Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələri Daxili xidmət nizamnaməsinin təsdiq edilməsi haqqında



Yüklə 1,02 Mb.
səhifə1/15
tarix06.02.2018
ölçüsü1,02 Mb.
#25923
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   15

Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələri Daxili xidmət nizamnaməsinin təsdiq edilməsi haqqında

 

AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ QANUNU



 

Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi qərara alır:

Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin Daxili xidmət nizamnaməsi təsdiq edilsin və 1995-ci il yanvarın 1-dən qüvvəyə minsin.

 

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti



Heydər ƏLİYEV

Bakı şəhəri, 23 sentyabr 1994-cü il

№ 887

 

Azərbaycan Respublikasının 1994-cü il 2



3 sentyabr tarixli, 887 saylı Qanunu ilə

TƏSDİQ EDİLMİŞDİR

 

Azərbaycan Respublikası silahlı qüvvələrinin Daxili Xidmət

 

NİZAMNAMƏSİ

 

Bu Nizamnamə Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələri hərbi qulluqçularının ümumi vəzifələrini, onların arasındakı qarşılıqlı münasibətləri, alayda (briqadada) və onun bölmələrində daxili qayda-qanunları və həmçinin əsas vəzifəli şəxslərin xidmət vəzifələrini müəyyənləşdirir. Nizamnamədə göstərilməyən vəzifəli şəxslərin xidmət vəzifələri müvafiq əsasnamələr və təlimatlarla müəyyənləşdirilir.



Bu Nizamnamələrin müddəaları, o cümlədən alayın (briqadanın) və onun bölmələrinin vəzifəli şəxslərinin xidməti vəzifələri eyni dərəcədə Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin və Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyində nəzərdə tutulmuş digər qoşunların bütün hərbi hissələrinin, gəmilərinin və bölmələrinin hərbi qulluqçularına da aiddir.

Hərbi gəmilər üçün daxili xidmət və vəzifəli şəxslərin xidməti vəzifələri əlavə olaraq Hərbi Dəniz Qüvvələrinin Gəmi nizamnaməsi ilə müəyyənləşdirilir.

Daxili xidmət nizamnaməsini Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin hərbi hissələri və bölmələri ilə bərabər, Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin qərargahları, idarələri, müəssisələri və hərbi məktəbləri (bundan sonra «hərbi hissələr» adlandırılacaqdır) də rəhbər tuturlar.

Təlimlərdə və hərbi qulluqçulara döyüşdə hərəkətetmə qaydalarını öyrətmək məşğələlərində, eləcə də müharibə dövründə döyüş əməliyyatları zamanı daxili xidmət bu Nizamnamə ilə yanaşı, döyüş nizamnamələri və təlimatlarla müəyyən edilir.

 

I fəsil. Hərbi qulluqçular və onların qarşılıqlı münasibətləri

 

Hərbi qulluqçuların ümumi vəzifələri

 

1. Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçusu öz Vətəni Azərbaycan Respublikasının müdafiəçisidir.



Hərbi qulluqçu öz Vətəninin müdafiəsi üçün şəxsi məsuliyyət daşıyır. O, Azərbaycan dövlətinin mənafeyini qorumağa, onun nüfuzunun və qüdrətinin möhkəmlənməsinə səy göstərməyə, Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasına və qanunlarına müqəddəscəsinə və sarsılmaz surətdə riayət etməyə, hərbi andı yerinə yetirməyə, intizamlı, vicdanlı, doğruçu və cəsarətli olmağa, hərbi borcunu yerinə yetirərkən, bütün qüvvəsini və lazım gəldikdə, canını əsirgəməməyə, komandirlərə (rəislərə) sözsüz tabe olmağa və döyüşdə onları müdafiə etməyə, öz hərbi hissəsinin Döyüş Bayrağını göz bəbəyi kimi qorumağa borcludur.

2. Hərbi qulluqçu hərbi nizamnamələrin tələblərini və öz vəzifələrini yaxşı bilməli və vicdanla yerinə yetirməli; hərbi biliklərini müntəzəm surətdə təkmilləşdirməli; ona tapşırılmış silahları, döyüş texnikasını və digər texnikanı mükəmməl bilməli, həmçinin hərbi əmlakı və xalq əmlakını qorumalı; ağlabatan təşəbbüslər göstərməli; hərbi xidmətin bütün çətinlik və məhrumiyyətlərinə mətinliklə dözməli; döyüşçü yoldaşlığına sadiq olmalı, öz yoldaşlarına sözü və işi ilə kömək etməli, onları nalayiq hərəkətlərdən çəkindirməli, həyatını əsirgəmədən təhlükədən xilas etməli; sayıq olmalı, dövlət sirrini ciddi surətdə saxlamalıdır.

