Azərbaycan döVLƏt neft və SƏnaye universiteti



Yüklə 67,35 Kb.
Pdf görüntüsü
tarix11.04.2018
ölçüsü67,35 Kb.
#37407


AZƏRBAYCAN DÖVLƏT NEFT VƏ SƏNAYE UNİVERSİTETİ 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



2523.01 – «Quyuların qazılması texnologiyası» ixtisası üzrə 

doktoranturaya qəbul imtahanının 

 

PROQRAMI 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



BAKI – 2016 

 

 



 


I.

 

DAĞ SUXURLARIN HƏRTƏRƏFLİ SIXILMASI,GƏRGİNLİK 

HALI 

 

Süxurların sıxılma qabiliyyəti;Dağ süxurlarının hərtərəfli müntəzəm sıxılması;Dağ 

süxurlarının  qeyri-müntəzəm  hərtərəfli  sıxılması;Dağ  süxurlarının  sıxılmasında 

plastikilik  xassələri;Dağ  süxurların  yatım  şəraitindəki  gərginlik  halı;Quyu  ətrafı 

zonada  dağ  süxurların  gərginlik  halı;Quyu  divarının  dayanıqlıq  şərti;Layın 

hidravliki yarılması;Qazıma məhlulunun həcm çəkisinin seçilməsi. 

 

 

II. DAĞ SÜXURLARININ  DAĞIDILMASI  ÜÇÜN SÜXURDAĞIDICI  

ALƏTLƏR 

 

Dağ  süxurlarının  mexaniki  dağilmasının  əsas  prinsipləri;Süxurdağıdıcı  alətlərin 

təsnifatı;Qazıma  baltasının  işini  təyin  edən  meyarlar;Kəsici-qopardıcı  baltalar  və 

onların tətbiq sahələri;Pərli baltaların süxurla qarşılıqlı təsirinin kinematikası;Pərli 

baltaların  yuma  sistemi;Pərli  baltaların  yeyilməsi;Kəsici  –qopardıcı  növ 

baltalar;Birşaroşkalı baltalar;Üçşaroşkalı baltalar;Doğrayıcı və doğrayıcı-qopardıcı 

növ  baltaların  dişlərinin  forması;Balta  elementlərinin  yeyilməsi;Şaroşkalı 

baltaların 

kinematikası;ГОСТ 

20692-75 

üzrə 

şaroşkalı 



baltaların 

şifrələnməsi;Almazlı  baltalar;ИСМ  baltaları;Sütuncuqlu  baltalar;Süxur  nümunəsi 

götütən alətlər;Xüsusi məqsədlər üçün istifadə olunan alətlər. 

 

 

III.QUYUDİBİ MÜHƏRRİKLƏR 

 

Turbin qazıyıcıları;Vintvari quyudibi mühərrik;Elektrik qazıyıcısı. 

 

 

IV. QAZIMA KƏMƏRİ 



 

Aparıcı  qazma  boruları;    Qazıma  boruları;  Ağırlaşdırılmış  qazıma  boruları 

(AQB)  uzunluğunun  təyini;  Qazıma  kəmərinin  keciriciləri;  Qalın  divarlı  qazıma 

borusu;  Yass;  Dayaq  mərkəzləşdirici  elementlər;  Amortizator;    Rezin  həlqə;  Əks 

klapan;  Qazıma  kəmərinin  hesablanması;  Qazıma  kəmərinin  hesablanmasına  aid 

nümunələr. 



 

V. QUYULARIN YUYULMASI, QAZIMA MƏHLULU 

PARAMETRLƏRİNİN  TƏNZİMLƏNMƏSİNDƏ İSTİFADƏ OLUNAN 

MATERİAL, KİMYƏVİ REAGENT VƏ TEXNİKİ VASİTƏLƏR 

 

 

Qazıma  məhlulunun  vəzifələri;Qazıma  məhlulu  dispers  sistemdir;Qazıma 

məhlulunun  əsas  parametrləri;Qazıma  məhlulunun  növləri;Qazıma  məhlulu  – 

su;Təbii qazıma məhlulu;Aerasiya olunmuş qazıma məhlulu;Emulsiyalı qazıma 




məhlulu; Neft əsaslı qazıma məhlulu; İstiliyə davamlı qazıma məhlulu; Kalsiumlu 

qazıma məhlulu; Ağırlaşdırılmış qazıma məhlulu; Gillər; Ağırlaşdırıcılar; Kimyəvi 

reagentlər; Köpük söndürənlər; Səthi aktiv maddələr (SAM); Yağlayıcı maddələr; 

Qazıma məhlulunun hazırlanması;Qazıma məhlulunun təmizlənməsi. 

 

VI. QAZIMA MƏHLULUNUN HİDRODİNAMİKASI 

 

Qazıma  məhlulunun  reoloji  xüsusiyyətləri  və  onların  təyini;  Məhlul  seli 

axımının  növləri;  Quyuda  yumanın  proqramlaşdırılması;    Hidravliki  itkilərin 

təyini;  Qazılmış  süxurların  quyudan  qaldırılması;  Enerjinin  nasosdan  quyudibi 

hidravlik  mühərriklərə  aparılmafunksiyası;  Quyudibi  süxurların  yuyularaq 

dağıdılması (hidromonitor effekti); Qazıma və qoruyucu kəmərləri quyuya buraxıb 

qaldırılmasında hidrodinamiki təzyiqin dəyişməsi; Hidrodinamiki təzyiq. 

 

VII  . QORUYUCU BORULAR 



 

Qoruyucu kəmərlərin hissələri; Qoruyucu kəmərin hesablanması; Boruların 

möhkəmliyi.  Möhkəmliyə  ehtiyat  əmsalının  hesablanması;  Neft  quyuları  üçün 

qoruyucu  kəmərlərin  hesablanması;  İstismar    kəmərlərinin    hesablanmasına  aid 

məsələlərin həlli; Aralıq qoruyucu kəmərin hesablanmasın aid  məsələlə həlli. 

 

VIII  . QORUYUCU  KƏMƏRİN  SEMENTLƏNMƏSİ 



 

Tamponaj  sementləri;  Tamponaj  məhlulunun  keyfiyyətinə  nəzarət; 

Sementləmə  üsulları;  Bufer  mayeləri;  Quyuya  buraxılan  qoruyucu  kəmərin 

sementləməsinin  hesablanması;  Quyuda    aparılan  sementləmənin  hesablanma  

nümunəsi; Sementləmə prosesinin təşkili. 

 

IX .QAZIMA REJİMİ 



 

Qazıma  məhlulu  parametrlərinin  mexaniki  sürətə  təsiri;  Baltanın  dövrlər 

sayının  mexaniki  sürətə  təsiri;  Baltaya  verilən  oxboyu  yükün  mexaniki  sürətə 

təsiri; Xüsusi qazıma rejimi. 

 

X. MAİLİ VƏ ÜFÜQÜ QUYULARIN QAZILMASI 

 

Maili  quyu,  onun  elementləri  və  oxunun  vəziyyətini  müəyyən  edən  əsas            

kəmiyyətlər; Quyuların təbii əyilməsi; Quyu lüləsinin ixtiyari əyilməsi və onunla 

mübarizə tədbirləri; Texnoloji amillərin quyunun əyilməsinə təsiri; Pilləli yığımın 

aşağı  hissəsinin  kritik  uzunluğunun  təyini;  Fırlanma  tezliyi  nəzərə  alınmaqla 

yığımın  aşağı  hissəsinin    dəyanətliyə  hesablanması;  Geoloji  amillərin  quyunun 

əyilməsinə  təsiri;  Maili  quyunun  təbii  əyilmə  bucağının  sabitləşmə  meyarının 

təyini;  Maili  quyu  profilləri  və  onların  layihə  edilməsi;  Maili  quyu  profillərinin 

hesablanması; Böyük zenit bucaqlı maili şərti üfüqi və üfüqi lüləli quyuların layihə  



profillərinin  hesablanması;  Zenit  bucağı  yığılan  və  sabit  saxlanılan  intervalları 

təkrar  olunan  növ  profillərin  hesablanması;  Zenit  bucağı  iki  intervalda  artan  və 

sabit  saxlanan  hissəli  profilin  hesablanması;  Quyuların qazılması üçün  mürəkkəb 

trasların  layihə  edilməsi;  Fəza  tipli  quyu  profilləri  və  onların  layihə  edilməsi; 

Çoxgövdəli  yaxud  çoxdibli  quyuların  layihə  trasının  seçilməsi  və  hesablanması; 

Yığımda mərkəzləşdiricilərin səmərəli yerinin təyini; Quyuların əyilmə prosesinin 

idarə edilməsi;Fəza əyilmə intensivliyinin yol verilən qiymətinin təyini; Yanaverici 

alətlər  və  onların  quyuya  yönəldilməsi  üçün  tərtibatlar;  Quyunun  fərdi  əyilməsi 

üçün  işlədilən  yanaverici  alətlər;  Şaquli  quyuda  əyici  alətin  yönəldilməsi  üçün 

tərtibat. 

 

XI. QAZIMADA BAŞ VERƏN MÜRRƏKƏBLƏŞMƏLƏR  VƏ QƏZALAR, 

ONLARIN ARADAN QALDIRILMASI 

 

Yerüstü  avadanlıqların  keyfiyyətsiz  quraşdırılaraq  tikilməsindən  baş  verən 

mürəkkəbləşmələr  və  onların  aradan  qaldırılması;  Qazma  qülləsinin 

quraşdırılmasından  baş  verənmürəkkəbləşmələr;  Qazıma  nasosları  və  təmizləyici 

qurğuların  quraşdırılmasında  baş  verən  mürəkkəbləşmələr;  İstiqamətvericinin 

möhkəmləndirilməsindən  baş  verən  mürəkkəbləşmələr;  Üzən  qurğularda  kəmər 

başlığının quraşdırılmasında yaranan mürəkkəbləşmələr; Quyu lüləsində baş verən 

mürəkkəbləşmələr; 

Quyu 

lüləsinin 



tamlığının 

pozulmasında 

yaranan 

mürəkkəbləşmələr; 

Gilli 

süxurların 



qazılmasında 

quyu 


divarının 

möhkəmləndirilməsi;  Maili  istiqamətlənmiş  quyu  lüləsində  baş  verən 

mürəkkəbləşmələr;  Maili  quyularda  ikinci  lülənin  yaratdığı  mürəkkəbləşmə  və 

onun  aradan  qaldırılması;  Qazma  məhlulunun  udulmasından  baş  verən 

mürəkkəbləşmələr; Quyu lüləsində qazma məhlulun udulması; Quyuda udulma baş 

verdikdə  aparılan  tədqiqatlar;  Quyuda  udulma  baş  verdikdə  qazma  kəmərinin 

tutulmasının  qarşısının  alınması;  Quyunun  həlqəvi  fəzasında  təzyiq  itkisinin 

azaldılması;  Aerasiya  edilmiş  məhlulla  qazma;  Udulmada  doldurucu 

materiallardan  istifadə  olunması;  Quyularda  yaranan  təzahürdən  baş 

verənmürəkkəbləşmələr;  Qazma  kəmərini  quyudan  qaldıran  zaman  qaz 

təzahürürnün  yaranması;  Quyuların  qazılmasında  yeni  vaxtda  baş  verən  su 

təzahürü və udulmanın ləğv edilməsi; Quyuların qazılmasında qaz diffuziyasından 

yaranan  mürəkkəbləşmə;  Quyuda  yaranan  osmos  təzyiqindən  baş  verən 

mürəkkəbləşmələr  və  onların  qarşısının  alınması;  Quyuda  baş  verən  təzahürün 

aradan qaldırılması; Sementləmədən yaranan mürəkkəbləşmələr və onların aradan 

qaldırılması; Qazıma kəmərinin nov sistemində pərçimlənməsindən yaranan qəza; 

Qoruyucu  kəmər  quyu  lüləsinə  endirildikdə  baş  verən  qəzalar;  Qoruyucu  kəmər 

açıq  lülədə  yuyulduqda  baş  verən  qəzalar;  Qazıma  boruları  ilə  qoruyucu  kəməri 

quyuya endirdikdə baş verən qəza; Təzyiqlər fərqindən yaranan tutulma qüvvəsinin 

təyini; Quyu lüləsinin bir neçə horizontunda tutulmuş kəmərin pilləli neft hövzəsi 

yaratmaqla qəzadan azad olunması; Tutucu alətlər. 

 

 

 




XII.  FƏSİL. QAZIMADA MƏHSULDAR LAYIN AÇILMASI VƏ 

PERSPEKTİVLİ  HORİZONTLARIN  SINANMASI 

 

Neftli-qazlı  layların  açılma;  Məhsuldar  layların  səmərəli  qazılma  üsulları; 

Məhsuldar  laylara  daxil  olmaq  üsulları;  Qazımada  perspektivli  horizontların 

sınanması; Karotaj kabeli ilə quyuya buraxılan lay sınayıcısı. 

 

XIII. FƏSİL. NEFT VƏ QAZ QUYULARININ QAZILMASINDA TEXNİKİ-

-İQTİSADİ GÖSTƏRİCİLƏR 

 

“İşçi layihənin”hazırlanmasıüçün  “Tapşırığın” verilməsi; “İşçi layihə”nin 

hazırlanması; Qazımanın texniki göstəriciləri; Qazımanın iqtisadi göstəricilər. 

 

 



 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 


ƏDƏBİYYAT 

1.Məmmədtağızadə  Ə.M.,Şirinov  M.M.  Neft  və  qaz  quyularının  qazılması 

texnologiyası,Bakı.2011 

2.C.C,Azar,Q.Robello 

Samuel.Qazma 

mühəndisliyi,Bakı,2014,”Nafta-Pres” 

nəşruyyatı,515s 

3.Axundov B. Neft və qaz quyularını qazılması, Bakı, MAARİF, 1977 

4.T.Əliyev “Quyuların möhkəmləndirilməsi, sementlənməsi və tamamlanması”, 1982 

5.R.Quliyev,H.Məcidov,S.Cəlalov. Qazıma məhlulları.Bakı,Elm,2003 

6.  Axundov  C.S.,Həsənov  İ.Z.Neft  və  qaz  quyularının  qazılması,Bakı,2015,”Günəş-

B”nəşriyyatı,620s. 

7.Bəkirov Ş. Qazıma sənətinin incəlikləri, Bakı, Oskar NPM-nın mətbəəsi, 2006. 

8.İbrahimov  R.S.Neft  –qaz  quyularının  qazılması  texnikası  və  texnologiyası 

fənnindən 100 sual 100cavab.Bakı,2015,Turxan NPB,744s 

9.Rüstəmov  N.Ş,İbrahimov  R.S.,Məcidova  A.N.Süxurdağıdıcı  alətlərlə  dağ 

süxurlarının deformasıyası və dağıdılması.Bakı,2014, Turxan NPB,148s 

10.İbrahimov R.S.,Baxşəliyeva Ş.O.Süxurdağıdıcı alətlər, Bakı,2011, Çaşıoğlu,260s 

11. İbrahimov R.S.,Quyuların qazılmasında dağ süxurlarınınn qazılması,Bakı,2011, 

Çaşıoğlu,568s. 

12.İbrahimov R.S., Kərimov L.B., Rza-zadə S.Ə. və b. “Neft və Qazıma”, Bakı,2006, 

Elm nəşriyyarı,839s. 

13.Quliyev B.A., Şirinov M.M. Neft və qaz quyularının qazılması, Bakı, ADPU-nın 

mətbəəsi, 2009,254s. 

14.Булатов А.И. – Технология бурения скважин. М., 2003 

15.Вадецкий Ю.В. – Бурение нефтяных и газовых скважин. М.,2002 

16.Рабиа Х. – Технология бурения нефтяных скважин. М., Недра, 1989 

17.Булатов А.И. – Крепление скважин. М.,2002 

18.Калинин А.Г. – Проектирование наклонных и горизонтальных скважин. М., 

Недра.1998. 

19.С.Г.Скрыпник  «Техника  для  бурения  нефтяных  и  газовых  скважин  на 

море». 


 

Tərtibetdilər: 

 

«Neft -qaz mühəndisliyi»  



 kafedrasının professoru, 

AMEA-nın müxbir üzvü  T.Ş.Salavatov 

 

«Neft - qaz mühəndisliyi» 



 kafedrasının dosenti, t.e.n.                                      S.Ə.Rza-zadə 

 

    «Neft-qazmühəndisliyi» 



kafedrasınındosenti, t.e.n.                                          R.S.İbrahimov

 

 



 


2523.01- ”Quyuların qazılması texnologiyası” ixtisası üzrə doktoranturaya 

qəbul imtahanının sualları 

 

1.Süxurların sıxılma qabiliyyəti; 



2.Dağ süxurların yatım şəraitindəki gərginlik halı; 

3.Dağ süxurlarının mexaniki dağilmasının əsas prinsipləri; 

4.Süxurdağıdıcı alətlərin təsnifatı; 

5.Kəsici-qopardıcı baltalar və onların tətbiq sahələri; 

6.Şaroşkalı baltaların kinematikası; 

7.Almazlı  və  ИСМ baltaları haqda qisa məlumat; 

8.Xüsusi məqsədlər üçün istifadə olunan alətlər 

9. Ağırlaşdırılmış qazıma boruları (AQB) uzunluğunun təyini; 

10.Qazıma kəmərinin hesablanması; 

11.Qazıma məhlulunun vəzifələri;  

12.Qazıma məhlulu dispers sistemdir;  

13Qazıma məhlulunun əsas parametrləri; 

14.Qazıma məhlulunun hazırlanması və məhlulunun təmizlənməsi 

15.Qazıma məhlulunun reoloji xüsusiyyətləri və onların təyini; 

16.Qoruyucu kəmərin hesablanması; 

17.Tamponaj sementləri;  

18.Tamponaj məhlulunun keyfiyyətinə nəzarət; 

19.Quyuda  aparılan sementləmənin hesablanma  nümunəsi

20.Baltanın dövrlər sayının mexaniki sürətə təsiri; 

21.Quyuların təbii əyilməsi; 

22.Maili  quyu,  onun  elementləri  və  oxunun  vəziyyətini  müəyyən  edən  əsas            

kəmiyyətlər; 

23.Maili quyu profilləri və onların layihə edilməsi; 

24. Quyuların əyilmə prosesinin idarə edilməsi; 

25.Yanaverici alətlər və onların quyuya yönəldilməsi üçün tərtibatlar; 

26. Qazma qülləsinin quraşdırılmasından baş verən mürəkkəbləşmələr; 

27.Üzən 

qurğularda 

kəmər 

başlığının 



quraşdırılmasında 

yaranan 


mürəkkəbləşmələr; 

28.Qazma məhlulunun udulmasından baş verən mürəkkəbləşmələr; 

29.Tutucu alətlər; 

30.Neftli-qazlı layların açılma. 

 

“Neft-qaz mühəndislıyi”kafedrasının müdiri 



AMEA-nın müxbir üzvü,professor                                            T.Ş.Salavatov 

 

 



 

 

 



 


Вопросы по приему в докторантуру по специальности 2523.01-

“Технология бурения скважин”

 

1.

 



Способность сжимаемость горных пород. 

2.

 



Напряженное состояние горных пород в условиях их залегания. 

3.

 



Основные принципы механического разрушения  горных пород. 

4.

 



Классификация породоразрушающих инструментов. 

5.

 



Режуще-скалывающие долота и области их применения. 

6.

 



Кинематика шарошечных долот. 

7.

 



Краткие сведения об алмазных и долот типа  ИСМ. 

8.

 



Инструменты используемые для специальных работ. 

9.

 



Определение длины утяжеленных бурильных труб (УБТ). 

10.


 

Расчёт бурильных колонн. 

11.

 

Функции буровых растворов. 



12.

 

Понятие о дисперсных системах. 



13.

 

Основные параметры буровых растворов. 



14.

 

Очистка и приготовление буровых растворов. 



15.

 

 Реологические свойствабуровых растворови их определение. 



16.

 

 Расчет обсадных колонн. 



17.

 

Тампонажные растворы. 



18.

 

Контроль качества тампонажных растворов. 



19.

 

 Расчет цементтрование  скважины. 



20.

 

 Влияние  параметров режима бурения на механическую скорость 



проходки. 

21.


 

 Естественное искривление при бурении скважины. 

22.

 

 Основные параметры определяющие направление наклонной 



скважины. 

23.


 

 Проектирование профилей  наклонных скважин. 

24.

 

 Управление процессом  искривления скважин. 



25.

 

Отклонители и их ориентирование в скважине. 



26.

 

Осложнения возникающие при строительстве вышки.  



27.

 

Осложнения возникающие при установкиколонной головкис плавучих 



буровых установок. 

28.


 

 Осложнение поглощения бурового раствора. 

29.

 

Ловильные инструменты. 



30.

 

 Вскрытие нефтегазовых пластов. 



 

Зав. кафедрой член  корр. НАНА проф.                  



Салаватов  Т.Ш. 

 

Yüklə 67,35 Kb.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə