Ümumi məlumat
|
Fənnin adı, kodu və kreditlərin sayı
|
BİO203 Sitologiya, embriologiya və histologiya
3 kredit
|
Departament
|
Bioloji elmlər
|
Proqram
|
Bakalavr
|
Tədris semestri
|
Yaz, 2013/2014-cü tədris ili
|
Fənni tədris edən müəllim
|
Tibb üzrə fəlsəfə doktoru Müşfiq Orucov
|
E-mail:
|
morujov@khazar.org; morujov@hotmail.com
|
Telefon:
|
(+99412) 421-10-93
|
Mühazirə otağı/Cədvəl
|
Məhsəti küç., 11 (Neftçilər kampusu), 201 N saylı otaq
Mühazirə: Çərşənbə axşamı, saat 16.40-18.00
Praktik məşğələ: Cümə axşamı, saat 15.10-16.30
|
|
Konsultasiya vaxtı
|
Cümə günü, saat 16.40-18.00
|
Prerekvizitlər
|
BİO101 Ümumi biologiya.
|
Tədris dili
|
Azərbaycan
|
Fənnin növü
|
Məcburi
|
Dərsliklər və əlavə ədəbiyyat
|
Əsas dərsliklər və atlas:
1. Qasımov E.K. Sitologiya. Dərslik. Bakı, 2009, 277 səh.
2. Hüseynov B.M., Quliyev M.İ. Embriologiya. Dərs vəsaiti. Bakı, 2010, 158 səh.
3. Abdullayev M., Abiyev H. Ümumi histologiya. Dərslik. Bakı, Maarif, 1975, 324 səh.
4. Qasımov E.K. Histologiya atlası. Bakı, 2010, 517 səh.
Əlavə vəsaitlər:
1. Qasımov E.K., Sultanova T.Ə., Orucov M.T. Histologiya (rənglə və öyrən). Bakı, 2007, 344 səh.
2. Кузнецов С.Л., Мушкамбаров Н.Н. Гистология, цитология и эмбриология. Учебник для студентов медицинских вузов. Медицинское информационное агентство, 2007, 600 стр.
3. Junqueira L.C. Carneiro J. Basic histology. Text & Atlas, 2005.
4. Gartner L.P., Hiatt J.L. Color Textbook of Histology. Saunders, 2001.
5. Sadler T.W. Langman’s Medical Embryology. Lippincott Williams & Wilkins, 2004.
Köməkçi WEB-mənbələr:
http://www.histology-world.com/
http://www.youtube.com/playlist?list=PLD7882068A01C370F
www.bu.edu/histology/m/
php.med.unsw.edu.au/embryology/
|
Tədris metodları
|
Mühazirə
|
x
|
Qrup müzakirəsi
|
x
|
Histoloji mikroprepatların təhlili
|
x
|
Qiymətləndirmə
|
Komponentləri
|
Tarix/son müddət
|
Faiz (%)
|
Albom
|
Semestrin sonu
|
10
|
Quiz
|
Semestr ərzində
|
10
|
Davamiyyət
|
|
5
|
Referat (sərbəst iş)
|
Semestrin sonu
|
10
|
Aralıq imtahanı
|
|
25
|
Final imtahanı
|
|
40
|
Yekun
|
|
100
|
Kursun təsviri
|
Bu kurs hüceyrələrin, toxumaların morfo-funksional xüsusiyyətlərinə və insanın ümumi inkişaf qanunauyğunluqlarına həsr olunmuşdur. Hüceyrə insan orqanizminin quruluş vahidi olaraq canlının əsas xarakterik cəhətlərini özündə cəmləyir. Hüceyrələrdən formalaşan 4 növ əsas toxumalar orqanları əmələ gətirirlər.
|
Kursun məqsədləri
|
Ümumi məqsəd:
Tələbələrə hüceyrənin, toxumaların quruluş və funksional xüsusiyyətlərini mənimsətmək və rüşeymin inkişafının ümumi .mexanizmlərini izah etməkdir.