3. Hərbi qulluqçu Azərbaycan Respublikası vətəndaşının yüksək adını ləyaqətlə daşımalı, Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin, xidmət etdiyi hərbi hissənin şərəfini və döyüş şöhrətini, öz hərbi rütbəsinin şərəfini qorumalıdır.

4. Hərbi qulluqçu:

Döyüş əməliyyatlarını aparmağın, yaralılarla, xəstələrlə, gəmi qəzasına uğramış şəxslərlə və döyüş əməliyyatları rayonunda mülki əhali ilə, eləcə də hərbi əsirlərlə rəftar etməyin beynəlxalq qaydalarını öyrənməyə və ona riayət etməyə;

Vətən qarşısındakı öz hərbi andı ilə öhdəsinə götürdüyü əsgəri borcunu axıra qədər yerinə yetirməyə;

ondan asılı olmayan səbəblərə görə döyüş əməliyyatlarının gedişində (yaranmış döyüş şəraitinə görə) öz qoşunlarından ayrı düşmək nəticəsində və düşmənə müqavimət göstərməyin bütün üsul və vasitlərindən istifadə edib qurtardıqdan sonra, yaxud ağır xəsarət (yaralanma, travma, kontuziya) nəticəsində köməksiz vəziyyətdə əsir düşdükdə, özünü və yoldaşlarını əsirlikdən azad etmək üçün hər hansı imkandan istifadə etməyə borcludur. [1]

Döyüş meydanını özbaşına tərk etmiş və ya silah işlətməkdən boyun qaçırmış, müharibə aparma vasitələrini düşmənə vermiş və ya düşmən üçün qoyub getmiş, batmaqda olan hərbi gəmini tərk etmiş, könüllü olaraq əsir düşmüş hərbi qulluqçu hərbi cinayətkardır.

Düşmən tərəfinə keçmək, casusluq, dövlət sirrini //çıxarılıb// xarici dövlətə vermək, Azərbaycan Respublikasına qarşı düşmənçilik fəaliyyəti aparmaqda xarici dövlətə kömək etmək Vətənə xəyanətdir və ən ağır cinayət sayılır.

Hərbi qulluqçu əsirlikdə dindirilərkən ancaq özünün soyadını, adını, atasının adını, hərbi rütbəsini, doğulduğu tarixi və şəxsi nömrəsini bildirə bilər.

Əsir götürülmüş, eləcə də bitərəf ölkələrə internə edilmiş hərbi qulluqçuların «hərbi qulluqçu» statusu saxlanılır.

5. Hərbi qulluqçu komandirlərə (rəislərə), böyüklərə hörmət etməli, intizamın və qayda-qanunun saxlanmasında onlara yardım göstərməli, əsgəri nəzakət və əsgəri salamlaşma qaydalarına ciddi riayət etməli, həmişə hərbi forma üzrə geyinməli, təmiz və səliqəli olmalıdır.

Hərbi qulluqçu onunla bağlı baş vermiş hadisələr və ona tutulmuş iradlar barəsində özünün bilavasitə rəisinə məlumat verməlidir.

6. Hərbi qulluqçu xidmət məsələlərinə dair özünün bilavasitə rəisinə və ancaq onun icazəsi ilə komanda üzrə daha böyük rəisə müraciət edə bilər.

Hərbi qulluqçu şəxsi məsələlərə dair, bir qayda olaraq, özünün bilavasitə rəisinə, xüsusi hallarda isə böyük rəisə müraciət edə bilər.

Hərbi qulluqçu rəisə yazılı surətdə müraciət etdikdə, raportu yalnız komanda üzrə verə bilər.

Hərbi qulluqçu təklif, ərizə və şikayət verdikdə, İntizam nizamnaməsinin müddəalarını rəhbər tutmalıdır.

 

Hərbi qulluqçuların məsuliyyətləri

 

7. Bütün hərbi qulluqçular rütbələrindən və vəzifələrindən asılı olmayaraq Qanun qarşısında bərabərdirlər və onlar:



hərbi intizamın və ictimai asayişin pozulması ilə bağlı nalayiq hərəkətlərə, eləcə də əxlaq qaydalarına zidd hərəkətlərə görə — ictimai təsir tədbirlərinə;

hərbi intizamı pozduqlarına görə — Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin İntizam Nizamnaməsində müəyyən edilmiş qaydada intizam məsuliyyətinə;

inzibati xətalara görə — Azərbaycan Respublikasının inzibati qanunvericiliklə müəyyən edilmiş ümumi əsaslarla inzibati məsuliyyətə (cərimə, islah işləri və inzibati həbs cəzaları istisna edilməklə) və ya Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin İntizam Nizamnaməsində müəyyən edilmiş qaydada intizam məsuliyyətinə;

mülki qanunvericiliklə nəzərdə tutulmuş öhdəliklərin yerinə yetirilməməsinə görə və ya hərbi xidmət vəzifələrini icra etmədikləri vaxt dövlətə və vətəndaşlara vurduqları ziyana görə — mülki-hüquqi məsuliyyətə;

hərbi xidməti yerinə yetirərkən, dövlətə vurduqları maddi ziyana görə — «Hərbi qulluqçuların dövlətə vurduqları ziyana görə maddi məsuliyyəti haqqında» Əsasnaməyə müvafiq olaraq maddi məsuliyyətə;

cinayət törətdiklərinə görə — cinayət məsuliyyətinə cəlb oluna bilərlər.

 

Hərbi rütbələr

 

8. Hər bir hərbi qulluqçuya Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyində müəyyən edilmiş qaydalara əsasən hərbi rütbə verilir.



Azərbaycan Respublikasının Silahlı Qüvvələrindəki hərbi rütbələrin siyahısı bu nizamnamənin 1 saylı əlavəsində verilib.

 

Rəislər və tabe olanlar, böyüklər və kiçiklər

 

9. Tutduğu vəzifələrinə və hərbi rütbələrinə görə hərbi qulluqçular biri o birinə münasibətdə rəis və yaxud tabe olandır.



Rəislər tabelikdə olanlara əmr vermək hüququna malikdirlər və verdikləri əmrlərin yerinə yetirilməsini yoxlamalıdırlar. Tabelikdə olanlar rəislərinə sözsüz tabe olmağa borcludurlar.

10. Xidmət üzrə hərbi qulluqçuların müvəqqəti də olsa, tabe olduqları rəislər birbaşa rəislər sayılırlar.

Tabelikdə olana ən yaxın birbaşa rəis bilavasitə rəis adlanır.

11. Həqiqi hərbi xidmətdə olan aşağıdakı hərbi rütbəli qulluqçular rəis hesab olunurlar:

generallar, admirallar, polkovniklər və 1-ci dərəcəli kapitanlar — bütün kiçik zabitlər, gizirlər, miçmanlar, çavuşlar, əsgərlər və matroslar üçün;

polkovnik-leytenant, 2-ci dərəcəli kapitan mayor və 3-cü dərəcəli kapitan rütbələrində olan böyük zabitlər — bütün gizirlər, miçmanlar, çavuşlar, əsgərlər və matroslar üçün;

bütün kiçik zabitlər — bütün çavuşlar, əsgərlər və matroslar üçün;

gizirlər və miçmanlar — xidmət etdikləri hərbi hissənin çavuşları, əsgərləri və matrosları üçün;

çavuşlar — xidmət etdikləri hərbi hissənin əsgərləri və çavuşları üçün.

12. Hərbi qulluqçular tutduqları vəzifəyə və rütbələrinə görə bir-biri ilə münasibətdə (10-11-ci maddələr) rəis və ya tabe olan deyillərsə, böyük və ya kiçik ola bilərlər.

Böyüklük hərbi qulluqçuların hərbi rütbəsi ilə müəyyən edilir.

Hərbi rütbəsi böyük olanlar hərbi rütbəsi kiçik olanlara irad tutmaq hüququna malik olub, onlardan hərbi intizama, ictimai qayda-qanuna, geyim formasına, həmçinin davranış və salamlaşma qaydalarına riayət etmələrini tələb etmək hüququna malikdirlər.

Rütbəcə kiçiklər böyüklərin bu tələblərini sözsüz yerinə yetirməlidirlər.

13. Bir-birinə tabe olmayan və birgə xidmət edən hərbi qulluqçuların bir-birinə xidməti münasibətləri onların komandiri (rəisi) tərəfindən müəyyən edilməmişsə, onda daha böyük vəzifəli, vəzifələri eyni olduqda isə daha böyük rütbəli hərbi qulluqçu rəis hesab olunur.

 

Əmrlərin verilməsi və yerinə yetirilməsi qaydaları

 

14. Əmrləri bir qayda olaraq tabelik üzrə verirlər.



Böyük rəis zəruri hallarda tabe olana, onun bilavasitə rəisinə bildirmədən əmr verə bilər.

