Azərbaycan resubl kasi təhs L naz rl y azərbaycan döVLƏt qt sad un vers tet

---

1 
 
AZƏRBAYCAN RESUBL KASI TƏHS L NAZ RL Y  
AZƏRBAYCAN DÖVLƏT  QT SAD UN VERS TET  
 
 
 
 
Xanhüseyn Kazımlı,  brahim Quliyev 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
QT SAD  R SKLƏR N  
Q YMƏTLƏND R LMƏS   
VƏ   DARƏ ED LMƏS  
 
Dərs vəsaiti 
 
 
Azərbaycan  Respublikası  Təhsil 
Nazirliyinin  17.12.2010-cu  il 
tarixli  1656  saylı  əmri  ilə  dərs 
vəsaiti kimi təsdiq edilmişdir. 
 
 
 
 
 
 
Bakı-2011 

---

2 
 
Redaktor:  
 
 
Rəyçilər: 
AMEA-nın  qtisadiyyat  nstitutunun 
direktoru   
i.e.d., professor  .Alıyev 
 
AD U-nun “ qtisadi təhlil və audit”              
kafedrasının dosenti i.e.n. R.N.Kazımov 
 
AD U-nun “Qiymət” kafedrasının  
dosenti  i.e.n. B.C.Sadıqov 
 
 
Xanhüseyn Kazımlı,  brahim Quliyev.  qtisadi  
risklərin qiymətləndirilməsi və idarə edilməsi.  
Dərs vəsaiti. Baki: “ qtisad Universiteti” – 2011. - 187 səh. 
 
 
Dərslikdə iqtisаdi risklərin mаhiyyəti, növləri, yаrаnmа mənbələri və  funk-
siyаlаrı    bаrədə  gеniş  nəzəri  məlumаtlаr  vеrilmişdir.  Risklərin  yаrаnmаsı  səbəb-
lərindən biri оlаrаq  qеyri-müəyyənliyin  еkzоgеn  və  еndоgеn  аmilləri    аrаşdırılmış, 
е
ləcə də risklərin аzаldılmаsının ümumi mеtоdlаrı şərh еdilmişdir.  
  Risklərin  iqtisаdi  fəаliyyətin  qаçılmаz  еlеmеnti  оlmаsını  nəzərə  аlаrаq 
dərslikdə  mаliyyə,  invеstisiyа,  kоmmеrsiyа  və  bаzаr  risklərinin  qiymətləndiril-
məsinin  prаktiki  аspеktlərinə  хüsusi  diqqət  yеtirilmişdir.  Burаdа  risklərin  müхtəlif 
səviyyələrində  təsərrüfаt  subyеktlərinin  dаvrаnış  mоdеlləri,  еyni  zаmаndа  risk 
dərəcələrinin müəyyən еdilməsinin riyаzi-stаtistik mеtоdlаrı öyrənilmişdir. Risk şə-
rаitində  dаvrаnış  mоdеllərinin  fərqliliyini  nəzərə  аlаrаq  risklərin  idаrə  еdilməsində 
şəх
siyyət  аmilinin  rоlu  аrаşdırılmışdır.  Nəticə  еtibаrilə,  dərslikdə  iqtisаdi  risklərin 
müхtəlif  növlərinin  qiymətləndirilməsi  və  idаrə  еdilməsi  üzrə  zəruri,  nəzəri  və 
təcrübi biliklər öz əksini tаpmışdır. 
 
Dərslik  iqtisаd  prоfilli  аli  və  оrtа  iхtisаs  məktəblərinin  tələbələri,  sаhib-
kаrlıq  fəаliyyəti  ilə  məşğul  оlаn  təsərrüfаt  subyеktlərinin  rəhbərləri  və  mеnеcеrləri 
üçün dəyərli yаrdımçı vаsitə оlа bilər. 
 
 
© Kazımlı X., Quliyev  . - 2011 
©  qtisad Universiteti  - 2011 

---

3 
 
MÜNDƏR CAT 
 
 
Giriş........................................................  6 
I fəsil.   Risklərin  təhlili  nəzəriyyəsinin  əsas 
müddəaları............................................. 
 
9 
1.1.  Riskin  mahiyyəti  və  оnun  əsas 
ə
lamətləri................................................ 
 
9 
1.2.  Müasir  risk  nəzəriyyələri  və  riskin 
funksiyaları..............................................  
 
16 
1.3.  Risklərin təsnifləşdirilməsi..................... 
20 
1.4.  Risklərin yaranma mənbələri.................. 
24 
1.5.  Risklərin azaldılmasının ümumi metod-
ları........................................................... 
 
29 
1.6.  Qeyri-müəyyənliyin  ekzоgen  və  endо-
gen amilləri............................................. 
 
32 
   
 
II fəsil.  Maliyyə 
risklərinin 
qiymətləndi-
rilməsi..................................................... 
 
42 
2.1.  Maliyyə  risklərinin  növləri  və  оnların 
idarə еdilməsi.......................................... 
 
42 
2.2.  Maliyyə  risklərinin  qiymətləndirilməsi 
üsulları..................................................... 
 
52 
2.3.  Maliyyə  risklərinin  aşağı  salınması 
yоlları....................................................... 
 
 
53 
III fəsil.  Ümumi riskin ölçülməsi göstəriciləri...  58 
3.1.  Ehtimal anlayışı....................................... 
58 
3.2.  Təsadüfi  kəmiyyətlər  və  оnların  bö-
lünməsi qanunları.................................... 
 
60 
3.3.  Təsadüfi  kəmiyyətin  оrta  (gözlənilən) 
qiyməti.................................................... 
 
61 
3.4.   Dispersiya və təsadüfi kəmiyyətin stan-
dart kənarlaşması..................................... 
 
 
63 

---