Xüsusi məqsədlər:
Tələbələri akademik olaraq dəstəkləmək, onların öz potensiallarını realizə etməyə yardımçı olmaq.
Tələbələrin kursda iştirakını həvəsləndirmək, qarşılıqlı hörmət və anlayış mühitini təmin etmək.
Sitologiya, histologiya və ümumi embriologiya fənləri ilə digər bioloji fənlərin əlaqələndirilməsi.
|
Tədrisin (öyrənmənin) nəticələri
|
Kursun sonunda tələbələrin nəyi bilməlidirlər:
1. Hüceyrənin əsas tərkib hissələrinin quruluş və vəzifələrini.
2. Hüceyrənin bölünmə mexanizmlərini və həyat tsiklini.
3. Ayrı-ayrı toxumaların quruluş və vəzifələrini.
4. Rüşeymin formalaşmasını, toxumaların inkişaf mənbələrini.
5. Hüceyrələrin əsas orqanellərindən olan Holci kompleksi və mitoxondrilərin, cinsi hüceyrələrin, embrional inkişafın əsas mərhələlərinin, epitel, birləşdirici, əzələ və sinir toxumalarının histoloji mikropreparatlarının mikroskop altında diaqnostikasını.
|
Qaydalar (Tədris siyasəti və davranış)
| Dərsin təşkili Fənnə aid ümumi xarakterli məlumatlar mühazirə zamanı tələbələrə çatdırılacaqdır. Təcrübi məşğələ zamanı tələbələrin əvvəlki mövzunu mənimsəmələri qiymətləndiriləcək, yeni mövzu histoloji prepartların əyani nümayişi ilə daha dərindən izah ediləcəkdir. Aralıq və final imtahanları öncəsi tələbələrin mənimsəmə səviyyələri yoxlanılacaqdır. Kursun sonunda referatların və sərbəst işlərin (albomun) verilməsi vacibdir.
Davamiyyət
Tələbələrin bütün dərslərdə iştirakı vacibdir. Tələbələr müəyyən səbəblərdən dərslərin buraxılması (xəstəlik, ailə vəziyyəti və s.) haqqında məlumatı fakültə dekanlığına təqdim etməlidirlər. 20%-dən artıq dərs buraxan tələbələr imtahana buraxılmır.
Dərsə gecikmələr və ya digər dərs pozuntuları
Dərsə 5 dəqiqədən artıq gecikən tələbə dərsə buraxılmır. Buna baxmayaraq, tələbə ikinci dərs saatına buraxıla bilər.
Yoxlama işi
Müəllimə və dekanlığa qabaqcadan məlumat verilən səbəblərdən yoxlama işində iştirak etməyən tələbə yoxlama işini növbəti həftədə yaza bilər.
İmtahanlar
Tələbənin imtahanda iştirakı və ya imtahanın buraxılması ilə bağlı bütün məsələlər fakültə rəhbərliyi tərəfindən həll olunur.
Aralıq və yekun imtahanı mövzuları tələbələrə imtahandan öncə verilir. Aralıq imtahanının sualları yekun imtahanında təkrarlanmır.
İmtahan qaydalarının pozuntuları
Aralıq və yekun imtahanları vaxtı tələbə tərəfindən imtahanın gedişini pozmaq və köçürmələr qadağandır. Bu qaydaya riayət etməyən tələbələrin imtahan işi ləğv olunur və tələbə 0 (sıfır) qiymət ilə imtahandan kənarlaşdırılır.
Fənni bitirmək qaydası
Universitənin qaydalarına müvafiq olaraq kursu bitirmək üçün ümumi müvəffəqiyyət faizi 60% və yuxarı hesab edilir. Kəsiri olan tələbə bu fənni növbəti semestr və ya növbəti il təkrarən götürə bilər.
Tələbələrin davranış qaydaları
Dərs zamanı dərs prosesini və etik qaydaları pozmaq, həmçinin tələbələr arasında icazəsiz müzakirələr və mobil telefonlardan istifadə qadağandır. |
Cədvəl (dəyişdirilə bilər)
|
Həftə
|
Tarix
(planlaşdırılmış)
|
Fənnin mövzuları
|
Dərslik/Tapşırıqlar
|
I
|
10.02.2014
13.02.2014
|
Mühazirə №1: Sitologiya - bioloji və tibbi fənn kimi. Qısa tarixi, obyektləri, tədqiqat üsulları. Mikroskopiya haqqında anlayış. Hüceyrənin ümumi quruluşu. Hüceyrə zarının (plazmalemmanın) quruluşu.
Praktik məşğələ №:1 Mikroskopla tanışlıq. Histoloji texnika. Histoloji preparatın hazırlanmasının əsas prinsipləri. Boyama metodları.
|
Səh. 1-26
(Qasımov E.K. Sitologiya, 2009).
|
II
|
17.02.2014
20.02.2014
|
Mühazirə №2: Plazmalemmanın funksiyaları.
Praktik məşğələ №2: Endositoz. Ekzositoz. İkinci vasitəçilər. Hüceyrə zarı reseptorları.
|
Səh. 26-70.
(Qasımov E.K. Sitologiya, 2009).
|
III
|
24.02.2014
27.02.2014
|
Mühazirə №3: Hüceyrənin dayaq-hərəkət kompartmenti: kortikal sitoplazma və sitoskelet. Hüceyrə orqanelləri: sentrosom (hüceyrə mərkəzi) və mitoxondri.
Praktik məşğələ №3: Sentrosom və mitoxondrinin histoloji preparatları.
|
Səh. 76-127.
(Qasımov E.K. Sitologiya, 2009).
|
IV
|
03.03.2014
06.03.2014
|
Mühazirə №4: Hüceyrə orqanelləri: ribosom, endoplazmatik şəbəkə, Holci kompleksi, lizosom, endosomal kompartment, peroksisom, proteasom. Sitoplazmatik əlavələr.
Praktik məşğələ №4: Holci kompleksinin histoloji preparatı.
|
Səh. 127-163.
(Qasımov E.K. Sitologiya, 2009).
|
V
|
11.03.2014
13.03.2014
|
Mühazirə №5: Hüceyrənin nüvəsi: nüvə zarı, xromatin, nüvəcik, hüceyrə tsikli. Hüceyrənin bölünmə tipləri. Hüceyrənin ölümü, apoptoz.
Praktik məşğələ №5: Mitoz və amitozun histoloji preparatları.
|
Səh. 169-254.
(Qasımov E.K. Sitologiya, 2009).
|
VI
|
17.03.2014
19.03.2014
|
Mühazirə №6: Embriologiya – bioloji inkişafin bir hissəsi kimi. Cinsi hüceyrələr. Mayalanma. Ziqot. Blastosist. Qastrulyasiya.
Praktik məşğələ №6: Spermatozoidlər və yumurta hüceyrələrin histoloji preparatları.
|
Səh. 107-120.
(Abdullayev M., Abiyev H. Ümumi histologiya, 1975)
Səh. 6-100.
(Hüseynov B.M., Quliyev M.İ. Embriologiya, 2010)
|
VII
|
27.03.2014
28.03.2014
|
Mühazirə №7: Rüşeymin ox orqanları kompleksi. Rüşeym vərəqələri və onların differensiasiyası. Rüşeymxarici orqanlar.
Praktik məşğələ №7: Rüşeymin ox orqanlarının (sinir borusu, xorda və somitlər) və göbək ciyəsinin histoloji preparatları.
|
Səh. 121-131.
(Abdullayev M., Abiyev H. Ümumi histologiya, 1975)
Səh. 101-154.
(Hüseynov B.M., Quliyev M.İ. Embriologiya, 2010)
|
|
|
Aralıq imtahan
|
|
VIII
|
07.04.2014
10.04.2014
|
Mühazirə №8: Toxumalar. Ümumi morfo-funksional xüsusiyyətləri. Təsnifatı. Epitel toxuması. Örtük epiteli. Bazal membran. Hüceyrəarası əlaqələr.
Praktik məşğələ №8: Təkqatlı epitel (mzotel, kubşəkilli, silindrik) və çoxqatlı epitel (yastı buynuzlaşan, yastı buynuzlaşmayan və keçid) toxumalarına aid histoloji preparatlar. Bazal membranın elektron-mikroskopik şəkli.
|
Səh. 132-152.
(Abdullayev M., Abiyev H. Ümumi histologiya, 1975)
|
IX
|
14.04.2014
18.04.2014
|
Mühazirə №9: Vəzi epiteli. Sekresiya. Ekzokrin vəzilərin quruluş-funksional xüsusiyyətləri.
Praktik məşğələ №9: Sadə borulu (nazik bağırsaq vəzisi) və mürəkkə alveollu (piy vəzisi) vəzilərin histoloji preparatları.
|
Səh. 152-161.
(Abdullayev M., Abiyev H. Ümumi histologiya, 1975)
|
X
|
21.04.2014
24.04.2014
|
Mühazirə №10: Qan – bir toxuma kimi. Qanın plazması və formalı elementləri. Qanın əsas funksiyaları.
Praktik məşğələ №10: İnsan qanı yaxmasıının preparatı.
|
Səh. 165-202.
(Abdullayev M., Abiyev H. Ümumi histologiya, 1975)
|
XI
|
28.04.2014
01.05.2014
|
Mühazirə №11: Birləşdirici toxuma: ümumi quruluş prinsipi, təsnifatı, funksiyaları. Lifli birləşdirici toxumanın hüceyrələri və amorf maddəsi. Xüsusi xassəli birləşdirici toxumalar.
Praktik məşğələ №11: Kövşək lifli (dərinin məməcikli qatı) və sıx lifli (vətər) birləşdirici toxumaların, piy toxuması və retikulyar toxumanın histoloji preparatları.
|
Səh. 203-235.
(Abdullayev M., Abiyev H. Ümumi histologiya, 1975)
|
XII
|
05.05.2014
08.05.2014
|
Mühazirə №12: Qığırdaq və sümük toxumaları.
Praktik məşğələ №12: Hialin, elastik və lifli qığırdaq toxumalarının, kobud lifli və lövhəli sümük toxumalarının histoloji preparatları.
|
Səh. 236-251.
(Abdullayev M., Abiyev H. Ümumi histologiya, 1975)
|
XIII
|
12.05.2014
15.05.2014
|
Mühazirə №13: Əzələ toxuması: təsnifatı, ümumi quruluş prinsipləri. Skelet, ürək əzələ və saya əzələ toxumalarının morfo-funksional xüsusiyyətləri.
Praktik məşğələ №13: Eninəzolaqlı skelet (dil əzələləri), ürək (miokard) və saya (sidik kisəsi divarında) əzələ toxumalarının histoloji preparatları.
|
Səh. 252-267.
(Abdullayev M., Abiyev H. Ümumi histologiya, 1975)
|
XIV
|
19.05.2014
22.05.2014
|
Mühazirə №14: Sinir toxuması: morfo-funksional xüsusiyyətləri. R.Kaxalın neyron nəzəriyyəsi. Neyronlar. Sinir ucları. Sinapslar.
Praktik məşğələ №14: Neyronda xromatofil maddə və neyrofibrillərə aid histoloji preparatlar.
|
Səh. 268-277, 288-300.
(Abdullayev M., Abiyev H. Ümumi histologiya, 1975)
|
XV
|
26.05.2014
29.05.2014
|
Mühazirə №15: Sinir toxuması: Neyroqliya, növləri, morfo-funksional xüsusiyyətləri. Sinir lifləri.
Praktik məşğələ №15: Mielinli və mielinsiz sinir liflərinin histoloji preparatları.
|
Səh. 278-288.
(Abdullayev M., Abiyev H. Ümumi histologiya, 1975)
|
|
|
Final imtahan
|
|