15. Hərbi qulluqçuya əmr verildikdə o, «Oldu» cavabını verərək, əmri yerinə yetirməlidir.

Zəruri hallarda tabelikdə olanın verilən əmri düzgün başa düşdüyünə əmin olmaq məqsədilə rəis verilən əmrin qısa şəkildə təkrar olunmasını ondan tələb edir.

Əmr yernə yetirildikdən sonra hərbi qulluqçu bu barədə əmri vermiş rəisə və bilavasitə öz rəisinə məlumat verməlidir.

16. Əgər əmri yerinə yetirən hərbi qulluqçu vəzifəcə daha böyük olan rəisdən yeni əmr alarsa və bu əmrin yerinə yetirilməsi birinci əmrin icrasına mane olarsa, hərbi qulluqçu bu barədə ikinci əmri verən rəisə məlumat verməlidir və o, təsdiq etdikdən sonra sonuncu əmri yerinə yetirməlidir.

İkinci əmri verən rəis bu barədə birinci əmri verən rəisə məlumat verməlidir.

 

Əsgəri salamlaşmalar

 

17. Bütün hərbi qulluqçular qarşılaşdıqda (bir-birini ötüb keçdikdə) Sıra nizamnaməsində müəyyən edilmiş qaydada bir-birilə salamlaşmalıdırlar.



Tabelikdə olanlar və rütbəcə kiçiklər salamı birinci verməlidirlər.

18. Hərbi qulluqçular bundan əlavə:

Şəhidlər xiyabanlarına;

Naməlum əsgərin məzarına;

Vətənin azadlığı və müstəqilliyi uğrundakı döyüşlərdə həlak olmuş əsgərlərin qardaşlıq qəbiristanlığına;

hərbi hissələrin Döyüş Bayraqlarına və həmçinin hərbi gəmiyə gəldiyi və getdiyi zaman Hərbi Dəniz Bayrağına;

Qoşunların müşayiət etdikləri dəfn mərasimlərinə əsgəri salam verməlidirlər.

19. Hərbi hissələr və bölmələr sırada olarkən komanda üzrə;

Azərbaycan Respublikasının Prezidentinə, Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin Sədrinə, Azərbaycan Respublikasının Baş Nazirinə, Azərbaycan Respublikasının müdafiə nazirinə;

Ordu generallarına, general-polkovniklərə, admirallara, bütün birbaşa rəislərə və həmçinin hərbi hissədə, bölmədə inspeksiya (yoxlama) aparmağa rəhbərlik etmək üçün gəlmiş şəxslərə salam verməlidirlər.

Yuxarıda adları çəkilən şəxslərə sırada salam vermək üçün böyük rəis «FARAĞAT, diqqət SAĞA (SOLA, MƏRKƏZƏ)» komandası verib, onları qarşılamalı və raport verməlidir.

Məsələn: «Yoldaş general-mayor, 110-cu motoratıcı alay təlimə getmək üçün düzülmüşdür. Alay komandiri polkovnik Məmmədov».

Hərbi hissə Döyüş Bayrağı ilə düzüldükdə (paradda, sıra baxışında, hərbi and qəbul edilməsi mərasimində və s.) raportda hərbi hissənin tam adı göstərilməklə layiq görüldüyü fəxri adları sadalanır.

Hərbi hissə sıra ilə hərəkət etdikdə, rəis raport vermir, yalnız komanda verir.

20. Hərbi hissələr və bölmələr komanda üzrə həmçinin:

Şəhidlər xiyabanlarına;

Naməlum əsgərin məzarına;

Vətənin azadlığı və müstəqilliyi uğrunda döyüşlərdə həlak olmuş əsgərlərin qardaşlıq qəbiristanlığına;

hərbi hissələrin Döyüş Bayraqlarına, hərbi gəmilərdə isə Hərbi Dəniz Bayrağı qaldırıldıqda və endirildikdə;

qoşunların müşayiət etdikləri dəfn mərasimlərinə;

bir-birilə qarşılaşdıqda, əsgəri salam verməlidirlər.

21. Sırada dayanan qoşunlar Azərbaycan Respublikasının Prezidentinə, Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin Sədrinə və Azərbaycan Respublikasının Baş Nazirinə əsgəri salam verdikdə, orkestr «Qarşılama marşı»nı və Azərbaycan Respublikasının Dövlət Himnini ifa etməlidir.

Hərbi hissələr öz hissə komandirlərindən başlayaraq, yuxarı olan bütün birbaşa rəislərə və həmçinin inspeksiya (yoxlama) aparmağa rəhbərlik üçün təyin edilmiş şəxslərə salam verərkən orkestr «Qarşılama marşı»nı ifa etməlidir.

22. Məşğələdə və məşğələdənkənar vaxtlarda sıra düzülüşündə olmayan hərbi hissələr və bölmələr «FARAĞAT» və ya «QALX, FARAĞAT» komandası üzrə əsgəri salam verməlidirlər.

Qərargahlarda və idarələrdə komanda üzrə əsgəri salam yalnız birbaşa rəislərə və inspeksiya (yoxlama) aparmağa rəhbərlik üçün təyin edilmiş şəxslərə verilməlidir.

Sıradankənar məşğələlərdə və həmçinin zabitlərin, generalların və admiralların müşavirəsində komandirləri (rəisləri) qarşılamaq üçün «YOLDAŞ ZABİTLƏR» komandası verilməlidir. «FARAĞAT» və «YOLDAŞ ZABİTLƏR» komandasını iştirak edən komandirlərin (rəislərin) ən böyüyü və ya gələn komandiri (rəisi) birinci görən hərbi qulluqçu verməlidir. Bu komanda üzrə iştirak edənlərin hamısı gələn komandirə (rəisə) tərəf dönüb «FARAĞAT» vəziyyəti alır, baş geyimində olan zabitlər, gizirlər və miçmanlar isə əllərini baş geyimlərinə yapışdırırlar.

İştirak edən komandirlərin (rəislərin) böyüyü gələnə yaxınlaşıb ona raport verməlidir.

Gələn komandir (rəis) raportu qəbul edərək, «AZAD» və ya «YOLDAŞ ZABİTLƏR» komandasını verir. Raport verən bu komandanı təkrar edir, sonra isə iştirak edənlərin hamısı «azad» vəziyyəti alır. Baş geyimində olan zabitlər, gizirlər və miçmanlar əllərini aşağı salmalı və bundan sonra gələn komandirin (rəisin) göstərişinə əməl etməlidirlər.

23. «FARAĞAT» komandası komandirin (rəisin) hərbi hissəyə və ya bölməyə hər gəlişində, raport isə yalnız onun həmin gün hərbi hissəyə və ya bölməyə ilk gəlişində verilir.

Böyük komandirin (rəisin) yanında olan kiçik komandirə hərbi hissənin (bölmənin) salam verməsi üçün hərbi hissəyə (bölməyə) komanda və kiçik komandirə raport verilmir.

Sinifdə məşğələ aparan zaman «FARAĞAT», yaxud «YOLDAŞ ZABİTLƏR» komandası hər məşğələnin əvvəlində və sonunda verilir.

Komandirə, rəisə raport verərkən «FARAĞAT» komandası o zaman verilir ki, orada başqa hərbi qulluqçular da olsunlar.

Hərbi qulluqçular olmayanda komandirə (rəisə) yalnız raport verilir.

24. Azərbaycan Respublikasının və başqa ölkələrin Dövlət Himnləri ifa ediləndə sıradakı hərbi qulluqçular komanda verilməmiş «farağat» vəziyyətini alır, taqım komandirləri və onlardan yuxarı bütün bölmələrin komandirləri əllərini baş geyimlərinə yapışdırırlar.

Sırada olmayan hərbi qulluqçular himn ifa ediləndə «farağat» vəziyyətini alır, baş geyimində olanlar isə əllərini baş geyimlərinə yapışdırırlar.

25. Hərbi hissələrə aşağıdakı hallarda salamlaşma üçün komanda verilmir:

hərbi hissələrdə və bölmələrdə həyəcan və ya toplanış elan edildikdə;

marşda hərəkət və istirahət vaxtı, həmçinin bütün taktiki məşğələlərdə və təlimlərdə;

komanda məntəqələrində, rabitə qovşaqlarında və döyüş növbətçiliyində;

atəş xəttində və atəş mövqeyində atış vaxtı;

təyyarə meydanlarında uçuş vaxtı;

təsərrüfat işləri və ya təlim məqsədli işlər və həmçinin emalatxanalarda, parklarda, anqarlarda, laboratoriyalarda xüsusi məşğələlər və işlər aparılan vaxtlarda;

idman yarışları və oyunları vaxtı;

yemək vaxtı, «Yat» və «Qalx» siqnalları arasındakı vaxtda:

xəstələr olan otaqlarda.

Yuxarıda adları çəkilən hallarda rəis və ya böyük gələn rəisə yalnız raport verilməlidir.

Məsələn: «Yoldaş mayor, 1-ci motoatıcı bölük tədris atışlarının təmrinini yerinə yetirir. Bölük komandiri kapitan Hüseynov».

Dəfn mərasimlərində iştirak edən hərbi hissələr və bölmələr əsgəri qaydada salamlaşmırlar.

26. Hər bir hərbi qulluqçuya rəis və ya böyük müraciət etdikdə hərbi qulluqçu (xəstələrdən başqa) «farağat» vəziyyəti alıb, vəzifəsini, hərbi rütbəsini və soyadını bildirməlidir.

27. Təntənəli iclaslarda, konfranslarda və həmçinin konsert, tamaşa və kinoda əsgəri qaydada salamlaşmaq üçün komanda və komandirə raport verilmir.

Şəxsi heyətin ümumi iclaslarında salamlaşmaq üçün «Farağat» komandası və komandirə (rəisə) raport verilir.

Məsələn: «Yoldaş polkovnik-leytenant, taborun şəxsi heyəti ümumi iclasa toplanıb. Taborun qərargah rəisi mayor Salahov».

28. Rəisin və ya böyüyün salamına («Salam, yoldaşlar») sırada və ya sıradan kənarda olan bütün hərbi qulluqçular «Salam» cavabı verməlidirlər. Rəis və ya böyük xudahafizləşəndə («Xudahafiz, yoldaşlar») hərbi qulluqçular «Xudahafiz» cavabı verilməlidirlər, cavabın sonuna «Yoldaş» və onun hərbi rütbəsini əlavə etməlidirlər. Qoşun növünün və ya xidmətin adı əlavə edilmir.

Məsələn:


çavuşlara və baş çavuşlara, gizirlərə və miçmanlara cavab verildikdə — «Salam, yoldaş çavuş», «Xudahafiz, yoldaş baş çavuş», «Salam, yoldaş miçman», «Xudahafiz, yoldaş gizir» və s.;

zabitlərə cavab verildikdə — «Salam, yoldaş kapitan», «Xudahafiz, yoldaş kapitan-leytenant» və s.;

generallara və admirallara cavab verildikdə — «Salam, yoldaş general-mayor», «Xudahafiz, yoldaş kontr-admiral» və s.

29. Əgər komandir (rəis) hərbi qulluqçunu xidmətə görə təbrik və ya ona təşəkkür edirsə, hərbi qulluqçu komandirə (rəisə) «Azərbaycan Respublikasına xidmət edirəm» cavabını verməlidir.

Əgər komandir (rəis) hərbi hissəni (bölməni) təbrik edirsə, onda hərbi hissə (bölmə) üç dəfə sürəkli «Ura», əgər komandir (rəis) hərbi hissəyə (bölməyə) təşəkkür elan edirsə, onda hərbi hissə (bölmə) «Azərbaycan Respublikasına xidmət edirik» cavabını verməlidir.

 

Komandirlərə (rəislərə) təqdim edilmə qaydaları

 

30. Hərbi hissəyə gəlmiş böyük komandirə (rəisə) yalnız hərbi hissə komandiri özünü təqdim etməlidir. Başqaları isə özlərini yalnız böyük komandir (rəis) onlara bilavasitə müraciət etdikdə təqdim etməlidirlər.



31. Hərbi qulluqçular özlərini bilavasitə rəislərinə aşağıdakı hallarda təqdim etməlidirlər:

vəzifəyə təyin edildikdə;

vəzifəni təhvil verdikdə;

onlara hərbi rütbə verildikdə;

Azərbaycan Respublikasının orden və ya medalı ilə təltif edildikdə;

ezamiyyətə və ya məzuniyyətə getdikdə və qayıtdıqda.

32. Hərbi qulluqçular komandirə (rəisə) özlərini təqdim edərkən öz vəzifəsini, hərbi rütbəsini, soyadını və hansı səbəbə görə təqdim edildiyini bildirməlidirlər.

Məsələn: «Yoldaş mayor, 1-ci motoatıcı bölüyün komandiri kapitan İmanov, mənə kapitan hərbi rütbəsi verilməsi münasibətilə özümü təqdim edirəm».

33. Alayda (briqadada) xidmət etmək üçün təyin olunmuş zabitlər, gizirlər alay (briqada) komandirinə və sonra onun müavinlərinə, bölükdə xidmət etmək üçün təyin edildikdə isə tabor və bölük komandirlərinə və onların müavinlərinə özlərini təqdim etməlidirlər.

Bundan əlavə, yeni gələn zabitləri alay (briqada) komandiri və ya onun müavini zabitlərin ən yaxın müşavirəsində və ya alayın (briqadanın) düzülüşü zamanı alayın (briqadanın) zabit heyətinə təqdim etməlidir.

 

İnspeksiya (yoxlama) vaxtı təqdim edilmə qaydaları

 

34. Hərbi hissəyə inspeksiya (yoxlama) üçün gəlmiş hərbi qulluqçunun rütbəsi hərbi hissə komandirinin rütbəsinə bərabər və ya ondan böyükdürsə, hərbi hissə komandiri özünü ona təqdim etməli, əgər rütbəsi ondan kiçikdirsə, gəlmiş hərbi qulluqçu özünü hərbi hissə komandirinə təqdim etməlidir.



İnspeksiya (yoxlama) başlanmazdan qabaq hərbi hissə komandiri inspeksiya (yoxlama) aparılacaq bölmələrin komandirlərini inspeksiya (yoxlama) aparana təqdim etməlidir.

35. İnspeksiya (yoxlama) aparan şəxs bölmələrə gəldikdə, bu bölmələrin komandirləri onu qarşılayıb raport verməlidirlər.

Əgər inspeksiya (yoxlama) aparan şəxs bölməyə hərbi hissə komandiri ilə birlikdə gələrsə, onda inspeksiya (yoxlama) aparana raport o, hərbi hissə komandiri ilə eyni rütbədə və ya ondan böyük rütbədə olduqda verilməlidir.

Əgər inspeksiya (yoxlama) aparılan vaxt bölməyə böyük komandir (rəis) gələrsə, onda bu rəisə raportu hərbi hissə (bölmə) komandiri verməlidir, inspeksiya (yoxlama) aparan isə özünü təqdim etməlidir.

36. Hərbi hissə (bölmə) komandiri böyük komandirlərin (rəislərin) ayrı-ayrı tapşırıqlarını yerinə yetirmək üçün hərbi hissəyə (bölməyə) gəlmiş hərbi qulluqçuların yalnız rütbəcə ondan böyük olanına özünü təqdim etməlidir. Qalan hallarda gələnlər hərbi hissə (bölmə) komandirlərinə özlərini təqdim edib, hərbi hissəyə (bölməyə) hansı məqsədlə gəldiklərini bildirməlidirlər.

37. İnspeksiya (yoxlama) aparanların və ya böyük komandirlərin (rəislərin) hər hansı tapşırığını yerinə yetirən hərbi qulluqçuların bütün göstərişləri yalnız hərbi hissə komandiri vasitəsilə verilməlidir.

Adları çəkilən şəxslər inspeksiyanın (yoxlamanın) və ya onlara verilmiş tapşırığın yerinə yetirilməsinin nəticələrini hərbi hissə komandirinə bildirməlidirlər.

İnspeksiya (yoxlama) aparanlar hərbi hissənin (bölmənin) hərbi qulluqçuları ilə sorğu aparan zaman bu Nizamnamənin 62-ci maddəsini rəhbər tutmalıdırlar.

 

Hərbi nəzakət və hərbi qulluqçuların davranışı haqqında

 

38. Hərbi qulluqçular bir-birinə münasibətdə həmişə nəzakətli və təmkinli olmalıdırlar. Vəzifəsindən asılı olmayaraq, hərbi qulluqçular xidmət məsələləri üzrə bir-birinə «Siz» deyə müraciət etməlidirlər.



Hərbi qulluqçular bir-birinə şəxsən müraciət etdikdə, qoşun yaxud xidmət növünü göstərmədən hərbi rütbələrini deməlidirlər.

Rəislər və böyüklər tabeliklərində olanlara və kiçiklərə xidmət üzrə müraciət etdikdə, onların hərbi rütbəsini və soyadını və ya ancaq hərbi rütbəsini (bu halda hərbi rütbədən qabaq «yoldaş» sözünü əlavə etməklə) deməlidirlər.

Məsələn: «Əsgər Həsənov», «Yoldaş əsgər», «Çavuş Babayev», «Yoldaş çavuş», «Gizir Səmədov», «Yoldaş gizir», «Miçman İbrahimov», «Yoldaş miçman», «Baş leytenant Zeynalov», «Yoldaş baş leytenant», «Yoldaş mayor», «Yoldaş general-mayor» və s.

Gizir, miçman, çavuş rütbəsi olmayan hərbi təhsil məktəblərinin və həmçinin tədris hissələrinin kursantlarına «Kursant Əliyev», «Yoldaş kursant» kimi müraciət edilməlidir.

Tabelikdə olanlar və kiçiklər öz rəislərinə və böyüklərinə müraciət etdikdə, onların hərbi rütbəsini deməli və hərbi rütbənin qabağına «yoldaş» sözü, qvardiya hərbi hissələrində isə «yoldaş qvardiya» sözləri əlavə etməlidirlər.

Məsələn: «Yoldaş baş əsgər», «Yoldaş baş çavuş», «Yoldaş gizir», «Yoldaş qvardiya leytenantı», «Yoldaş mayor», «Yoldaş 1-ci dərəcəli kapitan», «Yoldaş general-mayor», «Yoldaş kontradmiral» və s.

39. Hərbi qulluqçular sırada olmayanda bir-birinə müraciət etdikdə, həmçinin əmr alanda və əmr verəndə farağat vəziyyətində olmalı, baş geyimində olanda isə əllərini baş geyimlərinə yapışdırıb sonra aşağı salmalıdırlar.

Raport verdikdə və ya raport qəbul etdikdə, hərbi qulluqçu raport qurtardıqdan sonra əlini aşağı salmalıdır. Əgər raportdan qabaq «Farağat» komandası verilmişdirsə, onda raport verən əlini baş geyimindən yalnız «Azad» komandası verildikdən sonra aşağı salmalıdır.

40. Hərbi qulluqçu komandirin (rəisin) və ya böyüyün yanında başqa hərbi qulluqçuya müraciət etmək üçün komandirdən (rəisdən) və ya böyükdən icazə almalıdır.

Məsələn: «Yoldaş polkovnik, icazə verin, kapitan Abdullayevə müraciət edim».

41. Rəisin və ya böyüyün sualına təsdiq cavabı vermək lazım gəldikdə «Bəli», inkar cavabı vermək lazım gəldikdə isə «Xeyr» deyilməlidir.

42. Hərbi qulluqçular həmişə yüksək mədəniyyət, təvazökarlıq və təmkinlik nümunəsi göstərməli, ictimai yerlərdə və küçədə özlərini ləyaqətlə aparmalıdırlar.

Hərbi qulluqçu ictimai yerlərdə, həmçinin tramvayda, trolleybusda, avtobusda, metroda, şəhərətrafı qatarlarda içəri daxil olan rəisə və ya böyüyə əsgəri salam verməli, əgər boş yer yoxdursa, ona öz yerini təklif etməlidir.

Əgər üz-üzə gəldikdə rəislə (böyüklə) sərbəst şəkildə bir-birinin yanından keçib getmək mümkün deyildirsə, onda tabe olan (kiçik) qarşıdan gələn rəisə (böyüyə) əsgəri salam verməklə, ona yol verməlidir. Əgər rəisi (böyüyü) ötüb keçmək lazımdırsa, hərbi qulluqçu rəisdən (böyükdən) icazə almalıdır.

Hərbi qulluqçu dəmiryol (su yolu) hava nəqliyyatında gedərkən vaqondan, kayutadan və təyyarədən çıxanda hərbi forma üzrə geyinməlidir.

Hərbi qulluqçular mülki əhaliyə qarşı nəzakətli olmalı, vətəndaşların şərəf və ləyaqətinin qorunmasına, ictimai qayda-qanunun saxlanmasına yardım etməli, həmçinin bədbəxt hadisə, yanğın və təbii fəlakət zamanı əhaliyə kömək göstərməlidirlər.

43. Hərbi qulluqçulara əllərini cibində saxlamaq, həmçinin rəisin və ya böyüyün icazəsi olmadan onların yanında oturmaq və ya papiros çəkmək qadağandır.

Hərbi qulluqçunun xidmət yerində və ictimai yerlərdə sərxoş vəziyyətdə olması yolverilməzdir. Bu hal baş verirsə, o, hərbi qulluqçu şərəfini və ləyaqətini ləkələyir və buna görə ciddi məsuliyyətə cəlb edilməlidir.

Hərbi qulluqçular küçədə və ya icazə verilməyən yerlərdə papiros çəkməkdən özlərini saxlamalıdırlar.

44. Generallara, admirallara, zabitlərə, gizirlərə və miçmanlara və həmçinin müddətindən artıq xidmət çavuşlarına hərbi hissədən kənarda, ancaq işdə olmadığı vaxt mülki paltar geyməyə icazə verilir.

45. Ehtiyatda və istefada olan, lakin hərbi forma geymək hüququna malik olan gizirlər, miçmanlar, zabitlər, generallar və admirallar hərbi nəzakət, davranış və hərbi salamlaşma qaydalarına ciddi riayət etməlidirlər. Onlar geyindikləri hərbi formanın səliqəsinə ciddi fikir verməlidirlər.

 


Yüklə 1,02 Mb.

Dostları ilə paylaş:
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   15




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə