Azərbaycan döVLƏt pedaqoci universiteti könül Səmədova
Yüklə 2,83 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Mirvari İsmayılova F.e.doktoru prof. dos.İbrahim Bayramov
- Qrifli nəşr © «Nurlan», 2008 3
- AMEA-nın Nəsimi adına Dilçilik Institutunun prof. Qara Məşədiyev
| AZƏRBAYCAN DÖVLƏT PEDAQOCI UNIVERSITETI Könül Səmədova QƏRBI AZƏRBAYCAN ETNOTOPONIMLƏRININ AREALLARI Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi Elmi-Metodik Şurası «Azərbaycan dili və ədəbiyyatı» bölməsinin 07.01.2008-ci il tarixli 1№-li iclas protokoluna əsasən dərs vəsaiti kimi çap olunur. Bakı «Nurlan»-2008 2 Elmi redaktor: f.e.doktoru.prof Həsən Mirzəyev F.e.doktoru prof. Buludxan Xəlilov Rəyçilər: f.e.doktoru prof. Mirvari İsmayılova F.e.doktoru prof. dos.İbrahim Bayramov Könül Ibrahim qızı Səmədova. Qərbi Azərbaycan-indiki Ermənistan etnotoponimlərinin arealları (monoqrafiya). Bakı, «Nurlan», 2008,- səh. Kitabda ilk dəfə olaraq Qərbi Azərbaycan ərazisindəki etnotoponimlər tədqiqat obyekti olmuş, bu ərazinin areal etnotoponimləri araşdırılmışdır. Ermənistan ərazisindəki türk mənşəli etnotoponimlər linqvistik və tarixi, coğrafi aspektdə araşdırılmışdır. Monoqrafiya dilçilər, tarixçilər, coğrafiyaçılar, aspirantlar, tələbələr və vahid Azərbaycan tarixinə, dilinə maraq göstərən geniş oxucu kütləsi üçün nəzərdə tutulmuş, Qərbi Azərbaycan – indiki Ermənistan ərazisinin qədim türk oğuz yurdu olduğunu bir daha təsdiq edən tutarlı mənbədir . 2008 098 4602000000 − − N Qrifli nəşr © «Nurlan», 2008 3 Ön söz Müasir dövrdə Ermənistan ərazisindəki türk mənşəli etnotoponimlərin tədqiqi daha vacib məsələ olub, təkcə elmi aktuallığı ilə deyil, siyasi əhəmiyyəti baxımından da son dərəcə vacibdir. Onomastik vahidlər, xüsusən də etnotoponimlər dil tarixi ilə bağlı qiymətli mənbədir. Onlar xalqın qədim yaşayış məskənini müəyyənləşdirmək, bu ərazidə baş vermiş ictimai-siyasi hadisələri qiymətləndirmək, həmin hadisələrin səbəb və köklərini aydın- laşdırmaq, həqiqəti üzə çıxarmaq üçün faktlar kimi dəyərlidir. Ermənilər Azərbaycan və türk mənşəli toponimlərə mü- nasibətdə həmişə qərəzli mövqe tutmuşlar. Qərbi Azərbaycanda, – indiki Ermənistanda türk mənşəli toponimlərin uzun illər boyu dəyişdirilib erməniləşdirilməsi türklərin, xüsusən də azərbaycanlıların min illər boyu bu ərazidə yaşamasını sübut edən faktlar saxta- laşdırmaq məqsədi daşımışdır. Müəllifin qeyd etdiyi kimi Qərbi Azərbaycan, indiki Ermənistan ərazisindəki azərbaycanlıların etnogenezində müxtəlif qədim türk tayfaları iştirak etmişdir. Müəllif ölkəmizin, o cümlədən də Qərbi Azərbaycan ərazisinin müasir toponimiyasında 4600-dən çox olan coğrafi adın təxminən 70 faizini tayfa və ya tayfa başçılarının adları ilə bağlı meydana gəldiyi qeyd edilmişdir. Həmin tayfalar təbii ki, Şimali və Cənubi Azərbaycan ərazisindəki etnotoponimlərin sayı az deyildir. Müəllif əsərdə onları tədqiq etməklə müxtəlif türk etnoslarının, xüsusilə oğuzların bu ərazilərin aborigen sakinləri olduğunu sübuta yetirir, Azərbaycan toponimiiyasında az öyrənilmiş sahələrdən biri olan etnotoponimləri çox yüksək səviyyədə tədqiq etmiş, onların areallıq xüsusiyyətlərini araşdırmış, ilk dəfə olaraq Qərbi Azərbaycan ərazisindəki etnotoponimlər tədqiq edilmiş, onların onomostik lüğəti tərtib olunub, etnotoponimlərin linqiristik və tarixi aspektdə araşdırılmışdır. Əsərdə müxtəlif etnotoponimlərlə etnotoponim olmayan toponimlərin struktur leksik-semantik, fonetik, qrammatik xüsusiyyətlərini müqayisəli şəkildə tədqiq etimş və bu qrupplar arasındakı oxşar və fərqli cəhətləri üzə çıxarmışdır. Müəllif etnotoponimləri yalnız linqvistik baxımından deyil, həmçinin tarixi və coğrafi aspektdən də tətbiq etmişdir. Bu da dərslikdən yalnız dilçilərin 4 deyil, o cümlədən də tarixçilərin və coğrafiyaçıların da yararlanmasına kömək edəcək. Bu kitabda həmçinin Qafqaz hərbi dairəsinin Tiflis 1903-cü il xəritəsindən də istifadə olunmuş və kitabda verilmişdir. Müəllif həm filoloq, həm tarixçi, həm də bir coğrafiyaçı mövqeyində çıxış edib. «Qərbi Azərbaycan–indiki Ermənistan etnotoponimlərinin arealları» adlı əsəri bir daha sübut edir ki, Qərbi Azərbaycan qədim türk-oğuz məskənləridir. Könül Səmədova belə bir araşdırmanın öhdəsindən layiqincə gəlmiş, hamımızın bütün azərbaycanlıların ağrılı problemi olan Qərbi Azərbaycan-indiki Erəmnistan torpaqlarının tarixini, linqistikasını həm də hər bir azərbaycanlı üçün şərəf işi olan vətəndaşlıq borcunu yerinə yetirərərk elmi ictimaiyyətə həm də geniş oxucu kütləsinə çox əhəmiyyətli və dəyərli bir kitab təqdim etmişdir. Təklif edərdim ki, müəllif gələcəkdə ya kitabı bütövlükdə, ya da müəyyən hissələrini rus, ingilis hətta erməni dilinə belə tərcümə etdirsin. Düşmənə düşmənnin dilində zərbə endirmək də böyük qə- ləbədir! AMEA-nın Nəsimi adına Dilçilik Institutunun prof. Qara Məşədiyev Yüklə 2,83 Kb. Dostları ilə paylaş:
|