çəç (saç)

Qumuq dili

1.”Y” başlanğıcı (bəzən “C”):

yıl (yıl), yılan (yılan), yulduz (yulduz), yürek (yürək), yaňqur (yağmur), yapırak (yaprak), yımırtka (yumurtğa), yuvuk (yuvuk), cıv (yığ-), cuv (yu-)

2.”T” (“D”), “K” (“G”) başlanğıcı:

köl (köl), göz (göz), gelmek (kelmek), güç (küç), gümüş (kümüş), gün (kün), güzgü (küzgü), gök (kök), dört (tört)

3. Bəzən “B” yerinə “M” işlənməsi:

müyüz (boynuz), men (bən), mişik (bişik), mıyık (bıyık), miyi (beyin)

4. Bəzən “B” yerinə “P” işlənməsi:

porsuk (borsuk)

5.Bəzən “X” başlanğıcı:

xum (kum), xunduz (kunduz)

6.Bəzən “s” yerinə “ç” işlədilməsi:

çaç (saç), çıçkan (sıçan)

7.Məsdər şəkilçisi “mak”, “mək”

8.Gələcək zaman şəkilçisi: “acak”, “ecek”

9.Keçmiş zaman şəkilçisi “gan”, “gen”

Noqay dili

1.”Y” başlanğıcı:

yıl (yıl), yılan (yılan), yuldız (yulduz), yürek (yürək), yüzim (yüzüm), yamgır (yağmur), yapırak (yaprak), yasıl (yaşıl), yuvık (yuvuk), yaxşı ?(yaxşı)

2.”T”, “K” başlanğıcı:

tas (taş), tis (tiş), kümis (kümüş), kasık (kaşık), kıs (kış), kus (kuş)

3.”ş” yerinə “s” işlənməsi:

bas (baş), bos (boş), bes (beş), tas (taş), tis (tiş), kümis (kümüş), kasık (kaşık), kıs (kış), kus (kuş), yasıl (yaşıl), besik (beşik)

4.”ç” yerinə “ş” işlədilməsi:

pışak (bıçak), şökiş (çöküç), şeşekey (çiçək), pışkı (bıçkı), üş (üç), kılış (kılıç), şaş (saç), aş (aç-)

5.Dodaqlanan ahənginin pozulması:

burın (burun), böri (börü), şökiş (çöküç), kümis (kümüş), kömir (kömür), köpir (köpür), ölim (ölüm), oyın (oyun), borsık (borsuk), kundız (kunduz), kurı (kuru), kuyrık (kuyruk), tülki (tülkü), yuldız (yulduz), yüzim (yüzüm), uzın (uzun), yumırtka (yumurtğa), yuvık (yuvuk), moyın (boyun)

6.Bəzən “B” yerinə “M” işlənməsi:

müyüz (boynuz), men (bən), mısık (bişik), mıyık (bıyık), miy (beyin), moyın (boyun)

7.Bəzən “B” yerinə “P” işlədilməsi:

pışak (bıçak), pışkı (bıçkı)

0.dört (tört)

Qaraqalpaq dili

1.”J” başlanğıcı:

jıl (yıl), jılan (yılan), juldız (yulduz), jürek (yürək), jüzim (yüzüm), jamğır (yağmur), japırak (yaprak), jasıl (yaşıl), jaslık (yastık), jol (yol), jok (yok)

2.”T”, “K” başlanğıcı:

tas (taş), tis (tiş), kasık (kaşık), kıs (kış), kus (kuş), kayşı (kayçı)

3.”ş” yerinə “s” işlənməsi:

bas (baş), bos (boş), bes (beş), tas (taş), tis (tiş), gümis (kümuş), kasık (kaşık), kıs (kış), kus (kuş), jasıl (yaşıl), tösek (töşək), besik (beşik)

4.”ç” yerinə “ş” işlənməsi:

pışak (bıçak), şatır (çadır), küş (küç), pışkı (bıçkı), üş (üç), kayşı (kayçı), kılış (kılıç), şaş (saç), aş (aç-)

5. Bəzən “B” yerinə “M” işlənməsi:

murın (burun), müyiz (boynuz), men (bən), muz (buz), miy (beyin), moyın (boyun)

6.Bəzən “B” yerinə “P” işlədilməsi:

pışak (bıçak), pışkı (bıçkı), pışık (bişik), porsıq (borsuk)

7. Dodaqlanan ahənginin pozulması:

Bügin (bu gün), murın (burun), müyiz (boynuz), böri (börü), gümis (kümüş), kömir (kömür), köpir (köpür), ölim (ölüm), oyın (oyun), porsıq (borsuk), kundız (kunduz), kuyrık (kuyruk), tülki (tülkü), juldız (yulduz), jüzik (yüzük), jüzim (yüzüm), uzın (uzun), moyın (boyun)

8.Bəzən sözlərin “G”, “D” ilə başlanması:

duz (tuz), gürek (kürək), gümis (kümuş)

9.Məsdər şəkilçisi “uv”, “üv”

10.Keçmiş zaman şəkilçisi “gan”, “gen”

11.”Emes” inkar sözünün işlədilməsi

Qazax dili

1.”J” başlanğıcı:

jıl (yıl), jılan (yılan), juldız (yulduz), jürek (yürək), jüzik (yüzük), jüzim (yüzüm), jaňbır (yağmur), japırak (yaprak), jasıl (yaşıl), jastık (yastık), jol (yol), jaksı (yakşı), jok (yok), jumırtka (yumurtğa)

2.”T”, “K” başlanğıcı:

tas (taş), tis (tiş), kümis (kümüş), kasık (kaşık), kıs (kış), kus (kuş)

3.”ş” yerinə “s” işlənməsi:

bas (baş), bos (boş), bes (beş), besik (beşik), tas (taş), tis (tiş), kümis (kümüş), kasık (kaşık), kıs (kış), kus (kuş), jasıl (yaşıl), tösek (töşək), jaksı (yakşı)

4.”ç” yerinə “ş” işlənməsi:

pışak (bıçak), şatır (çadır), şeşek (çiçək), küş (küç), üş (üç), kayşı (kayçı), kılış (kılıç), şaş (saç), şışkan (sıçan), aş (aç-)

5. Bəzən “B” yerinə “M” işlənməsi:

murın (burun), müyiz (buynuz), men (bən), mısık (bişik), mıň (biň), məňgi (bəňgü), muz (buz), moyın (boyun), miy (beyin)

6. Bəzən “B” yerinə “P” işlənməsi:

pışak (bıçak)

7. Dodaqlanan ahənginin pozulması:

bügin (bu gün), murın (burun), müyiz (boynuz), böri (börü), kümis (kümüş), kömir (kömür), köpir (köpür), ölim (ölüm), oyın (oyun), borsık (borsuk), kundız (kunduz), kuyrık (kuyruk), orundık (orunduk), tülki (tülkü), juldız (yulduz), jüzik (yüzük), jüzim (yüzüm), uzın (uzun), jumırtka (yumurtğa), moyın (boyun)

8.Məsdər şəkilçisi “uv”, “üv”

9.Keçmiş zaman şəkilçisi “gan”, “gen”

10.”Emes” inkar sözünün işlədilməsi

Qaraçay-Balkar dili

1.”C” (“J”) başlanğıcı:

cıl (yıl), cılan (yılan), culduz (yulduz), cürek (yürək), cüzük (yüzük), cüzüm (yüzüm), canqur (yağmur), caşıl (yaşıl), castık (yastık), col (yol), cok (yok), cumurtxa (yumurtğa), cuuk (yuvuk), cez (yez), cumuşak (yumşak)

2.”T”, “K” başlanğıcı:

3.”lar”,”ler” şəkilçilərində “r” düşməsi

4. Bəzən “B” yerinə “M” işlənməsi:

Malkar (Balkar), müyüz (boynuz), men (bən), mıçxı (bıçkı), mağa (bağa), mingi (bəngü), mıyık (bıyık), miye (beyin)

5.Bəzən “s” yerinə “ç” işlədilməsi:

çaç (saç), çıçxan (sıçan)

6.Yiyəlik hal şəkilçisində “ň” düşməsi:

atlanı (atlarıň)

7.Məsdər şəkilçisi “uv”, “üv”

8.Keçmiş zaman şəkilçisi “gan”, “gen”

9.”tüyül” inkar sözünün işlədilməsi:

0.çaprak (yaprak)
Qırğız dili

1.”C” başlanğıcı:

cıl (yıl), cılan (yılan), col (yol), cıldız (yulduz), cürök (yürək), caan (yağış), calbırak (yaprak), caşıl (yaşıl), cazdık (yastık), cakşı (yakşı), cok (yok), cumurtka (yumurtğa), cez (yez)

2.”T”, “K” başlanğıcı

3.Ahəng qanununun dodaqlananlar arasında da qorunması:

cürök (yürək), kürök (kürək), öpkö (öpkə), ördök (ördək), töşök (töşək)

4. Bəzən “B” yerinə “M” işlənməsi:

murun (burun), müyüz (boynuz), men (bən), meçe (bişik), miň (biň), muz (buz), moyun (boyun), mee (beyin)

5.Məsdər şəkilçisi “u”, “ü”

6.Bəzən “s” yerinə “ç” işlədilməsi:

çaç (saç), çıçkan (sıçan)

7.Keçmiş zaman şəkilçisi “gan”, “gen”

8.”Emes” inkar sözünün işlədilməsi

9.”aa”, ”oo”, “uu” qoşa saitlərinin işlədilməsi və ya “ğ” düşməsi:

too (tağ), uul (oğul), caan (yağış), buuday (buğday)

10.”l” yerinə “d” işlədilməsi:

birdik (birlik)
Altay dili

1.”C” başlanğıcı:

cıl (yıl), cılan (yılan), cıldıs (yulduz), cürek (yürək), cüstük (yüzük), jaňmır (yağmur), calbırak (yaprak), cajıl (yaşıl), castık (yastık), col (yol), cok (yok), cımırtka (yumurtğa), cuuk (yuvuk), ces (yez), cımjak (yumşak)

2.”T”, “K” başlanğıcı:

tus (tuz), kös (göz), küskü (küzgü), kıs (kız), kumdus (kunduz)

3.”z” yerinə “s” işlənməsi:

bis (biz), müüs (boynuz), tus (tuz), kös (göz), küskü (küzgü), kıs (kız), kumdus (kunduz), cıldıs (yulduz), is (iz), ces (yez), segis (səkkiz)

4.Bəzən “ş” yerinə “j” işlənməsi:

cajıl (yaşıl), töjök (töşək), cımjak (yumşak)

5.Bəzən “B” yerinə “M” işlədilməsi:

malta (balta), müüs (boynuz), men (bən), mus (buz), mee (beyin), moyun (boyun)

6.”aa”,”uu”, ”üü” qoşa saitlərinin işlədilməsi:

müüs (boynuz), uul (oğul), kargaa (karğa), buuday (buğday)

7.Bəzən dodaqlanan ahənginin pozulması:

oyın (oyun), borsık (borsuk)

8.Bəzən “s” yerinə “ç” işlədilməsi:

çaç (saç), çıçkan (sıçan)

9.Monqol dilinin güclü təsiri

0.kılış (kılıç)
Şor dili

1.”Ç” başlanğıcı:

çıl (yıl), çılan (yılan), çıltıs (yulduz), çürek (yürək), çajıl (yaşıl), çastık (yastık), çol (yol), çok (yok), çakşı (yaxşı), çağın (yakın), çes (yez), çımçak (yumşak)

2. ”T”, “K” və “P” başlanğıcı:

palık (balık), paş (baş), pıçak (bıçak), pis (biz), poş (boş), piin (bu gün), pulut (bulut), pörü (börü), pir (bir), peş (beş), porsuk (borsuk), paga (bağa), pejik (beşik), piçik (bitik), puğday (buğday), po (bu), purnu (burun)

3.Bəzən “B” yerinə “M” işlənməsi:

malta (balta), müüs (boynuz), men (bən), mus (buz), mi (beyin), moyun (boyun)

4.”z” yerinə “s” işlənməsi:

pis (biz), müüs (boynuz), tus (tuz), kös (göz), kıs (kız), kumdus (kunduz), çıltıs (yulduz), is (iz), çes (yez), segis (səkkiz)

5.”ç” yerinə “ş” işlənməsi:

şadır (çadır), küş (küç), üş (üç), kılış (kılıç), şaş (saç), aş (aç-)

6.Bəzən “ş” yerinə “j” işlənməsi:

çajıl (yaşıl), töjek (töşək), pejik (beşik)

8.”y” yerinə “z” işlədilməsi:

azıq (ayı), kozan (koyan), kuzruk (kuyruk)

9.Bəzən söz içində “m” yerinə “b” işlədilməsi:

tebir (temir), tırbak (tırnak), köbür (kömür), kebe (gəmi), nağbur (yağmur)

10.Bəzən “y” yerinə “n” işlədilir:

nağbur (yağmur), nuburtka (yumurtğa)

11. Bəzən dodaqlanan ahənginin pozulması:

ölim (ölüm)
Xakas dili

1.”Ç” başlanğıcı:

çıl (yıl), çılan (yılan), çıltıs (yulduz), çürek (yürək), çüstük (yüzük), çastıx (yastıq), çol (yol), çox (yok), çaxsı (yaxşı), çağın (yakın), çis (yez)

2.”T”, “X” və “P” başlanğıcı:

palıx (balık), paltı (balta), pas (baş), pıçax (bıçak), pis (biz), pis (beş), porsıx (borsuk), püün (bu gün), pulut (bulut), purun (burun), püür (börü), pir (bir), paga (bağa), pizik (beşik), pus (buz), pağır (bakır), puğday (buğday), püdün (bütün), pu (bu), pox (bok), xozan (koyan), xayda (kayerdə), xanat (kanat), xar (kar), xara (kara), xarğa (karğa), xarın (karın), xaya (kaya), xılıs (kılıç), xızıl (kızıl), xısxı (kış), xısxacak (kısğa), xıs (kız), xol (kol), xoy (koyun), xulak (kulak), xum (kum), xuruğ (kuru), xus (kuş), xuzurux (kuyruk), xısxa (kısğa)

3.”z” yerinə “s” işlənməsi:

pis (biz), müüs (boynuz), tus (tuz), xıs (kız), kumduz (kunduz), çıltıs (yulduz), is (iz), pus (buz), çis (yez), sigis (səkkiz)

4.”y” yerinə “z” işlənməsi:

azax (ayak), xozan (koyan), xuzurux (kuyruk)

5.”ç yerinə “s” işlənməsi:

küs (küç), üs (üç), xılıs (kılıç), sas (saç), küske (sıçan), as (aç-)

6.”k” yerinə “x” işlədilməsi:

ax (ak), palıx (balık), pıçax (bıçak), targax (tarak), ux (ok), porsıx (borsuk), xulax (kulak), xuzurux (kuyruk), çastıx (yastık), çox (yok), çaxsı (yaxşı)

7.”ş” yerinə “s” işlədilməsi:

pas (baş), tas (taş), tis (tiş), kümüs (kümüş), xısxı (kış), xus (kuş), çaxsı (yaxşı)

7. Bəzən dodaqlanan ahənginin pozulması:

kömir (kömür), odın (otun), ölim (ölüm), oyın (oyun), porsıx (borsuk)

8. Bəzən “B” yerinə “M” işlənməsi:

müüs (boynuz), min (bən), mi (beyin), moyın (boyun)

9.Bəzən “e”,”ə” yerinə “i” işlədilməsi:.

it (ət), kil (kelmek), min (bən), sin (sən), pizik (beşik), timir (temir), sigis (səkkiz)

10.Bəzən “y” yerinə “n” işlədilir:

naňmır (yağmur), nımırxa (yumurtğa), nımzax (yumşak)

13.Bəzən “ş” yerinə “z” işlədilməsi:

tözek (töşək), pizik (beşik), çazıl (yaşıl)

14.Məsdər şəkilçiləri: “-arğa”, “-erge”

15.Gələcək zaman: “-qay”, “-qey”

0.alti (altı)

0.ool (oğul)
Tuva dili

1.”Ç” başlanğıcı:

çıl (yıl), çılan (yılan), çürek (yürək), çüstü (yüzük), çaas (yağış), çok (yok), çuurqa (yumurtğa), çook (yuvuk), çes (yez), çımçak (yumşak)

2.”D”, “X” (“K”) başlanğıcı:

dırgak (tarak), daş (taş), demir (temir), dıl (til), dırgak (tırnak), dilgi (tülkü), diş (tiş), dolu (toluk), dört (tört), dus (tuz), dilgi (tülkü), döjek (töşək), dük (tük), der (tər), xöl (köl), xün (kün), xömür (kömür), xül (kül), xüürek (kürək), xan (kan), xar (kar), xırın (karın), xaçı (kayçı), xeme (gəmi), xol (kol), xoy (koyun), kövürüg (köprü)

3.”ç” yerinə “j” və ya “ş” işlənməsi:

bijek (bıçak), küş (küç), çaş (saç), şak (çağ), aj (aç-)

4.”z” yerinə “s” işlənməsi:

bis (biz), mıyıs (boynuz), dus (tuz), kıs (kız), kundus (kunduz), sıldıs (yulduz), is (iz), se:s (səkkiz)

5.”y” yerinə “d” işlənməsi:

adıq (ayı), kodan (koyan), kuduruk (kuyruk)

6.Bəzən “a” yerinə “ı” işlənməsi:

ıyaş (ağaç), xırın (karın)

7.Bəzən ”i” yerinə “ı” işlənməsi:

ıt (it), dıl (dil)

8.Bəzən “t” yerinə “d” işlədilməsi:

baldı (balta), aldı (altı), aldın (altın), ada (ata)

9.Bəzən “y” yerinə “s” işlədilməsi:

sıldıs (yulduz), sırtık (yastık)

10. Bəzən “B” yerinə “M” işlənməsi:

mıyıs (boynuz), men (bən), morzuk (borsuk), mun (minmək), mee (beyin), moyun (boyun)

11.Bəzən “B” yerinə “P” işlənməsi:

paga (bağa)

12.Monqol dilinin güclü təsiri:

bajıň (eb), dayzın (yağı), bajıň (eb), karak (göz), möňgün (gümüş), soqun (ok), çalqın (kanat), dalqan (un), noqaan (yaşıl)

0.ool (oğul)

0.çaas (yağış)

0.döjek (töşək)

Saxa dili

1.”S” başlanğıcı:

sıl (yıl), suol (yol), sürex (yürək), sulus (yulduz), samıır (yağmur), sebirdex (yaprak), sıttık (yastık), suox (yok), sımııt (yumurtğa), sarsın (yarın), süs (yüz), sımnağas (yumşak)

2.”T”, “X” başlanğıcı:

xanna (kayerdə), xaan (kan), xaar (kar), xara (kara), xoy (koyun)

3.Bəzən “a”-“ı” yerdəyişməsi:

ıy (ay), alta (altı), kınat (kanat), sıttık (yastık)

4.”ş” yerinə “s” işlənməsi:

bas (baş), taas (taş), tiis (tiş), kömüs (kümüş), bies (beş)

5.”ç” yerinə “s” işlənməsi:

küüs (küç), üs (üç), is (iç), kılıs (kılıç), as (aç-)

6.”z” yerinə “s” işlənməsi:

muos (boynuz), tuus (tuz), kııs (kız)

7.”z” yerinə “h” işlədilməsi (söz içində):

bihigi (biz), kıhıl (kızıl), uhun (uzun)

8.“ş” yerinə “h” işlədilməsi (söz içində):

kıhın (kış), bihik (beşik), kihi (kişi), ihit (eşit-)

9.“ç” yerinə “h” işlədilməsi (söz içində):

bıhax (bıçak), ohox (oçak)

10.“e” yerinə “i” işlədilməsi:

bihik (beşik), timir (temir)

11.”i” yerinə “ı” işlənməsi:

ınax (inək), ıt (it)

12.”y” yerinə “t” işlədilməsi:

atax (ayak), kuturuk (kuyruk), bıtık (bıyık)

12.”aa”, “ıı”, “oo”, “uu”, “ii”, “üü” qoşa saitlərinin işlədilməsi:

taraax (tarak), taas (taş), tiis (tiş), tuus (tuz), küüs (küç), biir (bir), ölüü (ölüm), oonnuu (oyun), xaan (kan), xaar (kar), kııs (kız), kulgaax (kulak), samıır (yağmur), sımııt (yumurtğa), tüü (tük), muus (buz)

13.”uo”, “üö” qoşa saitlərinin işlədilməsi:

suol (yol), uol (oğul), uot (ot), küöl (köl), düört (tört), küöx (göy, kök), suox (yok), uon (on)

14.”k” yerinə “x” işlədilməsi:

bıhax (bıçak), taraax (tarak), sürex (yürək), ınax (inək), ox (ok), kulgaax (kulak), kutuyax (sıçan), sebirdex (yaprak), suox (yok), tarbax (barmak)

15.Bəzən “B” yerinə “M” işlənməsi:

muos (boynuz), min (bən), muus (buz), meyi (beyin), moy (boyun), murun (burun), marınna (bənzəmək), min (birlə)

16.Söz başında “s” düşməsi:

uu (su), üüt (süt)

17.Nəqli keçmiş zaman şəkilçisi “bıt”

18.”u” yerinə “ı” işlənməsi:

bılıt (bulut)

19.”S” düşməsi:

uu (su), ağıs (səkkiz)

20.Monqol dilinin güclü təsiri:

maňan (ağ), uqaan (us), süqe (balta), xarax (göz), moğoy (yılan), salaa (kol), mülüün (soğuk), suruy (yazmak), mas (ağaç)

21.Yiyəlik hal şəkilçisi yoxdur

0.çugas (yuvuk)

0.des (yez)

P.S.

15.01.2017