AZƏRBAYCAN RESPUBL KASI TƏHS L NAZ RL Y
AZƏ
RBAYCAN DÖVLƏ
T QT SAD UN VERS TET
MAG STRATURA MƏ
RKƏ
Z
Ə
lyazması hüququnda
Ə
bdülhəsənova Rahibə Zeynal qızı
“DÜNYA QT SAD YYATININ FORMALAŞ
MASI PROSES VƏ
BEYNƏ
LXALQ QT SAD Ə
LAQƏ
LƏ
R N DƏ
R NLƏŞ
MƏ
S
MEYLLƏ
R ” mövzusunda
MAG STR D SSERTAS YASI
xtisasın ş
ifri və
adı 060401 “Dünya qtisadiyyatı”
xtisaslaş
ma Beynə
lxalq valyuta və
maliyyə
kredit münasibə
tlə
ri
Elmi rə
hbə
r:
Magistr proqramının rə
hbə
ri:
i.e.n.,dos. H.A. srafilov
i.e.n.,dos.M.Cə
milov
Kafedra müdiri: prof. Ş
.H.Hacıyev
BAKI - 2015
2
MÜNDƏR CAT
G R Ş
..............................................................................................................................3
I FƏ
S L Dünya iqtisadiyyatının yaranması, formalaş
ması və
inkiş
af
mə
rhə
lə
lə
ri......................................................................................................................6
1.1. Dünya təsərrüfatının yaranması, təkamülü və formalaşması.................................6
1.2. Dünya iqtisadiyyatının inkişaf xüsusiyyətləri və mərhələləri................................15
1.3. Beynəlxalq əmək bölgüsü beynəlxalq iqtisadi münasibətlərin obyektiv əsasıdır..21
II FƏ
S L Dünya ölkə
lə
rinin iqtisadi inkiş
af sə
viyyə
si və
inteqrasiyanın
də
rinləş
mə
si..................................................................................................................31
2.1. Dünya ölkələrinin iqtisadi inkişaf səviyyəsi və dünya iqtisadiyyatının əsas
göstəriciləri....................................................................................................................31
2.2. Dünya ölkələri arasında iqtisadi inteqrasiyanın əsas istiqamətləri və
dərinləşməsi...................................................................................................................41
2.3.Dünya iqtisadiyyatının formalaşması və inkişafında nəqliyyatın yeri və rolu.......47
III FƏ
S LDünya iqtisadiyyatının qlobal problemlə
ri, tə
nzimlə
nmə
si və
Azə
rbaycanın dünya iqtisadiyyatında yeri................................................................55
3.1. Dünya iqtisadiyyatının qlobal problemlərinin həlli istiqamətləri...........................55
3.2. Dünya iqtisadiyyatının tənzimlənməsi problemləri..............................................61
3.3. Müasir dövrdə Azərbaycanın dünya iqtisadiyyatında yeri və rolu........................70
NƏ
T CƏ
VƏ
TƏ
KL FLƏ
R........................................................................................81
ST FADƏ
ED LM Ş
Ə
DƏ
B YYAT........................................................................86
SUMMARY..................................................................................................................89
РЕЗЮМЕ
.....................................................................................................................90
REFERAT....................................................................................................................92
3
G R Ş
Mövzunun aktuallığ
ı. Dünya ölkələri təbii, maddi, iqtisadi ehtiyatlarına görə
biri-birindən fərqlənirlər. Bununla yanaşı, coğrafi mövqeyinə görə, iqlim şərtlərinə
görə, əmək ehtiyatlarına görə biri-birini təkrarlamırlar. Dünyanın hər bir ölkəsində
iqtisadi potensial müxtəlifdir və bu fərq daim nəzərə çarpacaq şəkildə inkişaf edir.
Dünya iqtisadiyyatının subyekti kimi ayrı-ayrı dövlətlərlə ərazi əmək bölgüsü və
beynəlxalq əmək bölgüsü obyektiv zərurət kimi istehsal-təsərrüfat fəaliyyətini bir-
birindən nə qədər ayırıb təcridləşdirsə də, onların qarşılıqlı asılılığını bir o qədər
gücləndirir.
Bu baxımdan dünya ölkələrinin müstəqil iqtisadiyyatlarının öyrənilməsi zərurəti
meydana
gəlir.
“Dünya
qtisadiyyatı”nın
öyrənilməsi
dünya
ölkələrinin
iqtisadiyyatının inkişaf xüsusiyyətləri, qlobal iqtisadi problemlərin məzmunu və həlli
yolları, dünya iqtisadiyyatının müxtəlif səviyyələri üçün daha çox xarakterik olan
iqtisadi inkişaf perspektivləri və ziddiyətləri haqqında lazımi biliklər əldə etməyə
imkan yaradır.
Müasir dövrdə dövlətlərarası münasibətlərdə iqtisadiyyat başlıca rola malikdir.
qtisadiyyatın başlıca rola malik olması ilə əlaqədar olaraq dünya ölkələri haqqında
iqtisadi biliklərin öyrənilməsi böyük əhəmiyyət daşıyır. Digər tərəfdən milli iqtisadi
sistemlərin dünya təsərrüfatı sisteminə qovuşması onun dünya iqtisadiyyatının
ayrılmaz tərkib hissəsi kimi fəaliyyət göstərməsini tələb edir.Bu baxımdan dünya
iqtisadiyyatının müasir problemlərinin öyrənilməsinə böyük aktuallıq kəsb etməkdədir.
Dünya iqtisadiyyatının həm bu, həm də daha mürəkkəb və ziddiyətli inkişaf
dinamikası haqqında elmi biliklər əldə etmək xüsusilə vacib məsələlərdəndir.
Tə
dqiqatın obyekti və
predmeti. Tədqiqatın obyektini dünya ölkələrinin
təsərrüfat sistemi, iqtisadi inkişaf səviyyəsi, iqtisadi inteqrasiyanın dərinləşməsi
istiqamətləri təşkil edir.